Atlantisch orkaanseizoen 2005: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 21970019 van 84.24.58.216 (overleg) ongedaan gemaakt |
taal (vooral correctie van slordigheden bij het typen) |
||
Regel 2:
Het '''Atlantisch orkaanseizoen 2005''' duurde van [[1 juni]] [[2005]] tot [[6 januari]] [[2006]], toen de laatste tropische storm, Zeta oploste. Normaal duurt het seizoen van 1 juni tot 30 november. Voorafgaand aan het seizoen werd een iets actiever seizoen dan normaal voorspeld. Het Atlantisch Orkaanseizoen 2005 werd echter het actiefste Atlantische orkaanseizoen ooit. Tweeënzeventig jaar lang was dit record in handen geweest van het [[Atlantisch orkaanseizoen 1933|seizoen 1933]].
Het seizoen telde 29 [[Orkaan|tropische cyclonen]] en twee [[orkanen#
==Cyclonen==
===Tropische storm Arlene===
Arlene ontstond uit een depressie ten noorden van [[Honduras]]. Door de gunstige omstandigheden, de afwezigheid van winden op grotere hoogten in de [[Aardatmosfeer|atmosfeer]], die de vorming van tropische cyclonen tegengaan, vormde zich op 6 juni tropische depressie één. Deze trok naar het noorden en op 8 juni promoveerde zij tot tropische storm. Arlene bracht stormwinden en veel regen op [[Cuba (land)|Cuba]] en de [[
===Tropische storm Bret===
Regel 12:
===Orkaan Cindy===
Op 3 juli vormde zich tropische depressie 3 in de [[Caribische Zee]] en liep de volgende dag op het [[Yucatán (schiereiland)|schiereiland Yucatán]] aan de grond. Boven de Golf van Mexico bereikte zij tropische storm status en kreeg de naam Cindy. Cindy trok naar het noorden en kwam op 5 juli bij [[Grand Isle]] in [[Louisiana (staat)|Louisiana]] aan land. Eerst werd gedacht dat Cindy aan land kwam als zware tropische storm (windkracht 11), maar uit analyses van het
===Orkaan Dennis===
[[Bestand:Thunder horse, oil platform, sinking, July 2005 U.S. Coast Guard picture.jpg|300px|thumb|[[Thunder Horse]] in de [[Golf van Mexico]] op [[12 juli]] [[2005]], met een zware slagzij na orkaan Dennis]]
Tropische depressie 4 vormde zich juist ten westen van de bovenwindse eilanden op 4 juli. Hij trok in
===Orkaan Emily===
Op 11 juli vormde Emily zich op de [[Atlantische Oceaan]] uit tropische depressie 5. Deze tropische depressie was uit een tropische onweersstoring ontstaan in de buurt van [[Kaapverdië]]. Daardoor was Emily de enige [[orkaan van het Kaapverdische type]] van het seizoen. Zij trok richting [[Grenada]] en trof het eiland als orkaan van de eerste categorie op 14 juli. Boven de Caribische Zee won Emily snel aan kracht; op 15 juli bereikte zij categorie 4 status en verbrijzelde het record van Dennis als sterkste orkaan vóór augustus. Op 16 juli bereikte zij met 929 mbar en 250 km/uur de grens van de vijfde categorie. Eerst dacht men dat zij daarmee haar top had bereikt, maar op 10 maart 2006 werd bekend gemaakt in het eindrapport over Emily, dat zij op 17 juli haar hoogtepunt bereikte met windsnelheden van 260 km/uur en een minimale druk van 929 [[mbar]] op 185 km ten zuidwesten van [[Jamaica]], daarmee was Emily postuum de eerste orkaan van de vijfde categorie van het seizoen en de vroegste orkaan van de zwaarste categorie in een seizoen. Emily trok langs Jamaica en de
===Tropische storm Franklin===
Regel 42:
{{Zie hoofdartikel|Orkaan Katrina}}
[[Bestand:Hurricane Katrina August 28 2005 NASA.jpg|300px|right|thumb|Orkaan Katrina op 28 augustus.]]
