Tjalk: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
vooral taal |
||
Regel 2:
De '''tjalk''' is een [[zeilschip|zeilend vrachtschip]] voor de [[binnenwater]]en en kent vele uitvoeringen.
De naam tjalk werd in de 17e eeuw voor het eerst gebruikt om schepen met ronde [[boeg (schip)|boeg]] aan te duiden.
== Kenmerken==
Regel 16:
*Beurttjalk, naar gebruik
== Soorten == <!-- in alfabetische volgorde -->
*'''Beurttjalk''': Een tjalk in gebruik voor de [[beurtvaart]], wat inhoudt dat de lading is verkregen via de [[schippersbeurs]]. Deze regelde hoofdzakelijk de aanvoer van grondstoffen voor fabrieken en afvoer van producten, variërend van aardappelmeel tot zand en grind.
*'''Boltjalk''': Een lichte, in ijzer gebouwde tjalk met een ronde kop (geen zichtbare stevens) in plaats van ronde boegen. Boltjalken werden vooral rond Groningen gebruikt.
*'''
*'''Groninger tjalk''': Een tjalk met als kenmerk de brede huidgangen, zowel in staal als de houten uitvoeringen. De huidgangen kwamen wel in een hoek tegen de stevens, maar die hoek was kleiner dan bij de friese tjalken. Ze werden gebouwd voor de vaart in de veenkoloniën en waren smal en ondiep vergeleken met andere tjalken. De ijzeren tjalken die werden gebouwd voor de [[wadden]] en [[sont]]vaart waren veel groter en forser, 80 tot 140 ton.▼
*'''Friese tjalk''' (of '''[[skûtsje]]'''): Een tjalk voor de kleinere waterwegen in [[Friesland]]. Kenmerkend zijn de smalle huidgangen die onder een grote hoek samenkomen bij de stevens. Hetzelfde geldt voor de berghouten. Het skûtsje is een uitgesproken onderdeel van de
▲*'''Groninger tjalk''': Een tjalk met als kenmerk de brede huidgangen, zowel in staal als de houten uitvoeringen. De huidgangen kwamen wel in een hoek tegen de stevens, maar die hoek was kleiner dan bij de
*'''Hektjalk''': Een oud type tjalk waarbij het [[boeisel]] achter boven de berghouten omhoog doorloopt en een driehoek vormt (het
*'''Hollandse tjalk''': Deze voornamelijk te [[Woubrugge]] gebouwde tjalk heeft net als de ''Friese'' smalle huidgangen die in een kleine hoek bij de stevens samenkomen. De berghouten komen horizontaal tegen de stevens en geven dit type zijn eigen aanzicht.
*'''IJsseltjalk''': Een variatie op de paviljoentjalk. Zoals de naam al doet vermoeden, werden ijsseltjalken vooral rond de [[Hollandse IJssel]] gebouwd en gebruikt. IJsseltjalken waren betrekkelijk brede schepen met lage kruiplijn. Ze werden vooral gebruikt voor zand- en grindvervoer bij de baggerwerken op de IJssel. De laatste
*'''Koftjalk''': Een in Groningen gebouwde tjalk voor de wadden- en sontvaart die echter een scherp (s-vormig) achter onderwaterschip hadden en een smallere en hogere kielplank. Kenmerkend is ook de voorsteven die als een schoenersteven naar voren uitgebouwd is en waarop de boegspriet rust.▼
▲*'''Koftjalk''': Een in Groningen gebouwde tjalk voor de
*''Oostzeetjalk'':▼
▲*'''Oostzeetjalk''':
▲*'''IJsseltjalk''': Een variatie op paviljoentjalk. Zoals de naam al doet vermoeden, werden ijsseltjalken vooral rond de Hollandse IJssel gebouwd en gebruikt. IJsseltjalken waren betrekkelijk brede schepen met lage kruiplijn. Ze werden vooral gebruikt voor zand- en grindvervoer bij de baggerwerken op de IJssel. De laatste IJsseltjalk, de ''Maartje Neeltje'' werd in 1916 in Cappelle aan den IJssel gebouwd.
*'''Paviljoentjalk''': Een
*'''Zuid-Hollandse tjalk''': Zie Hollandse tjalk.
== Andere tjalkachtige schepen ==
Er waren ook andere schepen die min of meer familie van de tjalk waren
*[[Bolschip]]
*[[Bolpraam]]
*[[Potschip]]
*[[Otter (
== Verspreidingsgebied ==
De
Het was zeker in de 18e en 19e eeuw in de Nederlanden het werkpaard en manusje
Met de grotere exemplaren werd ook [[kustvaart]] bedreven.
Regel 58:
== Literatuur ==
* Loomeijer Frits R. Met zeil en
* Het Peperhuis: uitgave van het
* Loon F.N van, Handleiding tot den burgelijken scheepsbouw. Workum 1838.
* R. Martens
==Zie ook==
| |||