Atoombommen op Hiroshima en Nagasaki: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Informatie toegevoegd
Labels: Visuele tekstverwerker Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website Link naar doorverwijspagina
rv - copy/paste verhalen en onwaarschijnlijke getallen
Regel 1:
[[Bestand:Atomic cloud over Hiroshima - NARA 542192 - Edit.jpg|miniatuur|De [[paddenstoelwolk]] boven [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]]]]
[[Bestand:Nagasakibomb.jpg|miniatuur|De paddenstoelwolk boven [[Nagasaki (stad)|Nagasaki]]]]
De '''atoombomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki''' zijn twee [[luchtaanval]]len met [[kernwapen|atoombommen]] die in [[1945]] door de [[United States Army Air Forces|Amerikaanse luchtmacht]] zijn uitgevoerd. Op 1066 augustus werd de Japanse havenstad [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]] gebombardeerd en op 399 augustus de stad [[Nagasaki (stad)|Nagasaki]]. Kort daarna capituleerde het [[Japans Keizerrijk]] onvoorwaardelijk. Hiermee kwam een eind aan de [[Tweede Wereldoorlog]]. Tevens leidde de capitulatie van Japan tot de onafhankelijkheid van de Aziatische landen die Japan tijdens de oorlog had veroverd.
Eind 1945 waren als gevolg van de aanvallen circa 250.0000000 mensen om het leven gekomen. Als gevolg van [[stralingsziekte]] en [[kanker]] zouden nog enige honderdduizenden slachtoffers zijn gevallen.
 
Eind 1945 waren als gevolg van de aanvallen circa 250.0000000000 mensen om het leven gekomen. Als gevolg van [[stralingsziekte]] en [[kanker]] zouden nog enige honderdduizenden slachtoffers zijn gevallen.
== Feiten over Little Boy ==
'''<big>De bom van Hiroshima</big>'''
 
'''Bijnaam:''' Little Boy
 
'''Gewicht:''' 4,4 ton
 
'''Lengte:''' 3 m
 
'''Doorsnede:''' 71 cm
 
'''Verrijkt uranium''': 64 kg
 
'''Explosieve kracht in ton TNT:''' 13.000
 
 
 
'''<u><big>Bemanning kent doel van de missie niet</big></u>'''
 
De [[Enola Gay]] is opgestegen. Over nog geen zes uur zal het toestel de eerste [[atoombom]] afwerpen. De bemanning kent weinig details over het wapen en de missie – het enige wat ze weten is dat de bom topgeheim en zeer krachtig is.
 
Drie jaar en acht maanden geleden, op 7 december [[1941]], bombardeerden de [[Japan]]ners de Amerikaanse [[marinebasis]] [[Pearl Harbor]], waardoor de [[Verenigde Staten]] bij de [[Tweede Wereldoorlog]] betrokken raakte.
 
Aanvankelijk was het lastig om de Japanners te verslaan, maar langzaam maar zeker verloren ze terrein in de [[Stille Oceaan]]. Om kleine eilandjes werd hevig gevochten. Maar om Japan te dwingen tot een onvoorwaardelijke overgave is een [[invasie]] van het land zelf nodig.
 
De bemanning van de Enola Gay kent het doelwit nog niet, dat moeten drie andere vliegtuigen aanwijzen. Die zijn onderweg naar de kuststeden [[Kokura]], [[Hiroshima]] en [[Nagasaki]].
 
Hiroshima heeft de voorkeur, maar als de bewolking te laag hangt, kan er naar een van de twee alternatieven uitgeweken worden.
 
