Nika-oproer: verschil tussen versies

Het '''Nika-oproer''' ([[Grieks]]: Στάση του Νίκα), of de '''Nika-opstand''' vond plaats in [[Constantinopel]] in [[532]]. Het was een van de gewelddadigste gebeurtenissen die tot dan toe plaatsvonden in Constantinopel, waarbij bijna de helft van de stad verwoest of verbrand werd.

 

[[Bestand:Villa Del Casale Char.jpg|left|thumb|Mozaïek van een wagenmenner]]De oude [[Romeinse Rijk|Romeinse]] en [[Byzantijnse Keizerrijk|Byzantijnse]] rijken hadden goed ontwikkelde verenigingen die de verschillende facties (of teams) van spelers in een aantal sportevenementen steunden; dit was met name het geval voor [[wagenrennen]]. Er waren vier belangrijke teams van wagenrenners, van elkaar onderscheiden door de kleur van het uniform waarin ze meededen. Deze waren Blauw, Rood, Groen en Wit, maar in de Byzantijnse tijd waren de Blauwen en Groenen de enige teams van invloed. Keizer [[Justinianus I van Byzantium|Justinianus I]] was een fan van de Blauwen.

 

De teams vertoonden aspecten van [[Gang (misdaad)|straatbendes]] en [[politieke partij]]en, waarbij de mensen ingedeeld waren naar sociale klasse en [[Oosters-orthodoxe Kerken|religie]] en ze probeerden veelvuldig om het beleid van de keizers te beïnvloeden door het uitroepen van politieke eisen tussen de wedstrijden. De keizerlijke troepen en bewakers in de stad konden geen orde bewaren zonder de samenwerking van de facties, die op hun beurt weer gesteund werden door machtige aristocratische families in de stad: dit omvatte ook sommige families die van mening waren dat ze meer rechtmatige aanspraken op de troon konden doen dan Justinianus.

 

[[Bestand:Justinian mosaik ravenna.jpg|thumb|right|280px|Keizer Justinianus te midden van zijn hoogste ambtenaren]]

In de aanloop naar de opstand waren enkele leden van de Blauwen en Groenen gearresteerd in [[531]] voor [[moord]] tijdens de normale rellen na de wagenrennen, niet veel anders dan de rellen die vaak ontstaan na een voetbalwedstrijd in huidige tijden. De moordenaars zouden worden opgehangen, en dat gebeurde ook met de meeste. Maar op [[10 januari]] [[532]] ontsnapten twee van hen, een Blauwe en een Groene, en namen hun toevlucht in het [[sanctuarium]] van een kerk, omgeven door een woedende menigte.

Justinianus was nerveus: hij zat midden in onderhandelingen met de [[Sassaniden|Perzen]] over vrede in het oosten, er was enorme verontwaardiging over hoge belastingen, en nu stond hij voor een potentiële crisis in zijn stad. Dit aanschouwende verklaarde hij dat de wagenrennen gehouden zouden worden op [[13 januari]] en zette hun veroordelingen om in gevangenisstraffen, maar de Blauwen en Groenen eisten dat zij volledige gratie zouden krijgen.

 

Op 13 januari werden de wagenrennen gehouden; een reeds gespannen en boos publiek arriveerde in het [[Hippodroom (Constantinopel)|Hippodroom]]. Het Hippodroom bevond zich direct naast het paleiscomplex, en zo kon Justinianus de races aanschouwen en voorzitten vanuit de veiligheid van zijn eigen loge in het paleis. De menigte begon al meteen vanaf het begin beledigingen naar het hoofd van Justinianus te slingeren. Tegen het einde van de dag, bij race 22, veranderden de spreekkoren van "Blauw" of "Groen" naar "Nika" (Grieks voor "Victorie" of "Overwinnen") en de menigte brak uit en begon het paleis te bestormen. Gedurende vijf dagen was het paleis zo goed als in beleg.

 

Sommige van de [[senaat (Rome)|senatoren]] zagen dit als een mogelijkheid om Justinianus ten val te brengen, aangezien zij gekant waren tegen zijn nieuwe belastingen en wegens zijn gebrek aan steun voor de adel in het algemeen. De relschoppers, nu bewapend en waarschijnlijk onder op instigatie van hun bondgenoten in de Senaat, eisten ook dat Justinianus de ''[[praefectus]]'' [[Johannes de Cappadociër]], die verantwoordelijk was voor het innen van belastingen, en de ''[[quaestor (Rome)|quaestor]]'' [[Tribonianus]], die verantwoordelijk was voor het herschrijven van de [[Corpus Juris Civilis|wetboeken]], zou ontslaan. Vervolgens benoemden zij een nieuwe keizer, [[Hypatius]], de neef van Keizer [[Anastasius I van Byzantium|Anastasius I]].

 

Justinianus overwoog te vluchten, maar zijn vrouw [[Theodora (echtgenote Justinianus)|Theodora]] overreedde hem om in de stad te blijven, Justinianus liet zijn generaals [[Belisarius]] en [[Mundus]] de opstand neerslaan op [[18 januari]], hetgeen gepaard ging met veel bloedvergieten; de rebellen werden eerst ingesloten in het Hippodroom. Ongeveer 30.000 relschoppers zouden zijn gedood. Justinianus liet ook Hypatius executeren en liet de senatoren die het oproer gesteund hadden, verbannen.

 

Het uiteindelijke gevolg was een versterking van de positie van de keizer en een verzwakking van de toch al zwakke [[patriciër]]s. Bovendien werd aansluitend de invloed van Belisarius en vooral Theodora vergroot, die in de daaropvolgende tijd politiek bijzonder op de voorgrond zouden treden.

 

 

Na de gebeurtenissen tijdens het Nika-oproer zouden in de volgende jaren geen wagenrennen meer in het Hippodroom gehouden worden.

 

 

[[it:Rivolta di Nika]]

[[ja:ニカの乱]]

[[mk:Бунт Ника]]

[[no:Nikaopprøret]]