Klankinventaris: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Met de '''klankinventaris''', '''foneeminventaris''' of het '''klanksysteem''' van een taal (in het Engels ''Segment Inventory'' geheten) wordt in de [[fonologie]] het geheel aan [[klinker (klank)|klinker]]s, [[halfklinker]]s en [[medeklinker]]s bedoeld die in de betreffende taal voorkomen als fonemen.
Het aantal klanken in de [[spreektaal|gesproken taal]] varieert sterk. Zo zijn er enkele (2 / 3) talen bekend met minder dan 10 klanken. Ook zijn er talen met meer dan 100 klanken. Ook de samenstelling varieert. De [[klinker (klank)|klinker]]s ''i'', ''a'' en ''u'' komen in bijna alle [[talen van de wereld]] als fonemen voor, maar sommige talen kennen heel veel klinkers, andere- zoals de [[Australische talen]] - een stuk minder.
 
Het aantal klanken in de [[spreektaal|gesproken taal]] varieert sterk. Zo zijn er enkele (2 / 3) talen bekend met minder dan 10 klanken. Ook zijn er talen met meer dan 100 klanken. Ook de samenstelling varieert. De klinkers ''i'', ''a'' en ''u'' komen in bijna alle [[talen van de wereld]] als fonemen voor, maar sommige talen kennen heel veel klinkers, andere- zoals de [[Australische talen]] - een stuk minder. Vrijwel altijd doet een aantal klanken uiteraard alleen dienst als [[allofoon]]; volgens taalkundige [[Charles Hockett]] loopt hetde werkelijke aantalaantallen fonemen in eenalle taaltalen daarom iets minder ver uiteen, van ca. 13 tot 75.
 
De [[stemhebbend]]e [[velaar|velare]] [[plosief]] ofwel harde ''g'' (de eerste klank van bijvoorbeeld het Engelse woord ''good'') is een klank die in bijna alle [[talen van de wereld]] als foneem voorkomt, maar toevallig niet in het [[Nederlands]]. Talen met echt veel [[medeklinker]]smedeklinkers zijn bijvoorbeeld het [[Ubykh (taal)|Ubykh]] en [[Xhosa (taal)|Xhosa]]. Naarmate ze moeilijker te [[articulatorische fonetiek|articuleren]] zijn zijn spraakklanken vanzelfsprekend zeldzamer, als [[allofoon]] en al helemaal als foneem. Dit is bijvoorbeeld het geval met echt [[palataal|palatale]] medeklinkers, die dan ook meestal eerder als [[alveo-palataal|alveopalatalen]] of als velaren worden uitgesproken. Ook de voor in de mond gelegen lage klinker ''æ'' (in bijvoorbeeld het Engelse ''hat'') is zeldzamer dan bijvoorbeeld ''a'', waarschijnlijk omdat de eerste klinker moeilijker te articuleren is. De [[dentaal|dentale]] [[fricatief]] - de eerste klank in bijvoorbeeld het Engelse woord ''thing'' - is tevens niet zo makkelijk te articuleren, en dus betrekkelijk zeldzaam als foneem of allofoon (al komt hij als zodanig voor in zowel het Engels als het [[Spaans]]).
 
== Gegevensbanken ==
Regel 17:
[[en:UCLA Phonological Segment Inventory Database]]
 
[[Categorie:Fonologie]]
 
 
[[Categorie:Fonetiek]]