Iris Murdoch: verschil tussen versies

Dame '''Jean Iris Murdoch''' ([[Dublin]], [[15 juli]] [[1919]] – [[Oxford (Verenigd Koninkrijk)|Oxford]], [[8 februari]] [[1999]]), was een [[filosoof|filosofe]], die haar grootste bekendheid echter dankt aan haar werk als [[auteur|romanschrijfster]].

 

Iris Murdoch werd geboren in [[Dublin]], als enig kind van Wills John Hughes Murdoch en Irene Alice Richardson. Op jonge leeftijd verhuisde ze met haar ouders naar Londen, waar haar vader als ambtenaar werkte. Haar moeder volgde een zangopleiding, maar brak die af toen ze zwanger was van Iris en pakte het zingen daarna nooit meer op.

 

In 1987 kreeg ze de onderscheiding ''Commander of the Order of the British Empire'', waardoor ze zich ''Dame'' Iris Murdoch mocht noemen.

 

Over haar leven is een film gemaakt, ''[[Iris (2001)|Iris]]'' ([[2001]]), met [[Kate Winslet]] als de jonge Iris Murdoch en Dame [[Judi Dench]] als de oudere Iris die steeds verder dement raakt. Deze film is gemaakt op basis van de boeken ''Iris: A Memoir of Iris Murdoch'' (1998) en ''Elegy for Iris: A Memoir'' (1999) van [[John Bayley]]. In de film worden scènes met de oudere John en de dementerende Iris door episoden uit hun vroegere leven heen gesneden. Op deze manier wordt duidelijk waar de gedachtewereld van de dementerende vrouw haar oorsprong vindt.

 

Volgens John Bayley, leefde Iris haar hele leven in verschillende werelden: ze had relaties met meerdere mensen en trok zich ook vaak terug in haar gedachtewereld, zeker als ze aan het schrijven was. Zelf vergeleek ze zich met [[Perseus (mythologie)|Perseus]], die in staat was zich in allerlei dieren en mensen te veranderen. Ze gaf John het advies om goed vast te houden, zoals [[Herakles (mythologie)|Hercules]] Perseus vasthield en uiteindelijk de persoon die hij werkelijk was in handen had. In het boek ''Iris, A Memoir'' vat hij hun huwelijk samen met de woorden "the joys of solitude", de geneugten van de eenzaamheid, maar beschrijft het desondanks als gelukkig.

 

Naast de twee boeken van Bayley is er ook de biografie ''Iris Murdoch: A Life'' (Harper Collins, 2001) door Peter J. Conradi, die in de loop der jaren met Iris bevriend was geraakt, en het controversiële ''Iris Murdoch as I Knew Her'' (Hutchinson, 2003) door A.N. Wilson, die eveneens met haar bevriend is geweest.

 

Hoewel ze in [[Ierland (eiland)|Ierland]] geboren was, wordt Iris Murdoch als een [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] auteur gezien.

Ze schreef haar eerste boek ''Under the Net'' in [[1954]], nadat eerder een aantal werken over filosofie van haar hand waren verschenen, waaronder een studie over [[Jean-Paul Sartre]]. Ze schreef in totaal 26 romans en verder filosofische werken, toneelstukken, gedichten en kritieken, totdat ze in [[1995]] last kreeg van de ziekte van Alzheimer. Hierna verscheen nog een kort verhaal, waarvan een deel eerder in 1957 was gepubliceerd. Ze verklaarde haar succes door te zeggen dat ze ernaar streefde in haar romans onderwerpen en personages voor elk wat wils op te nemen. Inderdaad zijn ze van een hoog intellectueel niveau, zonder melodrama of humor te schuwen, geworteld in het verlangen om, zoals ze zelf zei, een "jolly good yarn", een puik verhaal te vertellen.

Murdoch ontmoette regelmatig [[Jiddu Krishnamurti]], een Indiaas filosoof en spiritueel denker. Ze had een grote bewondering voor het [[boeddhisme]].

 

* ''Under the Net'' (1954) ("Onder het net")

* ''The Flight from the Enchanter'' (1956) ("Vlucht voor de tovenaar")

* ''Something Special'' (2000, herdruk van een al in 1957 gepubliceerd kort verhaal)

 

* ''Sartre: Romantic Rationalist'' (1953)

* ''The Sovereignty of Good'' (1970)

* ''Existentialists and Mystics'' (1997)

 

* ''A Severed Head'' (met [[J.B. Priestley]], 1964)

* ''The Italian Girl'' (with James Saunders, 1969)

* ''The Black Prince'' (1987)

 

* ''A Year of Birds'' (1978; revised edition, 1984)

* ''Poems by Iris Murdoch'' (1997)

 

* ''Printul negru'' (Roemenië, 1988) TV (naar het toneelstuk ''The Black Prince'')

* ''The Bell'' (Groot-Brittannië, 1982) TV, serie (naar de roman)

* ''A Severed Head'' (Groot-Brittannië, 1970) (naar het boek en het toneelstuk)

 

* Engelstalige Wikipedia

* John Bayley, ''Iris, A memoir of Iris Murdoch''. Gerald Duckworth & Co. Ltd., London 1998 ISBN 0 7156 2848 8

 

* [http://books.guardian.co.uk/reviews/biography/0,6121,1036391,00.html "Telling tales"] by AN Wilson, ''The Guardian'', September 6, 2003

* [http://books.guardian.co.uk/departments/biography/story/0,6000,1034600,00.html "I'm Mr. Evil"] by Matt Seaton, ''[[The Guardian (krant)|The Guardian]]'', September 3, 2003

* [http://www.arlindo-correia.com/021001.html Collated reviews of Conradi biography]

 

[[it:Iris Murdoch]]

[[ja:アイリス・マードック]]

[[mr:आयरिस मर्डोक]]

[[no:Iris Murdoch]]