'''Kaivalya''' is het ultieme doel van [[yoga]] en betekent afgezonderdheid of isolement.
'''Kaivalya''' is het ultieme doel van het leven. Het wordt ondermeer genoemd in de [[Kaivalya Upanisads]http://en.wikipedia.org/wiki/Upanishad][[yoga]] en betekent: niet langer bepaald worden door de dominantie van je gedachten en gevoelens, ofwel niet langer geleefd worden vanuit je lagere 'ik', het ego, het denken-voelen.
Kaivalya wordt o.a. beschreven in de 34 [[soetra|soetra's]] van hoofdstuk 4 van [[Patanjali|Patanjali's]] [[Yoga soetra's]]. Dit hoofdstuk gaat over de indrukken die zijn achtergebleven in de oneindige [[reïncarnatie|geboortecycli]] en de opvatting dat het noodzakelijk is deze indrukken tijdens het leven uit te wissen. Het zet de [[yogi]] neer al een wezen die kaivalya heeft bereikt en daarmee onafhankelijkheid heeft verworven van alle gebondenheid en dat het ware bewustzijn, of ritambhara prajna, heeft bereikt die beschreven wordt in de Samadhi Pada (hoofdstuk 1).
{{citaat lang|
7. Alleen de geesten die uit de [[de staat van meditatie]] worden geboren zij vrij van [[karma|karmische]] indrukken.
35. Of, om het van een andere zijde te zien, de kracht van puur [[bewustzijn]] settelt zich in zijn eigen pure natuur.