De cyclogenese van de tropische cycloon is enigszins ingewikkeld. Er waren drie hoofdrolspelers; als eerste opgeloste [[Atlantisch orkaanseizoen 2005#Tropische depressie 10|tropische depressie 10]], verder een [[tropische golf]], die op 11 augustus van de [[Afrika]]anse kust westwaarts was getrokken en een trog van lage druk op grote hoogte boven de westelijke [[Atlantische Oceaan]] en de [[Bahama's]]. Het lagedrukgebied op grote hoogte veroorzaakte een stevige westelijke schering, die tropische depressie 10 de das om had gedaan. De westelijke schering had niet alleen de [[convectie]] weggeblazen, maar ook de [[Vortex (fluïdum)|vortex]] in het centrum van tropische depressie 10 uitgerekt. Het onderste deel van de circulatie loste op in de nabijheid van [[Cuba (land)|Cuba]]. Maar het deel in de middelste deel werd door de westelijke schering tegengehouden en passeerde pas op 18 en 19 augustus ten noorden van de [[Bovenwindse Eilanden (Kleine Antillen)|Bovenwindse Eilanden]]. Toen bereikte op 19 augustus de tropische golf de Bovenwindse Eilanden en smolt samen met de
De [[tropische onweersstoring]] trok westwaarts ten noorden van [[Hispaniola]]. Het lagedrukgebied op grote hoogte, dat eerst tropische depressie 10 om zeep had geholpen, veroorzaakte nog steeds ongunstige schering, maar dat zou veranderen. Toen de tropische onweersstoring bij de
Daardoor zette Katrina koers naar het zuiden van Florida en boven het warme water van de [[golfstroom]] tussen [[Florida (staat)|Florida]] en de [[Bahama's]] promoveerde Katrina op 25 augustus tot orkaan. Twee uur later op 25 augustus landde zij in Florida met windsnelheden tot 130 km/uur. De interactie met het vaste land van Florida kon Katrina nauwelijks deren; haar structuur bleef intact, ook het oog en boven de vlakke [[Everglades (gebied)|Everglades]] boette zij nauwelijks aan kracht in. Op het einde van haar zes uur durende overtocht degradeerde zij heel even tot tropische storm op 26 augustus, maar een uur later had zij boven de Golf van Mexico haar orkaanstatus herwonnen. Boven de Golf van Mexico kwam zij onder een omvangrijk hogedrukgebied op grote hoogte terecht. De anticyclonische circulatie boven Katrina was uitstekend voor haar uitstoot en zij begon snel aan kracht te winnen.
Op 27 augustus bereikte zij de [[Schaal van Saffir en Simpson|tweede categorie]]. Het hogedrukgebied aan het aardoppervlak aan de noordflank van Katrina begon nu naar het oosten weg te drijven, waardoor Katrina naar het westen en noordwesten en later zelfs naar het noorden bij draaide. Katrina had nu een oogrokvervangingscyclus doorgemaakt, die haar omvang sterk had doen toenemen en waardoor zij tot de derde categorie was aangewakkerd. Nu kwam zij terecht boven een lus in de [[golfstroom]], die zeer warm water uit de [[Caribische Zee]] eerst noordwestwaarts voert en zich ten zuiden van [[
Daarna begon Katrina aan een nieuwe oogrokvervangingscyclus, waardoor zij verzwakte tot de derde categorie. Op 29 augustus landde Katrina met windsnelheden tot 204 km/uur en een minimale druk van 920 mbar bij Buras in [[Louisiana (staat)|Louisiana]]. Katrina stak het
De stormvloed van 9 meter, waarmee zij gepaard ging, richtte veel schade aan aan de kust van Louisiana, [[Alabama]] en Mississippi. In [[New Orleans (stad)|New Orleans]] braken de verzadigde dijken en liep de stad onder. Katrina eiste