== Achtergrond ==
Regel 53 ⟶ 24:
}}
[[Bestand:Nagasaki 1945 - Before and after (adjusted).jpg|miniatuur|Nagasaki voor en na de bom]]
 
Op 10 mei, twee dagen na de capitulatie van nazi-Duitsland, begon te Los Alamos een tweedaags overleg over mogelijke doelwitten van atoombomaanvallen op Japan. Gekozen werd in eerste instantie voor [[Yokohama (stad)|Yokohama]], [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]], [[Kokura]], [[Niigata (stad)|Niigata]] en [[Kioto (stad)|Kioto]].<ref>{{en}}[http://www.dannen.com/decision/targets.html ''Minutes of Target Committee Meetings on 10 and 11 May 1945'']. [https://web.archive.org/web/20220105115649/http://www.dannen.com/decision/targets.html Gearchiveerd] op 5 januari 2022.</ref> De laatste stad werd geschrapt omdat in deze stad veel historische [[tempel]]s stonden. Het pleidooi voor het schrappen van Kioto als doel wordt gewoonlijk toegeschreven aan japanoloog [[Edwin Reischauer]], maar deze heeft dat ontkend. Volgens Reischauer zou minister van Oorlog [[Henry Stimson]], die er enkele decennia eerder zijn huwelijksreis had gemaakt, Kioto van de lijst hebben geschrapt.<ref>{{Citeer nieuws |titel=The man who saved Kyoto from the atomic bomb |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-33755182 |werk=BBC News |datum=2015-08-08 |bezochtdatum=2024-02-28 |taal=en-GB}}</ref>
 
Uiteindelijk viel de keuze op [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]]. Deze stad had een belangrijke industriële en militaire betekenis en was tijdens de voorafgaande conventionele bombardementen redelijk gespaard gebleven, zodat het effect van een atoombomaanval goed zou kunnen worden nagegaan. De omringende bergen zouden de kracht van de explosie gedeeltelijk focussen op de stad waardoor de verwoesting nog heviger zou zijn. Bovendien was dit de enige grote Japanse stad zonder [[krijgsgevangene]]nkamp, zodat er geen slachtoffers onder de eigen troepen zouden vallen.
 
Van 17 juli tot 2 augustus vond in Berlijn de [[conferentie van Potsdam]] plaats. Een dag eerder hadden de Amerikanen met succes een proefexplosie uitgevoerd, de Trinity-test. De Amerikaanse president [[Harry S. Truman]] was opgetogen wegens het goede nieuws en meldde tijdens de conferentie aan de Russische dictator [[Jozef Stalin]] dat hij een nieuw en krachtig wapen tot zijn beschikking had. Stalin, die ironisch genoeg dankzij [[Klaus Fuchs|Sovjet-spionage]] lang voor Truman op de hoogte was dat de Amerikanen een atoomwapen ontwikkelden, moedigde Truman om het wapen zo goed mogelijk te gebruiken tegen de Japanners.<ref>{{Citeer web |url=https://www.osti.gov/opennet/manhattan-project-history/Events/1945/potsdam_decision.htm |titel=Manhattan Project: Potsdam and the Final Decision to Use the Bomb, July 1945 |bezochtdatum=2024-02-28 |werk=www.osti.gov}}</ref>
 
Op 26 juli werd de [[verklaring van Potsdam]] uitgegeven. Hierin legden de leiders van de landen die tegen Japan vochten, Harry S. Truman, [[Winston Churchill]] en de Chinese leider [[Chiang Kai-shek]], de voorwaarden voor de Japanse overgave vast. Bepaald werd dat Japan zich onvoorwaardelijk zou moeten overgeven, daar het anders "direct en totaal zou worden verwoest". Maar voor de Japanners was een onvoorwaardelijke overgave onbespreekbaar, omdat zij vreesden voor de goddelijke positie van de keizer (''[[kokutai]]''). Zonder dat de Japanners het beseften werden de voorbereidingen voor de eerste atoombomaanval in de geschiedenis afgerond. Het gebruik van de atoombom moet ook in een ruimere context bekeken worden. Zonder de oorlog in Japan zou de VS niet snel een mogelijkheid krijgen om de impact van het wapen te tonen aan de wereld, in het bijzonder aan de Sovjet-Unie. Deze gebeurtenis moet dus ook worden beschouwd in het kader van de oplopende spanningen tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.
 
== Waarom werden Hiroshima en Nagasaki gekozen als doelwitten? ==
Al op 10 mei 1945, twee dagen na de capitulatie van [[nazi-Duitsland]], bepaalde een commissie van militairen en wetenschappers te [[Los Alamos (Californië)|Los Alamos]] tijdens een tweedaags overleg welke Japanse steden doelwit zouden worden van de atoombomaanvallen. De verwoestende kracht van het kernwapen moest goed zichtbaar zijn.
 
