Assyriërs (volk): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Turkije: Link |
Vertaald van en:Assyrian people |
||
Regel 13:
Vele Assyriërs zijn in de twintigste eeuw geëmigreerd. Ze hebben zich gevestigd in West-Europa, Noord-Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland, Libanon, Jordanië, Israël, Armenië, Georgië, het zuiden van Rusland en Azerbeidzjan.
== Identiteit ==
{{hoofdartikel|Naamconflict Syrische christenen}}
Syrische christenen in het Midden-Oosten en de diaspora gebruiken verschillende endoniemen en exoniemen, gebaseerd op tegenstrijdige overtuigingen over de oorsprong en identiteit van hun gemeenschappen.{{Sfn|Murre van den Berg|2015|p=127}} Tijdens de 19e eeuw geloofde de Engelse archeoloog [[Austen Henry Layard]] dat de inheemse christelijke gemeenschappen in de historische regio Assyrië afstammen van de oude Assyriërs,{{Sfn|Layard|1849b|p=237}} een mening die ook werd gedeeld door William Ainger Wigram.<ref name="Cross 2005">{{Citeer boek |titel=The Oxford Dictionary of the Christian Church |achternaam=Cross |voornaam=Frank Leslie |uitgever=Oxford University Press |pagina=119 |isbn=978-0-19-280290-3 |citaat=In the 19th cent. A. H. Layard, the excavator of Nineveh, first suggested that the local *Syriac Christian communities in the region were descended from the ancient Assyrians, and the idea was later popularized by W. A. Wigram, a member of the Abp. Of Canterbury's Mission to the Church of the East (1895–1915). |jaar=2005}}</ref>{{Sfn|Coakley|2011a|p=45}} Hoewel tegelijkertijd Horatio Southgate en George Thomas Bettany tijdens hun reizen door [[Mesopotamië]] beweerden dat de Syrische christenen de afstammelingen zijn van de [[Arameeërs]].{{Sfn|Southgate|1840|p=179}}{{Sfn|Bettany|1888|p=491}}
Tegenwoordig voelen Assyriërs en andere etnische minderheidsgroepen in het Midden-Oosten de druk om zich te identificeren als “Arabieren”,<ref>{{Citeer journal |achternaam=Jonathan Eric Lewis |titel=Iraqi Assyrians: Barometer of Pluralism |url=http://www.meforum.org/article/558 |journal=Middle East Forum |datum=June 2003 |bezochtdatum=18 February 2015 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20080704192409/http://www.meforum.org/article/558 |archiefdatum=4 July 2008}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://www.aina.org/releases/20070416140021.htm |titel=Arab American Institute Still Deliberately Claiming Assyrians Are Arabs |bezochtdatum=2008-11-16 |uitgever=Aina.org |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210126055125/http://www.aina.org/releases/20070416140021.htm |archiefdatum=26 January 2021}}</ref> “Turken” en “Koerden”.<ref>{{Citeer web |url=http://www.aina.org/news/20061120133220.htm |titel=In Court, Saddam Criticizes Kurdish Treatment of Assyrians |bezochtdatum=2008-11-16 |uitgever=Aina.org |archiefurl=https://web.archive.org/web/20071014180706/http://aina.org/news/20061120133220.htm |archiefdatum=14 October 2007}}</ref> Bovendien maken de westerse media vaak geen melding van enige etnische identiteit van de christenen in de regio en noemen hen eenvoudigweg christenen,<ref name="Al-Monitor">{{Citeer web |url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/10/iraq-assyrians-ethnic-rights-ignored.html |titel=Al-Monitor: Ethnic dimension of Iraqi Assyrians often ignored |datum=2014-10-10 |bezochtdatum=2014-12-22 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20151017200046/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/10/iraq-assyrians-ethnic-rights-ignored.html |archiefdatum=2015-10-17}}</ref> [[Christendom in Irak|Iraakse christenen]], [[Christendom in Iran|Iraanse christenen]], [[Christendom in Syrië|christenen in Syrië]] en [[Christendom in Turkije|Turkse christenen]], een label dat door de Assyriërs wordt verworpen.
