Simon Stevin: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Erwin85Bot: In opdracht verwijderd uit Categorie:Bruggeling. |
indeling, vele toevoegingen |
||
Regel 1:
[[Image:Simon-stevin.jpeg|thumb|right|Simon Stevin]]
'''Simon Stevin''' ([[Brugge]], [[1548]] – [[Den Haag]] of [[Leiden]], [[1620]]) was een [[Vlaanderen|Vlaams]] toegepast [[wiskundige]] en [[ingenieur]].
==Biografie==
Stevin was als [[wetenschapper]] een laatbloeier. Hij werkte als kassier en boekhouder in Antwerpen en was klerk bij de belastingsdienst in Brugge. In 1581 verhuist hij naar [[Leiden]], waar hij zich twee jaar later (hij was al over de dertig) inschrijft aan de universiteit.▼
Simon Stevin werd in [[1548]] te [[Brugge]] geboren als zoon van Anthenuis Stevin en Cathelyne vander Poort. Zijn vader was afkomstig van [[Veurne]], waar zijn vader burgemeester was. Zijn moeder stamde uit [[Ieper]].
▲
Rond [[1590]] werd hij adviseur van [[Prins Maurits]] en ontwierp baanbrekende vestingwerken en legerkampen op wiskundige grondslag.
Ook werd hij hoogleraar wiskunde aan de Universiteit Leiden, waar hij "Duytsche Mathematique" (wiskunde in het Nederlands) gaf.
Hij woonde samen met Catherine Cray en had vier kinderen bij haar voor hij op 68-jarige leeftijd met haar trouwde. Stevin overleed in [[1620]] te [[Den Haag]] of Leiden.
Op zijn grafsteen werd de [[clootcrans]], Stevins beeldmerk, afgebeeld.
==Werk==
===Wiskunde===
Zijn eerste gepubliceerde werk was ''Tafelen van interest, Mitsgaders De Constructie der selver'' ([[1582]]). Dergelijke tabellen waren tot dan toe belangrijke beroepsgeheimen van bankiers. Dankzij Stevins publicatie kon nadien iedereen op eenvoudige wijze berekeningen met rente, rente op rente en dergelijke maken.
Stevins belangrijkste werk was ''De Thiende'' ([[1586]]) waarin hij [[decimale breuk]]en introduceerde
===Wetenschappelijke methode===
▲Stevins belangrijkste werk was 'De Thiende' ([[1586]]) waarin hij [[decimale breuk]]en introduceerde, en daarmee het rekenen met breuken sterk vereenvoudigde.
Stevin besefte al vroeg - net als [[Galileo Galilei|Galilei]] - het belang van de koppeling van theorie en experiment als wetenschappelijke methode: ''spiegheling'' en ''daet'' in zijn woorden.
===Natuurkunde===
Als militair adviseur van prins [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]] schrijft Stevin ''De Stercktenbouwing'' ([[1594]]), waarin hij militaire versterkingen opnieuw ontwierp om aangepast te zijn aan de projectielbanen van de nieuwe [[vuurwapen]]s in plaats van de oude [[kruisboog]].▼
Hij berekende de hydrostatische kracht op verticale wanden en formuleerde als eerste
[[Image:Stevin.png|thumb|300px|right|''[[Simon Stevin]] gebruikte de "[[Clootcrans bewijs|Clootcrans]]" om aan te tonen dat een zelfbeweger niet bestaat'']]▼
Hij gebruikte als eerste de ontkenning van het bestaan van een [[perpetuum mobile]] ''(Eeuwich roersel, t'welk valsch is)'' als principe voor het bewijzen van natuurkundige wetten zoals het ontbinden van krachten. ▼
▲[[Image:Stevin.png|thumb|300px|right|
▲Hij berekende de hydrostatische kracht op verticale wanden en formuleerde als eerste, dus voor [[Blaise Pascal]] de [[Paradox_%28logica%29#De_hydrostatische_paradox|hydrostatische paradox]]. Hij weerlegde met een valproef het standpunt van Aristoteles, dat de valtijd van een grote massa kleiner is dan die van een kleine. Dit vond plaats vóór [[Galileo Galilei|Galileo]] zijn bekende experiment uitvoerde.
▲Hij gebruikte als eerste de ontkenning van het bestaan van een [[perpetuum mobile]] ''(Eeuwich roersel,
Een bekend citaat van Stevin is: "Wonder en is gheen wonder", waarmee hij aangaf dat verschijnselen logisch verklaarbaar zijn.
Verder hield Stevin zich bezig met het vraagstuk van de plaatsbepaling op zee en de [[stemming (muziek)|stemming]] van [[muziekinstrument]]en.
Stevin is ook bekend geworden voor het ontwerpen van een [[zeilwagen]], waarmee over het strand van [[Scheveningen]] naar [[Petten]] werd gereden.▼
===Sterrekunde===
In zijn boek De Hemelloop van [[1608]] was hij een van de eerste verdedigers van het systeem van [[Nicolaus Copernicus|Copernicus]].
