Samuel Hartlib: verschil tussen versies

Hartlib studeerde aan het gymnasium in [[Brzeg|Brieg (Brzeg)]], en aan de universiteit van [[Kaliningrad|Königsberg]]. Hij ontmoette de [[Schotland|Schotse]] predikant [[John Dury]] in 1628. Kort daarna moesten ze beiden vluchten vanwege de [[Dertigjarige Oorlog]] toen Elbing werd veroverd door katholieke troepen. Hartlib verhuisde naar Engeland. Hij stichtte een school in [[Chichester]] waar hij zijn progressieve ideënideeën over onderwijs probeerde in de praktijk te brengen. Daarna woonde hij in Duke's Place, [[Londen]].<ref>Hugh Trevor-Roper, ''Religion, the Reformation and Social Change'' (1967), p. 249.</ref> Hij werd gesteund door de Aartbisschop van York, [[John Williams (Aartbisschop van York)|John Williams]], een tegenstander van de bekende Aartsbisschop van Canterbury [[William Laud]].<ref>Hugh Trevor-Roper, ''From Counter-Reformation to Glorious Revolution'' (1992), p. 256.</ref> Een andere supporter was [[John Pym]]; Pym zou Hartlib later gebruiken als tussenpersoon met nederlandse calvinisten in London, in een poging om Laud zwart te maken.<ref>Hugh Trevor-Roper, ''From Counter-Reformation to Glorious Revolution'' (1992), p. 257.</ref><ref>Ole Peter Grell, ''Dutch Calvinists in Early Stuart London: The Dutch Church in Austin Friars, 1603-1642'' (1989), p. 245.</ref> Volgens de schrijver [[Hugh Trevor-Roper]] waren het de ''Drie Buitenlanders'' (en daarmee bedoelde hij Hartlib, Dury en de afwezige Comenius), die een beweging veroorzaakten in de jaren 30 en 40 die de puriteinse eenheid bevorderde.<ref>Hugh Trevor-Roper, ''From Counter-Reformation to Glorious Revolution'' (1992)</ref><ref>[http://oll.libertyfund.org/?option=com_staticxt&staticfile=show.php%3Ftitle=719&chapter=77053&layout=html&Itemid=27 ''Three Foreigners''], online text.</ref>

Comenius kwam in Engeland in 1641, een roerige periode vanwege de op handen zijnde burgeroorlog. Zijn aanwezigheid was niet voldoende om het educatieve beleid te veranderen. Er was wel enige vernieuwing. Cromwell zette Durham College op, voor een deel volgens de ideënideeën van Hartlib en Comenius.