=== Zelfaanduiding ===
Hieronder staan enkele termen beschreven die vaak door Assyriërs worden gebruikt om hun identiteit aan te duiden:
* '''Assyrisch''', genoemd naar hun etniciteit als afstammelingen van het oude Assyrische volk,<ref>{{Citeer boek |titel=A companion to Assyria |achternaam=Frahm |voornaam=Eckart |plaats=Hoboken, NJ |datum=2017 |isbn=978-1-118-32524-7}}</ref> wordt bepleit door volgelingen uit alle in het Midden-Oosten gevestigde kerken van de [[Oost-Syrische liturgie|Oost-]] en [[West-Syrische liturgie|West-Syrische ritus]]. (zie [[Syrisch christendom]]){{Sfn|Murre van den Berg|2015|p=127}}
* '''Chaldeeuws''' is een term die eeuwenlang door westerse schrijvers en geleerden werd gebruikt als aanduiding voor de [[Aramees|Aramese taal]]. De term werd zo ook gebruikt door [[Hiëronymus van Stridon|Hiëronymus]],{{Sfn|Gallagher|2012|p=123-141}} en was nog steeds de gangbare term in de negentiende eeuw.{{Sfn|Gesenius|Prideaux-Tregelles|1859|p=}}{{Sfn|Fürst|1867|p=}}{{Sfn|Davies|1872|p=}} Pas in 1445 begon de term gebruikt te worden om Aramese sprekers aan te duiden die in [[Communio (kerken)|gemeenschap]] waren gekomen met de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Dit gebeurde op het [[Concilie van Bazel|Concilie van Florence]],{{Sfn|Coakley|2011b|p=93}} dat de geloofsbelijdenis aanvaardde die Timotheus, [[metropoliet]] van de Aramese sprekers op [[Cyprus]], in het Aramees aflegde, en dat verordende dat “niemand in de toekomst Chaldeeërs zal durven noemen [...], Nestorianen".<ref>{{Citeer web |url=https://www.papalencyclicals.net/councils/ecum17.htm |titel=Council of Basel 1431–45 A.D. Council Fathers |achternaam=Fathers |voornaam=Council |datum=14 December 1431 |bezochtdatum=11 May 2023 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20201117000637/https://www.papalencyclicals.net/Councils/ecum17.htm |archiefdatum=17 November 2020}}</ref>{{Sfn|Baum|Winkler|2003|p=112}}{{Sfn|O'Mahony|2006|p=526-527}} Vroeger, toen er nog geen katholieke Aramese sprekers van Mesopotamische afkomst waren, werd de term 'Chaldeeuws' toegepast met expliciete verwijzing naar hun '[[Nestorianisme|Nestoriaanse]]' geloof. Zo schreef Jacques de Vitry in 1220/1 over hen dat "ze ontkenden dat Maria de Moeder van God was en beweerden dat Christus in twee personen bestond. Ze heiligden gezuurd brood en gebruikten de 'Chaldeeuwse' (Syrische) taal".{{Sfn|Baum|Winkler|2003|p=63}} Tot de tweede helft van de 19e eeuw bleef de term "Chaldeeuws" algemeen gebruikt voor Oost-Syrische christenen, of ze nu "Nestoriaans" of katholiek waren.{{Sfn|Ainsworth|1841|p=36}}{{Sfn|Ainsworth|1842b|p=272}}{{Sfn|Layard|1849a|p=260}}<ref>{{Citeer web |url=https://books.google.com/books?id=ppAOAAAAQAAJ&q=levant+chald%C3%A9ens+nestoriens&pg=PA83 |titel=Histoire critique de la creance et des coûtumes des nations du Levant |achternaam=Simon (oratorien) |voornaam=Richard |datum=July 3, 1684 |bezochtdatum=8 November 2020 |uitgever=Chez Frederic Arnaud |archiefurl=https://web.archive.org/web/20201117150843/https://books.google.com/books?id=ppAOAAAAQAAJ&q=levant+chald%C3%A9ens+nestoriens&pg=PA83 |archiefdatum=17 November 2020 |via=Google Books}}</ref> In 1840, tijdens een bezoek aan Mesopotamië, rapporteerde Horatio Southgate dat lokale ''Chaldeeën'' zichzelf beschouwen als afstammelingen van de oude ''Assyriërs'',{{Sfn|Southgate|1840|p=179}} en in sommige latere werken vermeldde hij ook dezelfde oorsprong voor de lokale ''Jacobieten''.{{Sfn|Southgate|1842|p=249}}{{Sfn|Southgate|1844|p=80}}