===Tropische storm Lee===
Op de Atlantische Oceaan, ten oosten van de bovenwindse eilanden vormde zich op 28 augustus tropische depressie 13. De omstandigheden waren niet gunstig en tropische depressie 13 degenereerde tot een lagedrukgebied zonder tropische kenmerken (gesloten circulatie en convectie verdwenen). Op 31 augustus herwon de depressie haar tropische kenmerken en enkele uren later werd tropische depressie 13 héél even tropische storm Lee. Lang duurde het niet: enige
===Orkaan Maria===
Regel 72:
===Orkaan Rita===
{{Zie hoofdartikel|Orkaan Rita}}
Tropische depressie 18 vormde zich boven de [[Turks- en Caicoseilanden]] op 18 september 2005. Dezelfde dag nog kreeg zij de naam Rita. Zij won langzaam aan kracht en werd een orkaan op 20 september. Zij trok door de [[Straat Florida]], waar zij promoveerde tot orkaan van de tweede categorie, naar de Golf van Mexico. Daar volgde een zeer snelle toename in kracht; Rita bereikte de vijfde categorie en was op twee na de orkaan met de laagste druk ooit gemeten in het Atlantisch
===Tropische depressie 19===
Regel 91:
===Orkaan Vince===
Vince kwam voort uit een
===Orkaan Wilma===
{{Zie hoofdartikel|Orkaan Wilma}}
Op 15 oktober vormde tropische depressie 24 zich ten zuidwesten van Jamaica. Na 2 dagen ontwikkelde zij zich tot tropische storm Wilma op 17 oktober, de eerste tropische cycloon met de letter W. Op 18 oktober bereikte Wilma orkaanstatus en daarna ging haar ontwikkeling zeer snel; in één etmaal ontwikkelde zij zich van een zware tropische storm tot de orkaan (vijfde categorie) met de laagste druk ooit gemeten in het Atlantische
===Tropische storm Alpha===
[[Bestand:Tropical Depression 25 and Hurricane Wilma.jpg|thumb|right|Tropische depressie 25 ten zuiden van Puerto Rico en orkaan Wilma boven het
Op 19 oktober bereikte een tropische golf de Bovenwindse Eilanden. In de tropische onweersstoring ontstond een lagedrukgebied in de buurt van [[Barbados]], dat naar het westnoordwesten trok. De [[convectie]] nam toe, en begon zich te concentreren, zodat op 22 oktober het lagedrukgebied promoveerde tot tropische depressie 25 op 320 km ten zuidwesten van Puerto Rico. Tropische depressie 25 koerste noordwestwaarts richting de kust van Puerto Rico en promoveerde zes uur later tot tropische storm Alpha. De alfabetische lijst met namen was uitgeput; de hoeveelheid namen op die lijst van gebaseerd op het record aantal van 21 tropische stormen van 1933 dat met Wilma was geëvenaard. Iedere volgende tropische storm zou volgens het [[Griekse Alfabet]] worden benoemd. Tropische storm Alpha had het record uit [[1933]] gebroken, maar later bleek, dat Wilma al de 22e storm was geweest, toen na afloop van het seizoen een onbenoemde, subtropische storm werd toegevoegd. Alpha bereikte op 23 oktober zijn hoogtepunt met windsnelheden van 83 km/uur en een minimale druk van 998 mbar en liep dezelfde dag aan land bij Barahona in de [[Dominicaanse Republiek]] met winden van 83 km/uur. Door het bergachtige gebied van het eiland [[Hispaniola]] verzwakte Alpha snel tot tropische depressie. Eenmaal boven de Atlantische Oceaan herwon Alpha nooit meer zijn tropische-stormstatus en werd hij op 25 oktober opgenomen door de veel sterkere Wilma.
