Wogoels: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Gebruik: de jaren 70 => zeventig, Replaced: de jaren '70 → de jaren zeventig, |
k robot Anders: it:Lingua vogula; cosmetische veranderingen |
||
Regel 12:
| 2746 (2002)
|-
| valign="top"|[[Taalfamilies|Genetisch]]<br />classificatie:
|[[Oeraalse talen|Oeraals]] <br />
:[[Finoegrische talen|Finoegrisch]]<br />
::[[Oegrische talen|Oegrisch]]<br />
:::[[Ob-Oegrische talen|Ob-Oegrisch]]<br />
::::'''Wogoels'''
|-
Regel 30:
|[[SIL-code|SIL]]||MNS
|}
Het '''Wogoels'''
== Verspreidingsgebied ==
De taal wordt gesproken door de Mansen (vroeger Wogoelen genoemd) in Noordwest-[[Siberië]]. Het wordt in [[Chanto-Mansië]] gebruikt als [[Talen in Rusland|officiële taal]], naast het Russisch en het Ostjaaks, langs de rivierloop van de [[Ob (rivier)|Ob]] en dan vooral langs haar zijrivieren de [[Noordelijke Sosva]] en de [[Konda]]. Verder woont er een kleine groep Mansi in de buurt van de plaats [[Ivdel (stad)|Ivdel]], aan de bovenloop van de rivier de [[Lozva]] in het noorden van de [[oblast Sverdlovsk]], waarvan een gedeelte de taal ook nog spreekt.
Gevreesd wordt dat de taal binnen 10 tot 20 jaar zal zijn uitgestorven.
== Dialecten ==
Het Wogoels is door het enorme verspreidingsgebied in de loop der tijd en uiteengevallen in meerdere sterk uiteenlopende dialecten. Deze dialecten zijn zo verschillend van elkaar dat sprekers uit verschillende dialectgroepen elkaar niet kunnen verstaan en derhalve hun toevlucht nemen tot het Russisch. Van de dialecten telt het Noord-Wogoels de meeste sprekers. Ook het Oost-Wogoels heeft nog sprekers.
Regel 63:
|}
== Gebruik ==
{| border=1 align=right cellpadding=2 cellspacing=1 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #e3e3e3 solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|----- bgcolor="#e3e3e3"
Regel 106:
Door de [[glasnost]] steeg ook bij de Mansi de wens voor meer autonomie. De Mansi zijn aangesloten bij de [[RAIPON]].
== Onderzoek naar het Wogoels ==
De eerste Wogoelse woorden werden in de 16de en 17de eeuw opgetekend in Russische kronieken en door [[Sigmund von Herberstein]], die keizer [[Karel V van het Heilige Roomse Rijk|Karel V]] in [[Moskovië]] vertegenwoordigde. [[Daniel Gottlieb Messerschmidt]] vervaardigde in 1725 de eerste Wogoelse woordenlijst, terwijl de eerste gedrukte woordenlijst vijf jaar later verscheen van de hand van [[Philip Johan von Strahlenberg]], een Zweeds officieer die bij de [[Slag bij Poltava]] in Russische gevangenschap was geraakt. Deze twee woordenlijsten tellen respectievelijk 41 en 25 woorden.<br />
De eerste taalwetenschappers die zich met het Wogoels bezighielden waren in de 19de eeuw de Hongaren [[Antal Reguly]] en [[Bernát Munkácsi]] en de Fin [[August Ahlqvist]]. Zij verzamelden ter plaatse materiaal uit alle dialecten en stelden woordenboeken en grammatica's samen. De grootste hoeveelheid materiaal werd aan het begin van de 20e eeuw bijeengebracht door de Fin [[Artturi Kannisto]].<br />
De voornaamste onderzoeker uit de eigen gemeenschap is [[Jevdokija Rombandejeva]], die in 1956 een Russisch-Wogoels woordenboek schreef.
== Externe links ==
* [http://www.hrelp.org/grants/projects/index.php?lang=95 Over de status van het Wogoels/Mansi] (Engels)
* [http://www.raipon.org/Web_Database/mansi.html Het Mansivolk (1)] [http://www.eki.ee/books/redbook/mansis.shtml Red book (2)] (Engels)
Regel 131:
[[gv:Mansi (çhengey)]]
[[hu:Manysi nyelv]]
[[it:Lingua
[[ja:マンシ語]]
[[kv:Вӧгул кыв]]
|