Judith van Habsburg

Judith van Habsburg ook Jutta genaamd (Rheinfelden, 13 maart 1271 — Praag, 18 juni 1297) was een lid van het huis Habsburg. Van 1285 tot aan haar dood was ze koningin-gemalin van Bohemen en van 1296 tot aan haar dood was ze koningin-gemalin van Polen.

Judith van Habsburg
1271-1297
16e-eeuws portret van Judith van Habsburg door Antoni Boys.
Koningin-gemalin van Bohemen
Periode	1285-1297
Voorganger	Cunigonde van Slavonië
Opvolger	Elisabeth Richezza van Polen
Koningin-gemalin van Polen
Periode	1296-1297
Voorganger	Margaretha van Brandenburg
Opvolger	Elisabeth Richezza van Polen
Vader	Rudolf I van Habsburg
Moeder	Gertrude van Hohenberg

Levensloop

Judith was een dochter van graaf Rudolf IV van Habsburg, vanaf 1273 onder de naam Rudolf I Rooms-Duits koning, en Gertrude van Hohenberg.

Toen het op 21 oktober 1276 tot vrede kwam tussen haar vader en diens rivaal koning Ottokar II van Bohemen, werd van Habsburg in Wenen uitgehuwelijkt aan de Boheemse kroonprins, de latere koning Wenceslaus II. De vrede tussen Rudolf en Ottokar II hield echter geen stand en het conflict tussen de twee laaide terug op, eindigend met de definitieve nederlaag en dood van Ottokar in de Slag bij Durnkrüt en Jedenspiegel.

Om zijn macht te verzekeren voerde haar vader een succesvolle huwelijkspolitiek. Judith en haar zussen werd uitgehuwelijkt aan machtige koningen en hertogen: Mathilde huwde met hertog Lodewijk II van Beieren, Clemence huwde met hertog Karel Martel van Anjou, Agnes huwde met hertog Albrecht II van Saksen en Hedwig huwde met markgraaf Otto VI van Brandenburg.

Na het overlijden van koning Ottokar II nam markgraaf Otto V van Brandenburg het regentschap van de jonge Wenceslaus II op zich. Otto V kreeg echter al snel conflicten met Ottokars weduwe Cunigonde van Slavonië. Otto V hield Wenceslaus zelfs tijdelijk gevangen in het kasteel Bezděz en het fort van Spandau in Brandenburg. Uiteindelijk keerde Wenceslaus pas in 1283 terug naar Praag.

In 1279 werd de verloving tussen Wenceslaus II en Judith in Jihlava herbevestigd als deel van de verzoening tussen Bohemen en het Heilige Roomse Rijk. De huwelijksceremonie vond in januari 1285 plaats in de stad Eger, gevolgd door een feestelijke huwelijksnacht. Kort na het huwelijk werd de toen 13-jarige Judith door haar vader terug meegenomen naar Duitsland. De reden hiervoor was het morganatisch huwelijk van Cunigonde van Slavonië met de Boheemse edelman Zavis van Falkenstein, waarmee Rudolf het niet eens was.

In 1286 stierf Cunigonde van Slavonië. Vervolgens legde Wenceslaus II de eed van manschap af tegenover Rudolf van Habsburg, waarbij hij bevestigd werd als koning van Bohemen en dus gekroond mocht worden. De kroning moest uitgesteld worden zolang Judith niet aanwezig was. In de zomer van 1287 verliet ze haar familie in Duitsland en trok ze met haar echtgenoot naar Praag. In 1288 begon Wenceslaus II Bohemen zelfstandig te regeren, maar zijn stiefvader Zavis van Falkenstein bleef belangrijke invloed uitoefenen. Net als haar vader haatte Judith Zavis en uiteindelijk kon ze Wenceslaus overtuigen om zijn stiefvader wegens hoogverraad te berechten. In 1290 werd Zavis van Falkenstein veroordeeld en in het kasteel Hluboká via onthoofding geëxecuteerd.

Na het overlijden van haar vader in 1291, probeerde Judith haar echtgenoot te verzoenen met Albrecht I van Habsburg, die met Adolf van Nassau om de Rooms-Duitse troon streed. Ook bracht ze Duitse invloeden aan het Praagse hof, zoals de introductie van ridders en maakte Judith van Praag het culturele centrum van het Heilige Roomse Rijk. Vanaf 1296 was ze eveneens koningin-gemalin van Polen

Uiteindelijk werden Judith en Wenceslaus op 2 juni 1297 gekroond tot koning en koningin-gemalin van Bohemen. Op dat moment had ze geen goede gezondheid, nadat ze bevallen was van hun tiende kind. Een paar weken na de ceremonie stierf Judith van Habsburg op 26-jarige leeftijd.

Nakomelingen

Wenceslaus II en Judith van Habsburg kregen tien kinderen:

• Přemysl Ottokar (1288), leefde enkele maanden
• Wenceslaus III (1289-1306), koning van Bohemen, koning van Polen en koning van Hongarije
• Agnes (1289-1296), huwde in 1296 met Rupert V van Nassau, zoon van Rooms-Duits koning Adolf van Nassau
• Anna (1290-1313), huwde in 1306 met hertog Hendrik van Karinthië, van 1307 tot 1310 ook koning van Bohemen
• Elisabeth (1292-1330), huwde in 1310 met graaf Jan van Luxemburg, vanaf 1310 ook koning van Bohemen
• Judith (Jutta) (1293-1294)
• Jan (1294-1295)
• Jan (1295-1296)
• Margaretha (1296-1322), huwde in 1308 met hertog Bolesław III van Silezië
• Judith (Jutta) (1297), bij de geboorte overleden

Voorouders

Voorouders van Judith van Oostenrijk
Overgrootouders	Rudolf II van Habsburg (-1232) ∞ Agnes van Staufen (1165-vóór 1232)	Ulrich III van Kyburg (1192-1260) ∞ ? (-)	? (–) ∞ ? (-)	? (–) ∞ ? (–)
Grootouders	Albrecht IV van Habsburg (1188-1239) ∞ 1217 Heilwig van Kyburg (–)		Burchard V van Hohenberg (–) ∞ Mechtildis van Tübingen (-)
Ouders	Rudolf I (rooms-koning) (1218-1291) ∞ 1245 Gertrude van Hohenberg (1255–1281)
Judith van Oostenrijk (1271-1297)