===Orkaan Beta===
[[Bestand:Hurricane Beta on October 30.jpg|thumb|right|Orkaan Beta op 30 oktober na haar landing boven Nicaragua]]
Dezelfde tropische golf, die Alpha had verwekt, zou ook Beta verwekken. Een deel van tropische golf, die op 21 oktober tropische depressie 25 verwekte, trok verder westwaarts en op 25 begon de convectie zich te organiseren boven het zuidwesten van de Caribische Zee. De volgende dag op 26 oktober was het systeem voldoende georganiseerd om te promoveren tot tropische depressie 26 op ongeveer 160 km van de [[Panama (land)|Panamese]] kust. Tropische depressie 26 trok aanvankelijk naar het noordwesten, maar kwam spoedig tussen
Op 30 oktober bereikte Beta zijn hoogtepunt met windsnelheden van 185 km/uur en een minimale druk van 962 mbar, een orkaan van de derde categorie. Twaalf uur later op 30 oktober landde Beta op de kust van [[Nicaragua]], nabij [[La Barra del Río Grande]] met windsnelheden tot 167 km/uur. Daarna draaide Beta weer naar het westen en verzwakte. Op 31 oktober loste Beta op boven centraal Nicaragua. Beta brak het record uit 1969 van 12 orkanen in één seizoen (na de opwaardering van Cindy viel die eer te beurt aan Wilma) en was de zevende “majeure” orkaan (recordhouder is het seizoen 1950 met 8; dit is één van de weinige records, die het seizoen 2005 niet heeft kunnen evenaren). Over schade en slachtoffers van de ramp zijn nog geen definitieve cijfers beschikbaar. Maar er zijn geen slachtoffers gemeld. Op La Isla de Perovidencia konden de 5.000 inwoners schuilen in schuilkelders in de heuvels van het eiland. Vele daken werden weggeblazen en zeker 30 mensen raakten gewond. In Nicaragua veegde Beta het dorp Sandy Bay van de kaart, de houten huizen van de ongeveer 3.000 bewoners overleefden Beta niet. Veel woningen en gebouwen aan de kust liepen schade op. Ook in [[Honduras]] was er veel schade aan de
===Tropische storm Gamma===
[[Bestand:Tropical storm gamma.jpg|thumb|right|Tropische storm Gamma op zijn hoogtepunt op 19 november boven de [[Baai van Honduras]].]]
Na Beta was er bijna twee weken lang geen tropische activiteit in het Atlantisch
Tropische depressie 27 promoveerde tot tropische storm op 15 november. Maar dit werd pas postuum erkend, zodat de tropische cycloon nog geen naam kreeg. De schering nam nu verder toe en de tropische storm degradeerde 12 uur later op 18 november tot tropische depressie, die op haar beurt 24 uur later degenereerde tot tropische onweersstoring op 480 km ten zuidoosten van Jamaica. De tropische onweersstoring trok verder westwaarts, gedreven door een rug van
Deze vraag is relevant, omdat in het laatste geval er sprake van een hele nieuwe tropische cycloon, tropische depressie 28/tropische storm Delta zou zijn geweest. De meteorologen achtten het eerste
===Tropische storm Delta===
[[Bestand:Tropical Storm Delta.jpg|thumb|Tropische storm Delta op zijn hoogtepunt op 24 november.]]
Op 19 november vormde zich een lagedrukgebied van niet-tropische origine zich op 2150 km ten zuidwesten van de Azoren. Dit lagedrukgebied had aan zijn noordflank een [[koufront]], dat behoorde bij een andere depressie en koerste in een oost-noordoostelijke richting tot 20 november. Op 21 november draaide
Op 24 november kwam Delta stationair te liggen op 2050 km ten zuidzuidwesten van de [[Canarische Eilanden]] en bereikte op dat moment een voorlopig hoogtepunt met windsnelheden tot 110 km/uur en een minimale druk van 980 mbar, net onder orkaankracht. Van 25 tot 27 november had Delta te kampen met schering, die hem aanzienlijk verzwakte. Ook maakte Delta in die periode een bocht; tegen de wijzers van de klok in, draaide hij naar het zuidwesten, later naar het zuidoosten en tenslotte naar het oostnoordoosten, doordat hij in die richting werd getrokken door een uitdiepende trog van
Op 28 november draaide Delta naar het oostnoordoosten en verloor zijn tropische kenmerken op minder dan 400 km ten westnoordwesten van de Canarische Eilanden door schering en door het aanzuigen van koudere lucht. Op 28 november passeerde Delta, nog steeds met windsnelheden tot 110 km/uur, op 160 km ten noorden van de Canarische Eilanden. Delta koerste naar Marokko, waar hij op 29 oploste en bracht daar alleen regen. Delta eiste als extra tropische storm ten minste 7 mensenlevens; zes opvarenden verdronken. Zij waren vluchtelingen, die de eilanden probeerden te bereiken. Één man werd van het dak geblazen, dat hij -tijdens de storm- wilde repareren. Twaalf mensen werden vermist. El dedo de Dios, de vinger van God, een rots in de vorm van een vinger, een toeristische trekpleister op de Canarische Eilanden werd door Delta afgebroken. De [[tonijn]]vangst van dat seizoen viel vanwege Delta 10 tot 15% lager uit, omdat de vissersschepen op de Canarische Eilanden niet konden uitvaren. De schade ten gevolge van (de extra-tropische) Delta bedroeg €312 miljoen.