* '''Aramees''', ook bekend als '''Syrisch-Aramees''',<ref>{{Citeer boek |titel=Introduction to Aramean and Syriac Studies |achternaam=Akopian |voornaam=Arman |pagina=217–222 |isbn=978-1-4632-3893-3 |bezochtdatum=10 May 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210423164655/https://www.degruyter.com/document/doi/10.31826/9781463238933-014/html |archiefdatum=23 April 2021 |hoofdstuk=11. Other branches of Syriac Christianity: Melkites and Maronites |hoofdstukurl=https://www.degruyter.com/document/doi/10.31826/9781463238933-014/html |doi=10.31826/9781463238933-014 |jaar=2017}}</ref> genoemd naar het oude [[Arameeërs|Aramese volk]], wordt bepleit door sommige volgelingen vanuit de in het Midden-Oosten gevestigde kerken van de [[West-Syrische liturgie|West-Syrische ritus]].{{Sfn|Donabed|Mako|2009|p=75}}<ref>{{Citeer boek |titel=Minority Rights in the Middle East |achternaam=Castellino |voornaam=Joshua |url=https://books.google.com/books?id=S5mRxprCL9MC&q=Suryanis&pg=PA109 |uitgever=OUP Oxford |datum=April 25, 2013 |isbn=978-0-19-967949-2 |bezochtdatum=October 12, 2019 |last2=Cavanaugh |first2=Kathleen A.}}</ref> Bovendien hebben Assyriërs die zich identificeren als Arameeërs erkenning gekregen van de [[Regering van Israël|Israëlische regering]].<ref>{{Citeer web |url=http://www.israelhayom.co.il/article/107811 |datum=9 August 2013 |titel=אנחנו לא ערבים - אנחנו ארמים |bezochtdatum=3 October 2015 |uitgever=[[Israel HaYom]] |taal=he |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191019153849/https://www.israelhayom.co.il/article/107811 |archiefdatum=19 October 2019}}</ref><ref>{{Citeer nieuws |achternaam=Aderet |voornaam=Ofer |titel=Neither Arab nor Jew: Israel's Unheard Minorities Speak Up After the Nation-state Law |url=https://www.haaretz.com/israel-news/.premium.MAGAZINE-neither-arab-nor-jew-israel-s-unheard-minorities-speak-up-1.6464684 |werk=Haaretz |datum=September 9, 2018 |bezochtdatum=October 12, 2019 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20191018190343/https://www.haaretz.com/israel-news/.premium.MAGAZINE-neither-arab-nor-jew-israel-s-unheard-minorities-speak-up-1.6464684 |archiefdatum=18 October 2019}}</ref> Merk op dat de oude Arameeërs een aparte etnische groep waren die gelijktijdig met het Assyrische rijk leefde in wat nu [[Syrië]] is en delen van [[Libanon]], [[Israël|Israël,]] de [[Westelijke Jordaanoever]] en [[Gazastrook|Gaza]], [[Jordanië]], [[Irak]] en [[Turkije]].{{Sfn|Fiey|1965|p=141–160}}{{Sfn|Lipiński|2000|p=}}{{Sfn|Schniedewind|2002|p=276-287}}{{Sfn|Gzella|2015|p=}}
== Demografie ==
Regel 23 ⟶ 36:
De Assyriërs worden beschouwd als een van de inheemse volkeren van het Midden-Oosten. Hun vaderland verspreidt zich over het gebied rondom de [[Tigris]] en de [[Eufraat]]. De Assyriërs komen oorspronkelijk uit Irak, Zuidoost-Turkije, Noordwest-Iran en Noordoost-Syrië.
=== Subgroepen ===
Er zijn drie belangrijke Assyrische subgroepen: Oostelijk, Westelijke en Chaldeeuws. Deze onderverdelingen overlappen elkaar slechts gedeeltelijk in taalkundig, historisch, cultureel en religieus opzicht.
