Versie van 10 jul 2009 16:56 bewerken 200.67.231.183 (overleg) Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 3 aug 2009 02:57 bewerken ongedaan maken Jvhertum (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 139.062 bewerkingen cat Nieuwere bewerking →
Regel 17: \|commander2= }} De '''Zweeds-Nederlandse oorlog''', (1658-1660), ook wel '''Deens-Zweedse Oorlog''', werd gevoerd tussen [[Zweden]] aan de ene kant en [[Denemarken]] en de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]] aan de andere kant. Zweden probeerde controle te krijgen over de belangrijke handel in de [[Oostzee]]. Deze handel, met een traditie van eeuwen, was voor de Nederlanden erg belangrijk: de meeste omzet werd in dit gebied gemaakt, dat ook de bron was van vitale goederen zoals Zweeds staal en Pools graan en eikenhout. Nederland had [[Denemarken]] een verdrag afgedwongen waardoor de tol in de [[Sont]] voor de Nederlanders goedkoop was. Maar dit kwam in gevaar door het Zweedse streven de Oostzee tot een Zweedse binnenzee te maken: men bezat [[Finland]], [[Estland]] en [[Lijfland]] al en probeerde ook de zuidkust te beheersen. De Zweeds-Nederlandse oorlog was een interventie in de [[Vierde Noordse Oorlog]] tussen Zweden en Denemarken. De Zweedse koning [[Karel X Gustaaf]] kon zijn gezag in het door hem veroverde [[Polen]] niet handhaven omdat een Nederlandse vloot in 1656 de belegerde stad ''Danswijk'' (Danzig of [[Gdansk]]) ontzette, de belangrijkste handelspartner van de Republiek. Als gevolg richtte Karel X van Zweden zich op Denemarken, welk land hij eerst vanuit het zuiden aanviel uit Duitsland. Regel 26: Dit gebruik maken van een plotselinge meteorologische situatie was een onverwachte schok voor vrijwel alle Europese landen. Ook was er een vredesverdrag met Denemarken, wat de verrassing vergrootte. Karel verbrak de in 1658 met de Deense koning [[Frederik III van Denemarken\|Frederik III]] gesloten [[Vrede van Roskilde]] en begon [[Kopenhagen]], na een mislukte poging de stad bij verrassing in te nemen, te belegeren. Engeland en Frankrijk probeerden te bemiddelen en waren pro-Zweeds, maar door de dood van [[Oliver Cromwell]] in Engeland was er een soort machtsvacuüm. In 1658 stuurt Nederland, na lang delibereren, een vloot van 75 schepen, 3000 kanonnen en 15.000 troepen onder luitenant-admiraal [[Jacob van Wassenaer Obdam]] naar het gebied. In de [[Slag in de Sont]] weten de Nederlanders de Zweden te verslaan en Kopenhagen te ontzetten. In 1659 bevrijdde een tweede vloot onder [[Michiel Adriaanszoon de Ruyter]] de Deense eilanden. Deze actie , de '"Landing op Fünen' ", wordt gezien als het eerste voorbeeld van een gecoördineerde militaire landingsoperatie. Na de dood van Karel X werd in 1660 de [[Vrede van Kopenhagen (1660)\|Vrede van Kopenhagen]] gesloten. Regel 32: [[Volckert Schram]] en [[Frederick Stachouwer]] waren een tijd in Deense dienst; [[Koert Adelaer]] en [[Cornelis Tromp]] zelfs feitelijk opperbevelhebber van de Deense vloot, Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd in de Deense adelstand verheven. ==Zie ook== *[[Nederlandse oorlogen]] Regel 40 ⟶ 41: [[Categorie:Oorlog van Zweden\|Nederl]] [[Categorie:Geschiedenis van Gdansk]] [[Categorie:Oorlog van Denemarken]] [[da:Anden Karl Gustav-krig]]

Zweeds-Nederlandse Oorlog: verschil tussen versies