Regel 127:
Op 27 november ontwikkelde zich een stormdepressie onder een lagedrukgebied op grote hoogte op 1850 km ten oosten van Bermuda. Deze systemen waren niet tropisch van karakter. Tegelijkertijd lag er een stationair front ten noorden van dit systeem, dat zich oostwaarts uitstrekte. De volgende dag begon de transformatie naar een tropische cycloon, het lagedrukgebied maakte zich los van het front en begon convectie te vertonen, maar die was nog gering en niet goed georganiseerd. Dat veranderde op 29 november, een uitbraak van diepe convectie ten noorden van het centrum wikkelde zich snel om het centrum heen tot een 70 km brede band, die later de oogrok zou worden. Hiermee promoveerde het systeem op 29 november, op de valreep van het officiële einde van het seizoen tot tropische storm Epsilon. Aan de zuidoostflank van een hogedrukgebied koerste Epsilon aanvankelijk west-zuidwestwaarts. Epsilon lag nog steeds onder het lagedrukgebied op grote hoogte en dit gaf lichte schering en onvoldoende structuur voor de convectie om zich goed te organiseren.
Epsilon verzwakte iets en men verwachtte dat Epsilon het spoedig zou moeten afleggen tegen de toenemende schering. Maar uit het westen naderde een trog van
Op 7 december degradeerde Epsilon op 1480 km ten zuidwesten van de [[Azoren]] en werd door de schering in toenemende mate ontdaan
===Tropische storm Zeta===
[[Bestand:TS Zeta 02 jan 2006 1605Z.jpg|thumb|right|Tropische storm Zeta op 2 januari 2006. Zeta is met Orkaan Alice II uit het seizoen 1954 de enige tropische cycloon, die bestond in twee kalenderjaren]]
Op 29 december ontwikkelde zich op de Atlantische Oceaan tropische depressie 30 uit een trog van
Op 2 januari verzwakte Zeta iets, maar kwam op 3 januari onverwacht tot zijn hoogtepunt met windsnelheden tot 102 km/uur en een minimale druk van 994 mbar en liet de meteorologen sprakeloos achter. Men vreesde, dat Zeta nog zou promoveren tot een orkaan, tegen alle omstandigheden in, maar dit gebeurde niet. Na 4 januari kreeg de schering eindelijk de overhand, maar het National Hurricane Center onderschatte Zeta andermaal, toen Zeta resistenter bleek te zijn dan gedacht. Op 5 januari had men Zeta onterecht gedegradeerd tot tropische depressie, iets wat men zes uur later moest rechtzetten. Een etmaal later, op 6 januari was het definitief gedaan met Zeta, Zeta degradeerde voor goed tot tropische depressie. Tropische depressie Zeta, de laatste tropische cycloon van het recordseizoen 2005 loste een paar uur later op boven de Atlantische Oceaan. Zeta is één van de laatst in het seizoen ontstane tropische cyclonen ooit, samen met [[Atlantisch orkaanseizoen 1954#Orkaan Alice II|Alice II]] uit [[Atlantisch orkaanseizoen 1954|1954]].
|