Kardinaliteit: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Erbij: pl:Moc zbioru
Xqbot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: th:ภาวะเชิงการนับ; cosmetische veranderingen
Regel 1:
In de [[verzamelingenleer]], een deelgebied van de [[wiskunde]], is de '''kardinaliteit''' van een [[verzameling (wiskunde)|verzameling]] een maat voor het "aantal [[element (wiskunde)|elementelementen]]en in een verzameling '. De verzameling A = {2, 4, 6} bevat bijvoorbeeld drie elementen, en daarom heeft der verzameling A een kardinaliteit van 3. Het begrip 'kardinaliteit' gaat echter verder dan het 'aantal' elementen in een verzameling, aangezien kardinaliteiten ook zijn gedefinieerd voor [[oneindige verzameling]]en. De kardinaliteit van een verzameling ''A'' wordt aangeduid met |''A''|, met een [[verticale streep]] aan elke kant; dit is dezelfde notatie als die voor [[absolute waarde]]. De betekenis is afhankelijk van de context.
 
Er zijn twee manieren om het begrip kardinaliteit te benaderen - in de ene benadering vergelijkt men verzamelingen rechtstreeks door gebruik te maken van [[bijectie]]s en [[injectieve functie|injectieinjecties]]s, in de andere maakt men gebruik van [[kardinaalgetal]]len.
 
Twee verzamelingen hebben dezelfde kardinaliteit als ze een-op-een op elkaar kunnen worden [[afbeelding (wiskunde)|afgebeeld]], dat wil zeggen dat we aan elk element van de ene verzameling een en niet meer dan een element van de andere verzameling toevoegen, en vice versa (zie ook [[functie (wiskunde)|bijectieve functies]]). Deze verzamelingen worden dan ''[[gelijkmachtigheid|gelijkmachtig]]'' of ''equipotent'' genoemd.
 
== Vergelijken van verzamelingen ==
===== Geval 1: | ''A'' | = | ''B'' | =====
:Twee verzamelingen ''A'' en ''B'' hebben dezelfde kardinaliteit als er een [[bijectie]] bestaat, dat wil zeggen een [[injectieve functie|injectieve-]] en [[surjectie]]ve [[functie (wiskunde)|functie]] van ''A'' op ''B''.
 
:De verzameling ''E'' = {0, 2, 4, 6, ...} van [[negatief getal|niet-negatieve]] [[even]] getallen heeft bijvoorbeeld dezelfde kardinaliteit als de verzameling '''N''' = {0, 1, 2, 3, ...} van [[natuurlijk getal|natuurlijke getalgetallen]]len, aangezien de functie ''f''(''n'') = 2''n'' een bijectie is van '''N''' op ''E''.
 
===== Geval 2: | ''A'' | ≥ | ''B'' | =====
:''A'' heeft een kardinaliteit groter dan of gelijk aan de kardinaliteit van ''B'' als er een injectieve functie van ''B'' op ''A'' bestaat.
 
===== Geval 3: | ''A'' | > | ''B'' | =====
:''A'' heeft een kardinaliteit die strikt groter is dan de kardinaliteit van ''B'' als er injectieve functie, maar geen bijectieve functie, van ''B'' op ''A'' bestaat.
 
:De verzameling van '''R''' van alle [[reëel getal|reële getalgetallen]]len heeft bijvoorbeeld een kardinaliteit die strikt groter is dan de kardinalieit van de verzameling '''N''' van alle natuurlijke getallen, omdat de inclusiemap ''i'' : '''N''' → '''R''' injectief is, maar het kan worden aangetoond dat er geen bijectieve functie van '''N''' op '''R''' bestaat.
 
== Kardinaalgetallen ==
{{hoofdartikel|Kardinaalgetal}}
 
Regel 31:
Voor elke [[ordinaalgetal|ordinaal]] α, is <math>\aleph</math><sub>α + 1</sub> het kleinste kardinaalgetal groter dan <math>\aleph</math><sub>α</sub>.
 
== Eindige verzameling ==
Van een [[eindige verzameling]] is de kardinaliteit het aantal elementen in de verzameling; ook omgekeerd geldt: als de kardinaliteit van een verzameling een [[natuurlijk getal]] is, is die verzameling eindig. En twee eindige verzamelingen hebben dezelfde kardinaliteit als ze hetzelfde aantal elementen hebben.
 
== Oneindige verzameling ==
Een [[oneindige verzameling]] heeft altijd een hogere kardinaliteit dan een eindige (dat wil zeggen, we kunnen elk element van de [[eindige verzameling]] op één element van de oneindige verzameling afbeelden, maar omgekeerd kan dat niet). De laagste oneindige kardinaliteit is die van de [[natuurlijk getal|natuurlijke getallen]]; deze kardinaliteit wordt <math>{}_{}^{\aleph_0}</math> (alef-nul) genoemd. Verzamelingen met deze kardinaliteit heten [[oneindig|aftelbaar]] oneindig. Het [[diagonaalbewijs van Cantor]] toont aan dat er ook hogere kardinaliteiten bestaan; deze worden ook met een [[alef]] aangegeven: <math>{}_{}^{\aleph_0}</math>, <math>{}_{}^{\aleph_1}</math>, <math>{}_{}^{\aleph_2}</math>, ..., <math>{}_{}^{\aleph_\omega}</math>, ...
 
=== Kardinaliteit van het continuüm ===
{{hoofdartikel|Kardinaliteit van het continuüm}}
 
Een van Cantors belangrijkste resultaten was dat het [[kardinaliteit van het continuüm]] ('''c''') groter is dan de kardinaliteit van de [[natuurlijk getal|natuurlijke getalgetallen]]len (<math>\aleph_0</math>); dat wil zeggen dat er meer [[reëel getal|reële getalgetallen]]len '''R''' dan [[geheel getal|gehele getalgetallen]]len '''N''' bestaan. Cantor toonde aan dat
:<math>\mathbf{c} = 2^{\aleph_0} > {\aleph_0}</math>
:(zie [[Diagonaalbewijs van Cantor]]).
 
De [[continuümhypothese]] stelt dat er geen [[kardinaalgetal]] bestaat tussen de kardinaliteit van de [[reëel getal|reële getalgetallen]]len en de kardinaliteit van de natuurlijke getallen, dat wil zeggen
:<math>\mathbf{c} = \aleph_1 = \beth_1</math>
:(zie [[Beth-getal]]).
De continuümhypothese kan binnen het algemeen aanvaarde [[Zermelo-Fraenkel-verzamelingenleer]], tenminste indien deze [[axiomatische verzamelingenleer]] consistent is, noch worden bewezen noch worden verworpen.
 
== Informatica ==
In de [[informatica]] slaat kardinaliteit doorgaans op [[relatie (informatica)|relaties]] tussen [[tabel (informatica)|tabellen]] of [[associatie (informatica)|associaties]] tussen [[klasse (informatica)|klassen]]/[[object (informatica)|objecten]] Dan is dit het aantal keer dat een relatie/associatie voor kan/mag komen. Dit kan bijvoorbeeld zijn: 0 of meer, 1 of meer, 1, 2, 100, 1 tot 20.
 
== Zie ook ==
*[[Eindig lichaam]]
 
Regel 74:
[[sr:Кардиналност]]
[[sv:Kardinalitet]]
[[th:ภาวะเชิงการนับ]]
[[uk:Потужність множини]]
[[zh:势]]