* De oostelijke subgroep (Madenhaye) bewoonde historisch gezien Hakkari in het noordelijke [[Zagrosgebergte]], de Simele- en Sapna-valleien in [[Duhok (stad)|Nuhadra]], en delen van de vlakten van Nineveh en Urmia. Ze spreken Noordoost-Neo-Aramese dialecten en zijn religieus divers, waarbij ze aanhangers zijn van de [[Oost-Syrische liturgie|Oost-Syrische]] kerken<ref name="Minahan 2002, p. 209">[[Assyrian people#CITEREFMinahan2002|Minahan 2002]], p. 209</ref> en het [[protestantisme]].<ref>{{Citeer boek |titel=Christian mission to Muslims: the record: Anglican and Reformed approaches in India and the Near East, 1800–1938 |achternaam=Vander Werff |voornaam=Lyle L. |url=https://archive.org/details/christianmission0000vand |uitgever=William Carey Library |pagina=[https://archive.org/details/christianmission0000vand/page/366 366] |isbn=978-0-87808-320-6 |jaar=1977}}</ref>
* De Chaldeeuwse subgroep valt onder de oostelijke subgroup. De groep wordt vaak gelijkgesteld met de aanhangers van de Chaldeeuwse Katholieke Kerk,<ref name="BBC">{{Citeer nieuws |titel=Who are the Chaldean Christians? |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7271828.stm |werk=[[BBC News]] |datum=March 13, 2008 |bezochtdatum=March 26, 2010 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20201128025509/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7271828.stm |archiefdatum=28 November 2020}}</ref> maar niet alle Chaldeeuwse katholieken identificeren zich als Chaldeeuws.{{Sfn|Nisan|2002|p=x}}{{Sfn|Travis|2010|p=238}} Traditioneel zijn ze sprekers van Noordoost-Neo-Aramese dialecten, maar er zijn ook enkele Turoyo-sprekers. In Irak bewonen Chaldeeuwse katholieken de dorpen Alqosh, Batnaya, Tel Keppe en Tesqopa in de westelijke [[Vlakte van Nineve|vlakte van Nineveh]], evenals de Nahla-vallei en Aqra. In Syrië wonen ze in [[Aleppo (stad)|Aleppo]] en het gouvernement van [[Al-Hasakah (gouvernement)|Al-Hasakah]]. In Turkije leven ze verspreid in [[Istanbul]], [[Diyarbakır (stad)|Diyarbakir]], [[Şırnak (provincie)|de provincie Sirnak]] en de provincie [[Mardin (provincie)|Mardin]].<ref>{{Citeer web |url=https://www.reuters.com/article/us-religion-turkey-christians-factbox-idUSTRE50L08O20090122 |titel=FACTBOX: Christians in Turkey |datum=22 January 2009 |bezochtdatum=11 May 2023 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230511063603/https://www.reuters.com/article/us-religion-turkey-christians-factbox-idUSTRE50L08O20090122 |archiefdatum=11 May 2023 |via=www.reuters.com}}</ref>
* De westelijke subgroep (Maherbaye), historisch wonend in de regio van [[Tur Abdin]].<ref>The Middle East, abstracts and index, Part 1.</ref><ref>Central Asia and the Caucasus: transnationalism and diaspora.</ref> Ze spreken voornamelijk de Centraal-Neo-Aramese taal [[Surayt]] (ook bekend als [[Turoyo]]).<ref>{{Citeer web |url=https://textbook.surayt.com/en/Online%20Course/0 |titel=Šlomo Surayt |bezochtdatum=2022-08-12 |werk=textbook.surayt.com |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230120011643/https://textbook.surayt.com/en/Online%20Course/0 |archiefdatum=20 January 2023}}</ref> De meesten hangen de [[West-Syrische liturgie|West-Syrische]] kerken aan,<ref name="Minahan 2002, p. 209" /> zoals de [[Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië]] en de [[Syrisch-Katholieke Kerk]]. Tegenwoordig zijn er ook evangelische groepen die hun eigen kerken in de diaspora hebben gesticht. Historisch gezien was de [[Aramese cultuur|de Syrisch-orthodoxe cultuur]] gecentreerd in twee kloosters in de buurt van [[Mardin (stad)|Mardin]] (ten westen van Tur Abdin), [[Mor Gabriel klooster|Mor Gabriel]] en [[Mor Hananyo-klooster|Deyrulzafaran]].{{Sfn|Üngör|2011|p=15}} Historische Assyrische dorpen, waarvan sommige nog steeds bewoond worden door Assyriërs in Turabdin, omvatten onder andere: [[Gülgöze|Aynwardo]], Anhil, Kafro, Miden, Arnas, Beth Debe, Beth Kustan, Beth Sbirino, Dayro da-Slibo, Hrabemishka, Qartmin, Arkah, Arbo, Mizizah, Kfraze, Hah, Marbobo, Salah, Sare en Hapsis. Bovendien waren de steden [[Midyat (stad)|Midyat]] en [[İdil|Beth Zabday]] (''Azech)'' historisch gezien Assyrische steden met een Assyrische meerderheid, maar dit is tegenwoordig niet langer het geval. Buiten het gebied van de Assyrische kernnederzetting in [[Tur Abdin]] waren er ook aanzienlijke populaties in de steden [[Diyarbakır (stad)|Diyarbakır]], [[Şanlıurfa (stad)|Urfa]], [[Harput]] en [[Adıyaman (stad)|Adiyaman]]{{Sfn|Gaunt ''et al.''|2017|p=19}} evenals in enkele andere dorpen.
=== Syrië ===
| |||