Het verschijnen van de Heilige Geest aan de Heilige Teresa van Avila

Het verschijnen van de Heilige Geest aan de Heilige T(h)eresa van Avila is een schilderij uit 1612-1614 van Peter Paul Rubens. Het bevindt zich in de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen te Rotterdam.

Het verschijnen van de Heilige Geest aan de Heilige Teresa van Avila
Kunstenaar	Peter Paul Rubens
Jaar	1612-1614
Afmetingen	62,5 × 90,5 cm
Museum	Museum Boijmans Van Beuningen
Locatie	Rotterdam
RKD-gegevens
Portaal    Kunst & Cultuur

Voorstelling

Het paneel beschrijft een visioen dat de Heilige Teresa van Avila beschreef in haar autobiografie. Toen zij zich omstreeks 1569 op de vooravond van Pinksteren terugtrok om te bidden en te mediteren over de Heilige Geest, verscheen haar een duif van grote afmetingen met vleugels die schitterden als briljanten.

Theresa is afgebeeld met de handen in een gebaar van extase, vol eerbied neerknielend en opkijkend naar de Heilige Geest die haar verschijnt in de vorm van een duif. Ze draagt kledij van de Karmelieter orde.

Inspiratie

Gravure uit 1613 door Adriaen Collaert

Mogelijks inspireerde Rubens zich op een prent. Een gelijkaardig tafereel komt immers voor in het platenboek Vita B. Virginis Teresiae a Iesu, uitgegeven door Adriaen Collaert en Cornelis Galle I, op initiatief van de priorin van de ongeschoeide karmelietessen te Brussel.

Herkomst van het schilderij

Het Rotterdamse paneel kan geïdentificeerd worden als een van de twee predellastukken die zich in de 18de eeuw bevonden onder het altaarstuk Christus verschijnt aan de H. Teresa in het klooster van de ongeschoeide karmelieten te Brussel. Ze werden door de paters weggeschonken aan de Brusselse schilder Nicolaas-Emmanuel de Pery, die ze nog in zijn bezit had omstreeks 1771, en uiteindelijk kwamen ze in de kunsthandel terecht.

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) gebaseerd op informatie uit de website rubensonline.be. Metadata op deze website is onder CC0 beschikbaar gemaakt.

Literatuur

• Vlieghe, Hans (1972), Saints (Corpus Rubenianum Ludwig Burchard, 8), nr. 152. Arcade, Brussel.
• Jansen, Guido M.C. (1994), De verzameling van de Stichting Willem van der Vorm in het Museum Boymans-van Beuningen Rotterdam = Collection of the Willem van der Vorm Foundation at the Boymans Museum Rotterdam, nr. 5. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam.
• de Poorter, Nora (1996), Rubens en zijn tijd. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, pp. 18.

Noten

De werken van Peter Paul Rubens (selectie)

De transfiguratie (1604-05) · Portret van de kunstenaar en zijn vrouw in een prieel van kamperfoelie (1609) · Kruisoprichting (1610) · Kruisafneming (1611) · De verrijzenis van Christus (1611-12) · De vier filosofen (1611-1612) · Het verschijnen van de Heilige Geest aan de Heilige Teresa van Avila (1612-14) · De ontdekking van Romulus en Remus (circa 1613) · De Rockoxtriptiek (1613-15) · De onthoofding van de heilige Catharina van Alexandrië (circa 1615) · Kruisafneming (1616-17) · Oude vrouw en jongen met kaarsen (1616-1617) · Medusa (ca. 1617) · Het aardse paradijs met de zondeval van Adam en Eva (ca. 1617) · De verloren zoon (1618) · De heilige Maria Magdalena in extase (1619-20)· De drie gratiën (1620-23) · Diana en haar nimfen maken zich klaar voor de jacht (1623-24) · Bekering van de H. Bavo (1623-24) · Heilige Rochus door Christus aangesteld tot patroon van de pestlijders (1623-26) · Aanbidding der Koningen (1624) · Portret van Matthaeus Yrsselius (circa 1624) · Tenhemelopneming van Maria (1625-26) · Portret van Anna van Oostenrijk (1625-26) · Angelica en de kluizenaar (1626-28) · De ontvoering van Europa (1628-29) · Franciscus van Assisi ontvangt de stigmata (1633) · De roof van de Sabijnse maagden (1634-36) · Dans van dorpelingen en mythische figuren (1635) · Herfstlandschap met uitzicht op het Steen (1636) · De hond van Hercules ontdekt het purper (ca. 1636) · Saturnus verslindt een zoon (ca. 1636-37) · Het pelsken (ca. 1636-38)