Patriottentijd in Bolsward: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Executieburg.jpg is verwijderd door Kameraad Pjotr: |
|||
Regel 5:
In [[1773]] stelde de stadhouder [[Willem V van Oranje-Nassau|Willem V]] voor de [[vroedschap]] van Bolsward - bestaande uit zes burgemeesters, twee raadslieden en 24 vroedschapsleden - te halveren. Er waren onvoldoende gekwalificeerde kandidaten op een bevolking van 2.500 inwoners. Bovendien waren [[Rooms-katholieke Kerk|Katholieken]] (ongeveer 30% van de bevolking), [[Doopsgezind]]en (5%) en [[Luthers]]en en [[Joden]] (5%) destijds uitgesloten van het vroedschapsambt. Omdat er onenigheid ontstond, kwam er een nieuw voorstel in [[1776]], waarbij de raad met slechts een derde zou worden verminderd. In [[1778]] stelde de [[stadhouder]] voor het onderwerp te laten rusten, omdat alsnog een lid tegenstemde. Blijkbaar was een meerderheid van stemmen onvoldoende. Niettemin liet de prinsgezinde burgemeester Schelto van Hiemstra in zijn volgende ambtsperiode de vroedschap op autocratische wijze ''"uitsterven"''. Misschien niet onterechte, want Amsterdam, een stad van ruim 200.000 inwoners beschikte destijds over vier burgemeesters en 34 vroedschapsleden.
In december [[1782]] werd burgemeester Van Hiemstra, die niet in Bolsward woonde en evenals zijn voorgangers nooit ambtengeld had betaald, buitenspel gezet. De spanning was opgelopen omdat Van Hiemstra in augustus van dat jaar een Oranjegezinde stadssecretaris had willen benoemen, nog voordat de overleden secretaris begraven was.<ref>J. de Boer (1987) Vrijkorpsen in Friesland. In: W. Bergsma et al. For uwz lân, wiv en bern. De patriottentijd in Friesland, p. 74.</ref> Het lukte de patriotten S. Braaksma benoemd te krijgen vanwege procedurele fouten, het eerste succes. Binnen een jaar raakte Van Hiemstra - die vaak afwezig was en bij gelegenheid op zichzelf stemde - zijn burgemeesterszetel en jarenlange afvaardiging naar de Provinciale Staten kwijt.<ref>Eenige brieven betrekkelijk het voorgevallene in Bolswards regeering in de jaaren 1782, 1783 en begin van 1784, p. 5. (1785)</ref> De stadhouder onderkende hij in Friesland niet veel meer te zeggen had <ref>Gedenkschriften van Gijsbert Jan van Hardenbroek, Deel IV, 1783-1784. Amsterdam 1910, p. 219.</ref> dat Van Hiemstra zich in netelige omstandigheden bevond.<ref> Kon. Huisarchief 221, inv. 22, 7 december 1782.</ref>
De patriotten in Bolsward hadden hun opmerkelijke successen in 1782 en [[1783]] te danken een aantal kundige en daadkrachtige zegslieden, onder andere notaris N. Elgersma, de aardewerkfabrikant F. Tichelaar en de advocaat A. van den Burg. De patriottische magistraat van Bolsward herstelde de grootte van de vroedschap, zich baserend op het oude rechten uit [[1637]] en procedurele fouten.<ref>Tegenwoordige Staat van Friesland (1788), p. 214-8; 220.</ref> De feitelijke benoeming van een aantal nieuwe vroedschapsleden werd nog lange tijd tegengehouden, omdat de voorgedragen kandidaten over te weinig kapitaal beschikten: lidmaatschap van de gereformeerde kerk en het bezit van een eigen huis waren destijds noodzakelijke voorwaarden.
| |||
