Wikipedia

Operationeel onderzoek: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Introductie vernieuwd en artikel gewikificeerd
Regel 1:
'''Operations Research''' of '''Operationeel Onderzoek''' (ook wel ''besliskunde'', ''management science'' of ''OR'' genoemd) is een richtinginterdisciplinair vakgebied, gericht op de toepassing van [[wiskunde|wiskundige]] technieken en [[wiskundig model|modellen]] om processen binnen het[[organisatie]]s te verbeteren of te optimaliseren. Dit vakgebied vanwordt oa ontwikkeld in de [[bedrijfskunde]], de [[econometrie]], diede ook[[technische veelwetenschappen]] toepassingenen de [[wiskunde]]. De meeste toepassingsgebieden zijn te vinden in het [[bedrijfsleven]] vindten binnen de [[ingenieurnon-profitsector]]swetenschappen.
 
== Geschiedenis ==▼
Het doel van Operations Research is het toepassen van [[wiskunde|wiskundige]] technieken en [[wiskundig model|modellen]] om processen binnen [[organisatie]]s te verbeteren of te optimaliseren. De meeste toepassingsgebieden zijn te vinden in het [[bedrijfsleven]] en binnen de [[non-profitsector]].
Het vakgebied besliskunde is pas goed tot ontwikkeling gekomen in en na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in Engeland en de Verenigde Staten onderzoek gedaan naar het (kunnen) uitvoeren van bepaalde militairen operaties. Dit heeft geleid tot de Engelse benaming van het vakgebied 'Operations Research'.
 
Het meest productieve onderzoekscentrum in deze tijd was [[RAND]] verbonden aan Princeton. Er werkten enkele geniale onderzoekers zoals Von Neumann, Morgenstern, Nash, Einstein, Weyl, Kuhn, Tucker, Gödel, Oppenheimer en Dantzig.
▲==Geschiedenis==
 
Het vakgebied besliskunde is pas goed tot ontwikkeling gekomen in en na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in Engeland en de Verenigde Staten onderzoek gedaan naar het (kunnen) uitvoeren van bepaalde militairen operaties. Dit heeft geleid tot de Engelse benaming van het vakgebied 'Operations Research'. Het meest productieve onderzoekscentrum in deze tijd was [[RAND]] verbonden aan Princeton. Er werkten enkele geniale onderzoekers zoals Von Neumann, Morgenstern, Nash, Einstein, Weyl, Kuhn, Tucker, Gödel, Oppenheimer en Dantzig. In deze omgeving werden vele toepassingen ontwikkeld die nu nog altijd aan de basis liggen van OR. Te denken valt hierbij aan de [[simplexmethode]] van [[George Dantzig]] en [[speltheorie]] van [[John Von Neumann|Von Neumann]] en [[Oskar Morgenstern|Morgenstern]].
 
==Toepassing==▼
 
▲== Toepassing ==
In veel gevallen worden grootheden in verband met kosten, opbrengsten, winst of efficiëntie [[optimalisatiealgoritme|geoptimaliseerd]] onder zogenaamde [[randvoorwaarde]]n. Voorbeelden hiervan zijn:
* hoe kan een spoorwegmaatschappij zoveel mogelijk passagiers vervoeren, met slechts een beperkt aantal [[trein]]en en machinisten?
* hoe kan een [[telecommunicatie]]bedrijf een landelijk [[mobiel netwerk]] uitrollen tegen zo laag mogelijke kosten maar wel een voldoende hoge kwaliteit?
 
Vaak vertaalt een OR-probleem zich in een wiskundig probleem van het volgende karakter. Maximaliseer een functie terwijl de variablen binnen bepaalde grenzen moeten blijven. Daarom wordt een dergelijk probleem ook wel eens wiskundig programmeren genoemd. Terwijl dit eigenlijk maar een deelprobleem is.
Regel 31:
Het bekende [[handelsreizigersprobleem|vraagstuk]] van de handelaar die alle steden in een gebied één maal wil aandoen in een zo kort mogelijke route, is ook een typisch Operations Research probleem. Zo is het vinden van de kortste reisweg nog altijd onoplosbaar, maar een zeer goede schatting is wel te maken met de huidige technieken. Het probleem is zelfs zo moeilijk oplosbaar, dat men in het jaar 2000, gedurende een korte tijd, een prijs van één miljoen dollar uitschreef voor de oplossing van `t TSP.
 
== Overzicht ==
 
Men kan OR op verschillende manieren indelen. Dit overzicht geeft de belangrijkste technieken maar is verre van volledig:
 
 
*Niet-wiskundige technieken
Regel 67 ⟶ 65:
**Systeem dynamica
**Resource Allocation (Pert, ... )
 
== Externe link ==
* Dictaat Besliskunde Universiteit Leiden als PDF-file [http://www.math.leidenuniv.nl/~kallenberg/Caleidoscoop2005.pdf Besliskunde.pdf], <brUniversiteit Leiden als PDF-file />
*ManagementScience.nl: [http://www.managementscience.nl/ ManagementScience.nl] nieuws over toepassingen in de praktijk]
 
[[Categorie:Wiskunde]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Operationeel_onderzoek"