|
De '''Katholieke Actie''' was een door paus [[Pius XI]] geïnitieerde [[Rooms-katholieke Kerk|katholieke]] massaorganisatiebeweging die tot doel had de [[secularisering]] van de [[samenleving]] tegen te gaan. De officiële omschrijving van het doel van de Katholieke Actie was 'de [[participatie]] van de [[leek (Rooms-Katholieke Kerk)|leek]] in het hiërarchisch [[Christelijke zending|apostolaat]] van de kerkKerk te bevorderen'{{feit}}. In de praktijk betekende dit vooral een intensivering van het georganiseerde geloofsleven en een centralisatie van katholieke sociale organisaties.
De term “katholieke actie” werd voor het eerst gebruikt door paus [[Paus Pius X|Pius X]] ([[1903]]-[[1914]]) in zijn [[encycliek]] ''[[Il firmoFermo propositoProposito]]'' uit [[1905]]<ref>{{en}}[http://www.vatican.va/holy_father/pius_x/encyclicals/documents/hf_p-x_enc_11061905_il-fermo-proposito_en.html ''Il Fermo Proposito''], Paus Pius X, www.vatican.va</ref>. Met deze term duidde hij het geheel van katholieke organisaties aan, die in ieder land, aangepast aan de plaatselijke omstandigheden, opereerden. Hij zag het als hun prioriteit activiteiten te ontplooien met betrekking op het sociale vraagstuk, en verklaarde dat goede leken in aanmerking kwamen voor het leiderschap voor deze organisaties.
De term werd opnieuw gebruikt in de eerste encycliek van Pius XI ([[1922]]-[[1939]]) uit [[1922]] getiteld ''[[Ubi Arcano Dei (Consolio)]]''<ref>{{en}}[http://www.vatican.va/holy_father/pius_xi/encyclicals/documents/hf_p-xi_enc_23121922_ubi-arcano-dei-consilio_en.html Ubi Arcano Dei Consilio], Paus Pius XI, www.vatican.va</ref>. In deze tekst sprak Pius zijn bezorgdheid uit over de slechte situatie in de wereld na de [[Eerste Wereldoorlog]] (onder andere de zedenverwildering) en riep hij vooral de [[bisschop]]pen op het katholieke gedachtegoed in de individuele mens, het [[gezin]] en de maatschappij te herstellen, waarbij hij een speciale rol zag voor organisaties op het gebied van de verhouding tussen kerkKerk en gezin en de jeugd. In aanvullende brieven aan enkele bisschoppen lichtte hij zijn ideeën toe, waarbij hij duidelijk maakte dat de Katholieke Actie (nu met hoofdletters geschreven) gezien moest worden als een nieuwe organisatie waarin gelovigen het apostolaat (geloofsverbreiding) zouden beoefenen onder leiding van de bisschoppen als aanvulling op de bestaande zielzorg. Organisaties die al (gedeeltelijk) op het gebied van de zielzorg actief waren moesten in de KA worden geïntegreerd. Deze 'klerikale centralisatie' moest worden doorgevoerd opdat het [[episcopaat]] “animerend, regelend en disciplinerend” kon optreden.
De [[Katholieke Studenten Actie|KSA]] werd relatiefin laat,Vlaanderen inop [[19367 juni]], ingevoerd[[1928]] inals Nederland.onderdeel In de jaren '60 ontwikkeldevan de [[Katholieke Actie]] zichgesticht totdoor eende belangrijke[[Roeselare|Roeselaarse]] spreekbuis[[kanunnik]] voor kritiek van leken op[[Karel het kerkbeleidDubois]]. De Katholieke Actie werd in 1966 opgeheven.
De Katholieke Actie werd relatief laat, in [[1936]], ingevoerd in Nederland. In de jaren 1960 ontwikkelde de Katholieke Actie zich tot een belangrijke spreekbuis voor kritiek van leken op het kerkbeleid. De Katholieke Actie werd er in 1966 opgeheven.
De religieuze legitimatie voor de Katholieke Actie werd gevormd door het beeld van de Kerk als Mystiek [[Lichaam van Christus]], waarvan iedere gelovige organisch deel uitmaakte.
== Literatuur ==
*[[Peter de Haan]], ''Van volgzame elitestrijder tot kritische gelovige. Geschiedenis van de Katholieke Actie in Nederland 1934-1966'', (Nijmegen, 1994).
{{Referenties}}
[[Categorie:Geschiedenis van de katholieke Kerk]]
| 