Hippodroom: verschil tussen versies

Een '''hippodroom''' is een paardenrenbaan. Het [[Oud-Grieks|Griekse]] woord ''hippodromos'' (ἱππόδρομος) is afgeleid van ''hippos'' (ἵππος): ‘paard’ en ''dromos'' (δρόμος): ‘renbaan’.

 

Paardensport behoorde van oudsher tot de [[Sport in het oude Griekenland|sportonderdelen]] van de spelen in het oude Griekenland. De wagenrace maakte bijvoorbeeld deel uit van de lijkspelen ter ere van Patroklos die [[Homerus]] beschreef in het 23e boek van zijn ''[[Ilias]]''. Sinds de invoering van de vierspanrace bij de [[Olympische Spelen in de Klassieke Oudheid|Olympische Spelen]] in de 25e [[Olympiade]] (680 v.Chr.) vormde dit onderdeel het hoogtepunt. Hippodromen worden vermeld in alle steden waar spelen werden georganiseerd: [[Olympia (stad)|Olympia]], [[Delphi (Griekenland)|Delphi]], [[Nemea]], op de [[Landengte van Korinthe|Isthmos]], [[Athene]], [[Mantinea]], [[Delos]], [[Sparta (Griekenland)|Sparta]], [[Thebe (Griekenland)|Thebe]], [[Alexandrië]], enz.

 

 

De hippodroom van [[Olympia (stad)|Olympia]] is niet bewaard gebleven, maar lag waarschijnlijk ten zuiden van het stadion op een plaats waarheen de rivier de [[Alpheüs (rivier)|Alpheüs]] later zijn bedding heeft verlegd. Door de beschrijving die [[Pausanias (schrijver)|Pausanias]] (VI, 20, 10-19) ervan maakte is hij toch goed bekend. De ene lange zijde lag langs een heuvel, langs de andere was een aarden wal opgeworpen. De meeste ruimte besteedt Pausanias aan het beschrijven van de startblokken die waren ontworpen door de architect Kleoitas en vanaf de 3e eeuw v.Chr. in gebruik waren. Dit bouwwerk leek op de boeg van een schip, met de punt naar de renbaan. Aan beide zijden waren startboxen die volgens het lot aan de wagens werden toegewezen. De wagens uit de achterste boxen startten als eerste nadat via een mechanisme het touw dat voor de box was gespannen neerviel. Zodra zij op gelijke hoogte met de box voor hen waren viel ook daar het touw, en zo verder tot alle wagens gestart waren. Ook maakt Pausanias melding van de Taraxippos, een rond altaar langs de baan waardoor om onduidelijke redenen de paarden bang werden.

 

Een team van Duitse wetenschappers maakte na onderzoek in april-mei 2008 bekend door middel van geomagnetische en georadar techniek de hippodroom van Olympia te hebben gelocaliseerd. Zij vonden op een diepte van ca. 2 meter onder het huidige maaiveld een rechtlijnige structuur van bijna 200 m. bestaande uit greppels, muren en aardverplaatsingen die parallel lopen aan het stadion, en een ronde stenen structuur met een diameter van ongeveer 10 m. op de plaats waar zich de noordelijke ingang van de hippodroom moet hebben bevonden.

 

De Romeinen hadden voor paardenraces het [[circus (gebouw)|circus]], dat in tegenstelling tot het Griekse hippodroom echt een afgesloten bouwwerk was. Soms wordt hier ook wel de naam hippodroom voor gebruikt zoals in het geval van de [[Hippodroom (Constantinopel)|Hippodroom van Constantinopel]] of de hippodroom van [[Jerash]] uit de tijd van keizer [[Hadrianus]]. Het woord ''hippodromus'' gebruikten de Romeinen voor een soort park in de ellipsvorm van een renbaan met bomen, bloembedden, waterbassins, enz., zoals beschreven door [[Gaius Plinius Caecilius Secundus minor|Plinius de Jongere]] (''Brieven'' V, 6, 32-40). De Hippodroom van Domitianus op de [[Palatijn]] in [[Rome (stad)|Rome]] was hier een voorbeeld van.

 

Tegenwoordig wordt het woord hippodroom soms nog gebruikt om een paardenrenbaan aan te duiden, zoals de [[Wellingtonrenbaan]] in [[Oostende]], de hippodroom in [[Waregem]], de renbaan van [[Ascot (renbaan, Engeland)|Ascot]] in Engeland of die van [[Duindigt]] bij [[Wassenaar (gemeente)|Wassenaar]].

 

* ''Der Kleine Pauly'', München: Deutscher Taschenbuch Verlag 1979, Bd. 2, art. ‘Hippodromos’

* D. Vanhove (red.) ''Sport in Hellas. Van Spel tot Competitie'', Tentoonstellingscatalogus, Paleis voor Schone Kunsten Brussel, 1992, 115-118

[[gl:Hipódromo]]

[[he:היפודרום]]

[[it:Ippodromo]]

[[ja:競馬場]]