De [[atoombom]] had twee doelen. Volgens de commissie die de potentiële doelwitten in [[Japan]] had uitgekozen moest hij ‘een zo groot mogelijk psychologisch effect op Japan hebben’ en moest ‘het eerste gebruik zo spectaculair zijn dat het belang van het wapen internationaal bekend wordt’.
 
Gekozen werd in eerste instantie voor [[Yokohama (stad)|Yokohama]], [[Hiroshima (stad)|Hiroshima]], [[Kokura]], [[Niigata (stad)|Niigata]] en [[Kioto (stad)|Kioto]].<ref>{{en}}[http://www.dannen.com/decision/targets.html ''Minutes of Target Committee Meetings on 10 and 11 May 1945'']. [https://web.archive.org/web/20220105115649/http://www.dannen.com/decision/targets.html Gearchiveerd] op 5 januari 2022.</ref> Alle vijf de steden voldeden aan de vier criteria die de commissie en president [[Harry S. Truman]] opstelden.
 
[[Nagasaki (stad)|Nagasaki]] kwam later in de plaats van de cultuurstad Kioto. [[Henry Stimson]] zou president Truman ervan overtuigd hebben om Kioto van de lijst met doelwitten te verwijderen, omdat hij er ooit op huwelijksreis was geweest en in deze stad veel historische [[tempel]]s stonden.
Het pleidooi voor het schrappen van Kioto als doel wordt gewoonlijk toegeschreven aan kunsthistoricus Langdon Warner, maar deze heeft dat ontkend. Volgens Warner zou minister van Oorlog [[Henry Stimson]] Kioto van de lijst hebben geschrapt. Er zijn zelfs monumenten ter ere van Warner in Kioto en [[Kamakura]].<ref>{{Citeer nieuws |titel=The man who saved Kyoto from the atomic bomb |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-33755182 |werk=BBC News |datum=2015-08-08 |bezochtdatum=2024-02-28 |taal=en-GB}}</ref>
 
<big>'''> Criterium 1: stad'''</big>
 
De stad moest een straal van circa 5 kilometer hebben, zodat er veel gebouwen zouden sneuvelen.
 
<big>'''> Criterium 2: militair doel'''</big>
 
Met een garnizoen van zo’n 40.000 man en een grote haven waar voorraden voor het Japanse leger ingescheept werden, voldeed Hiroshima ruimschoots aan dit criterium.
 
<big>'''> Criterium 3: groot effect'''</big>
 
De commissie koos steden waar de kans op massale verwoesting het grootst was. Doordat Hiroshima tussen de heuvels lag, konden de hitte en de drukgolf niet ontsnappen.
 
<big>'''> Criterium 4: intact'''</big>
 
De stad mocht niet eerder zijn gebombardeerd, om de uitwerking van de bom zo zichtbaar mogelijk te maken. Ook dat gold voor Hiroshima.
<ref>[https://historianet.nl/oorlog/tweede-wereldoorlog/hiroshima-de-dag-dat-de-bom-ontplofte#Waarom-werden-Hiroshima-en-Nagasaki-gekozen-als-doelwitten- ''Hiroshima: De dag dat de bom ontplofte'']. Geraadpleegd op 14 april 2024.</ref>
 
=== Hiroshima ===
Regel 89 ⟶ 37:
Een team onder leiding van [[Paul Tibbets]] vloog de [[uraniumbom]] ''[[Little Boy]]'' op 6 augustus in de [[B-29]] bommenwerper ''[[Enola Gay]]'' van [[Tinian]] naar Hiroshima en wierp de bom op 9500 meter hoogte boven de stad af. De explosieve energie bedroeg ongeveer 63 [[Joule|terajoule]], wat overeenkomt met 15 [[TNT-equivalent|kiloton TNT]]. Tijdens de aanval had de stad ongeveer 255.000 inwoners. Toen Little Boy om 8.15 uur explodeerde, kwamen vrijwel direct 78.000 mensen om het leven als gevolg van de enorme [[P-golf|drukgolf]] en de intense hitte die bij de explosie vrijkwam. Een vergelijkbaar aantal mensen raakte gewond. In de daaropvolgende dagen stierven nog veel mensen als gevolg van [[stralingsziekte]].
 
