|
[[Afbeelding:Aalst Dirk Martens.jpg|thumb|Standbeeld van Dirk Martens in het midden van de Grote Markt te Aalst]]
'''Dirk Martens''' ([[Aalst (Oost-Vlaanderen)|Aalst]], [[1446]] of [[1447]] - vermoedelijk aldaar, [[2 mei]] [[1534]]) was een [[hertogdom Brabant|Brabantse]] [[drukker]] en [[uitgever]]. Hij was de zoon van een [[poorter|poortersfamilie]].
De jonge Dirk kreeg een basisopleiding bij de paters [[Wilhelmieten]] en trok nadien naar [[Venetië (stad)|Venetië]]. Daar verbleef hij bij [[Gerardus de Lisa]], een [[humanist]] en landgenoot van Dirk. In 1473 keerde hij terug naar Aalst om er een drukatelier te starten. Er werden drie werken gepubliceerd, één ervan is het boek over de twee geliefden van Enea Piccolomini, de latere [[paus Pius II]].
Tot 1486 verdwijnt elk spoor van Martens. Het enige spoor die we dan nog vinden is een zekere Teodorico Aleman die aan boekenimport deed en die steeds met Martens geïdentificeerd werd. In 1486 opende hij een tweede atelier in Aalst dat zich specialiseerde in het drukken van [[brevier|brevieren]], een genre dat hoge technische eisen stelt.
Van 1492 tot 1529 stichtte hij nieuwe ateliers in [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] en [[Leuven]]. In 1529 stopte Martens met drukken.
Vijf jaar later stierf hij in het convent der paters Wilhelmieten op 2 mei 1534.
Dirk Martens had vier kinderen die allemaal tijdens zijn leven stierven. Zijn dochter Barbara was getrouwd met Servaes van Sassen uit Diest. Sassen nam het drukkersbedrijf van Martens over in 1529.
Dirk Martens was een humanist die na 25 jaar experimenteren de eerste Griekse tekst drukte die in de Lage Landen verscheen. Hij gaf vele belangrijke teksten uit, zoals een Latijns-Nederlands woordenboek en [[Christoffel Columbus|Columbus]]' eerste brief over de ontdekking van de nieuwe wereld. Hij gaf vele bekende werken uit van talloze humanisten, onder andere die van de jonge [[Desiderius Erasmus|Erasmus]] en [[Thomas More]] (''[[Utopia (boek)|Utopia]]'', 1516). Zij bleven dan ook voor de rest van hun leven vrienden.
Dirk Martens streefde er naar goedkope edities voor de studenten van Leuven op de markt te brengen. Dat vertelde hij ook in het voorwoord tot zijn uitgave van [[Aristophanes (blijspeldichter)|Aristophanes]]' ''Plutus graece'' te Leuven Dat maakte hem erg populair bij de Leuvense studenten. Hij vond het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen boeken konden lezen, want tot dan toe waren boeken enkel voor de rijken.
Dirk Martens profiteerde eigenlijk van de bloei van de [[Katholieke Universiteit Leuven|universiteit van Leuven]]. Hij maakte reclame bij hen voor zijn drukkerij. Zo zegt hij zelf in een soort reclameboodschap: "We doen ons uiterste best U kennis en beschaving bij te brengen, door er voor te zorgen dat uit deze werkplaats U boeken bereiken, die bovendien zo min mogelijk fouten bevatten..."
Tijdens de verovering van Aalst door de [[Geuzen (geschiedenis)|Geuzen]], 50 jaar na Martens' dood, ging zijn hele archief in de vlammen op. In 2004 kon de [[Koninklijke Bibliotheek (Nederland)|Koninklijke Bibliotheek]] voor iets minder dan 100.000 euro op een veiling in Londen een van Martens' eerste drukken aankopen, de ''Praedicamenta'' van [[Aristoteles]].
== Zie ook ==
*[[Letter]]
*[[Literatuur]]
*[[Historiografie]]
*[[Kalligrafie]]
*[[Christoffel Plantijn]]
*[[Boekdrukkunst]]
*[[Incunabel]]
*[[William Caxton]]
*[[Anton Koberger]]
*[[Arend De Keysere]]
{{DEFAULTSORT:Martens, Dirk}}
[[Categorie:Vlaams drukker]]
[[Categorie:Vlaams uitgever]]
[[en:Dirk Martens]]
[[fr:Dirk Martens (imprimeur)]]
[[hu:Dirk Martens]]
[[la:Theodoricus Martinus]]
[[ru:Мартенс, Дирк]]
| 