===Techniek===
▲Als militair adviseur van prins [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]] schrijft Stevin ''De Stercktenbouwing'' ([[1594]]), waarin hij militaire versterkingen opnieuw ontwierp om aangepast te zijn aan de projectielbanen van de nieuwe [[vuurwapen]]s in plaats van de oude [[kruisboog]].
▲Stevin is ook bekend geworden voor het ontwerpen van een [[zeilwagen]], waarmee over het strand van [[Scheveningen]] naar [[Petten]] werd gereden.
===Taaltheorie en purisme===
In [[Brugge]] is thans het Simon Stevinplein naar hem genoemd, op dat plein staat ook zijn standbeeld. Ook de [[Hogeschool West-Vlaanderen|hogeschool]] aldaar heeft zijn campus naar Simon Stevin genoemd.▼
Volgens Stevin hadden Adam en Eva in het paradijs Nederlands gesproken: de oertaal met de meeste korte woorden. Hij gaf de voorkeur aan publicaties in het Nederlands, met eigen woorden voor grieks-latijnse termen. Zijn invloed op het [[Nederlands]] is nog steeds merkbaar. Hij bedacht Nederlandse namen voor wetenschappelijke begrippen ([[Taalpurisme|purisme]]). Enkele voorbeelden zijn [[wiskunde]] (mathematica), wijsbegeerte (filosofie), [[scheikunde]] (chemie), doorsnede (diameter), [[Loodrecht (meetkunde)|loodrecht]] (perpendiculair), [[evenwijdig]] (parallel) en vernufteling (ingenieur). Zo kreeg het Nederlands eigen wetenschappelijkje woorden, waar andere Europese talen leenwoorden gebruiken.
==Nageslacht==
Zijn zoon [[Hendrik Stevin]] was vanaf [[1640]] [[ambachtsheer]] van [[Alphen aan den Rijn]]. Hij ontwikkelde het vroegst bekende een plan om de [[Zuiderzee (water)|Zuiderzee]] af te sluiten ([[1667]])
==Publicaties==
* Tafelen van interest, Mitsgaders De Constructie der selver, [[1582]]
* Problemata geometrica, [[1583]]
* L'arithmétique, [[1585]] (algemene methode oplossen algebraische vergelijkingen)
* De Thiende, [[1586]]
* De Beghinselen der Weeghconst [[1586]]
* De Stercktenbouwing, [[1594]]
* De Weeghdaet
* De Beghinselen des Waterwichts
* Wiskonstighe Ghedachtenissen (bevatte eerde publicaties als De Driehouckhandel (Trigonometrie), De Meetdaet (Landmeetkunde) en De Deursichtighe (Perspectiefleer)
* De Havenvinding, [[1599]]
* Meetdaet, [[1605]]
* De Hemelloop, [[1608]]
* Castrametatio, dat is legermeting en Nieuwe Maniere van Stercktebou door Spilsluysen, [[1617]];
* De Spiegheling der Singconst (Theory of the art of singing).
==Verder lezen==
* [[Eduard Jan Dijksterhuis|Dijksterhuis, E. J.]]: Simon Stevin, Martinus Nijhoff, 's-Gravenhage, [[1943]]
* [[Eduard Jan Dijksterhuis|Dijksterhuis, E. J.]]: De mechanisering van het wereldbeeld, Amsterdam, 1980, vierde druk
* Hooykaas, R.: Geschiedenis der natuurwetenschappen, Utrecht, [[1976]]
* Devreese, J. T.
==Externe links==
* [http://www.simonstevin.be
* [http://www.groenehartarchieven.nl/encyclopedie_item.asp?docnaam=a52 Artikel over Hendrik Stevin]
▲* J.T. Devreese, G. Vanden Berghe, ''Wonder en is gheen wonder. De geniale wereld van Simon Stevin 1548-1620'' (342 bldz.), [[Davidsfonds]], Leuven (2003).
* [http://www.dbnl.org/tekst/busk001land02_01/busk001land02_01_0176.htm Busken Huet - Het land van Rembrand]
* [http://www.dbnl.org/tekst/rome002erfl01_01/rome002erfl01_01_0009.htm Jan en Annie Romein - Erflaters van onze beschaving]
==Naar hem vernoemd==
▲In [[Brugge]] is thans het Simon Stevinplein naar hem genoemd, op dat plein staat ook zijn standbeeld. Ook de [[Hogeschool West-Vlaanderen|hogeschool]] aldaar heeft zijn campus naar Simon Stevin genoemd.
De studievereniging van de faculteit Werktuigbouwkunde aan de Technische Universiteit Eindhoven, [[W.S.V. Simon Stevin]], is naar Stevin genoemd.
Regel 42 ⟶ 81:
In [[Oudenbosch]] bevond zich jarenlang de [[sterrenwacht|volkssterrenwacht]] Simon Stevin (tegenwoordig "Quasar Heelal" te [[Hoeven]]).
Het meerjarig onderzoeks- en stimuleringsprogramma voor Nederlandstalige taal- en spraaktechnologie dat gezamenlijk door de Vlaamse en Nederlandse overheid wordt gefinancierd heeft de naam "
[[Categorie:Nederlands waterbouwkundige|Stevin, Simon]]
| |||