Korrelgrootte (sediment): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tom Meijer (overleg | bijdragen)
→‎Classificatie volgens de Wentworthschaal: Weergeeft niet de Nederlandse situatie!!!
Tom Meijer (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestand:Zandlineaal-schuin.jpg|thumb|260px|right|Een 'zandlineaal'. Dit is een plastic schijf met cellen waarin (los) zand van verschillende korrelgrootten is opgesloten. De schijf wordt gebruikt voor het schatten van korrelgrootten (vooral in het veld). Aanwezige korrelgrootten: 16, 50, 75, 105, 150, 210, 300, 420, 600, 1000, 1400, 2000 micrometer (NB deze grenzen zijn niet meer in gebruik)]]
De '''korrelgrootte''' of '''textuur''' is in de [[aardwetenschappen]] de [[diameter]] van de [[klast]]en in een [[sediment]], [[bodem]] of [[afzettingsgesteente|sedimentair gesteente]]. Afhankelijk van deze korrelgrootte kunnen de klasten [[grind]], [[zand]], [[silt]] of [[klei]] worden genoemd.
 
Omdat zulke begrippen vrij vaag blijven zijn door een aantal [[sedimentologie|sedimentologen]] classificaties opgesteld.
 
==Nederlandse classificatie: NEN 5104==
De standaard voor classificatie van [[sediment]] is in Nederland vastgelegd in [[NEN]] 5104 (Geotechniek - Classificatie van onverharde grondmonsters). Deze norm is niet gelijk aan de hierbovenhieronder beschreven Wentworth classificatie. De vele honderdduizenden beschrijvingen van sedimenten in grondboringen die zich in het archief van de Nederlandse geologische dienst bevinden, zijn volgens de classificatie van NEN 5104. Een korte beschrijving en uitleg geven Van der Meulen et al, 2003.
 
De Nederlandse korrelgrootte classificatie is als volgt:
{| class="wikitable"
|-
! Ondergrens
! Bovengrens
! Fractie
|-
| <math>\geq</math> 630 mm
| -
| [[Blok (Afzettingsgesteente)|blokken]]
|-
| <math>\geq</math> 200 mm
| 630 mm
| [[Kei(Afzettingsgesteente)|keien]]
|-
| <math>\geq</math> 63 mm
| 200 mm
| [[Steen (Afzettingsgesteente)|stenen]]
|-
| <math>\geq</math> 16 mm
| 63 mm
| [[grind|Zeer grof grind]]
|-
| <math>\geq</math> 5,6 mm
| 16 mm
| [[grind|Matig grof grind]]
|-
| <math>\geq</math> 2 mm
| 5,6 mm
| [[grind|Fijn grind]]
|-
| <math>\geq</math> 0,420 mm
| 2 mm
| [[zand|Uiterst grof zand]]
|-
| <math>\geq</math> 300 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| 420 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| [[zand|Zeer grof zand]]
|-
| <math>\geq</math> 210 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| 300 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| [[zand|Matig grof zand]]
|-
| <math>\geq</math> 150 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| 210 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| [[zand|Matig fijn zand]]
|-
| <math>\geq</math> 105 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| 150 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| [[zand|Zeer fijn zand]]
|-
| <math>\geq</math> 63 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| 105 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| [[zand|Uiterst fijn zand]]
|-
| <math>\geq</math> 2 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| 63 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| [[silt]]
|-
| -
| < 2 [[Micrometer (lengtemaat)|µm]]
| [[lutum]]
|}
 
 
 
==Classificatie volgens de Wentworthschaal==
OmdatEen zulke begrippen vrij vaag blijven is door een aantal [[sedimentologie|sedimentologen]] een classificatie opgesteld. Eeninternationaal veel gebruikte classificatie is die van de [[Verenigde Staten|Amerikaan]] [[Johan August Udden|J.A. Udden]] (1898). Deze schaal werd later (1922) door [[C.R. Wentworth]] uitgebreid en verfijnd, en wordt de Udden-Wentworthschaal, of Wentworthschaal genoemd. Naar [[William Krumbein|W.C. Krumbein]] wordt de korrelgrootte soms uitgedrukt op een [[logaritmische schaal]], volgens de vergelijking:
:<math>\phi=-^{2}\log{D}\,</math>
Regel 95 ⟶ 166:
|}
 
Let op dat de Nederlandse vertalingen van de grootheden in deze indeling niet overeenkomen met de Nederlandse classificatie van korrelgrootten (zie hierboven)!
Soms wordt met grind alles bedoeld dat groter is dan zand, dus ook de Engelse termen ''granule'', ''pebble'', ''cobble'' en ''boulder'' kunnen onder grind vallen. In Nederland is dit echter zeer ongebruikelijk.
 
Soms wordt met grind alles bedoeld dat groter is dan zand, dus ook de Engelse termen ''granule'', ''pebble'', ''cobble'' en ''boulder'' kunnen onder grind vallen. In Nederland is dit echter zeerniet ongebruikelijkgebruikelijk.
==Nederlandse classificatie: NEN 5104==
De standaard voor classificatie van [[sediment]] is in Nederland vastgelegd in [[NEN]] 5104 (Geotechniek - Classificatie van onverharde grondmonsters). Deze norm is niet gelijk aan de hierboven beschreven Wentworth classificatie. De vele honderdduizenden beschrijvingen van sedimenten in grondboringen die zich in het archief van de Nederlandse geologische dienst bevinden, zijn volgens de classificatie van NEN 5104. Een korte beschrijving en uitleg geven Van der Meulen et al, 2003.
 
== Externe links ==