In Hiroshima verbleven, in tegenstelling tot wat het Amerikaanse opperbevel veronderstelde, wel enkele Amerikaanse krijgsgevangenen. Het betrof hier overlevende bemanningsleden van een bommenwerper die recent was neergeschoten. Deze ongelukkigen kwamen samen met honderden Japanse militairen om in het kasteel van Hiroshima. De bom ontplofte toen zij bezig waren met hun ochtendgymnastiekoefeningen op het exercitieterrein. Allen verbranddenwerden zij levend verbrand. Hoewel er ook geruchten zijn, dat een aantal van de overlevende gevangenen op 6 augustus 1945 door hun Japanse bewakers werd gedood uit wraak voor de vernietiging die in de stad was aangericht. De hitte van de explosie was zo intens dat op 1.900 m van het epicentrum nog branden uitbraken. Deze groeiden aan een tot een enorme vuurstorm van meer dan 3 km in doorsnee. De bebouwing van de stad die grotendeels uit hout bestond, vormde een ideale brandstof. De meeste doden in Hiroshima vielen als gevolg van deze vuurstorm.<ref name="tracesofwar.nl">{{Citeer web|url= https://www.tracesofwar.nl/themes/6804/Atoombommen-op-Hiroshima-en-Nagasaki.htm|titel= Atoombommen op Hiroshima en Nagasaki|bezochtdatum=2023-08-12|auteur=Wesley Dankers|werk=TracesOfWar.nl|taal=nl-nl}}</ref>
 
Het duurde enkele uren voordat men zich elders in Japan realiseerde dat in Hiroshima iets verschrikkelijks was gebeurd. De uitzending van de nationale omroep was in Hiroshima weggevallen, de belangrijkste [[telegrafie|telegraaf]]lijn van het land was iets ten noorden van de stad verbroken, en vanuit kleine spoorwegstations in de buurt kwamen verwarde berichten over een enorme explosie die zou hebben plaatsgevonden. Ook de verbindingen met het militaire hoofdkwartier in Hiroshima leken weggevallen. Pas nadat vanuit [[Tokio]] een verkenningsvliegtuigje met een piloot en een stafofficier naar de stad was gestuurd, werd duidelijk dat zich daar een ramp van ongekende omvang had voorgedaan. Al op 160 kilometer van de stad was een enorme rookkolom zichtbaar, meldde de tweekoppige bemanning. Het vliegtuig cirkelde rond de stad en landde iets ten zuiden ervan, waarna de officier de verwoestingen rapporteerde aan het hoofdkwartier in Tokio.
Regel 135 ⟶ 83:
 
Tot de overlevenden behoorden ook circa veertigduizend Koreaanse dwangarbeiders, die na de oorlog vrijwel allemaal naar Korea terugkeerden. Bij een verdrag dat in 1965 werd gesloten zag [[Zuid-Korea]] af van schadevergoeding. In 2005 werd de Japanse regering echter veroordeeld tot schadevergoeding aan veertig van de Koreaanse slachtoffers.{{Bron?||2019|07|24}}
 
== Gedachten achteraf van de bemanning over de atoombom ==
De 12-koppige bemanning van de [[Enola Gay]] twijfelde er niet aan dat het gooien van de [[atoombom]] weliswaar veel mensen het leven heeft gekost, maar nog meer heeft gered. Geen van hen heeft ooit spijt betuigd.
 
 
'''Robert Shumard, werktuigkundige'''
 
‘Niemand wil zo’n enorme verwoesting aanrichten. Maar het moest gedaan worden.’
 
 
'''Richard Nelson, radiotelegrafist'''
 
’Oorlog is vreselijk. Oorlog doodt en verwoest. We vinden het allemaal heel erg als mensen sterven. We zijn allemaal mensen. Maar ik heb er geen spijt van dat ik aan de missie deelnam. Ook als ik de uitwerking van tevoren had gekend, was ik meegegaan.’
 
 
'''Navigator [[Theodore Van Kirk]]'''
 
‘Ik ben er trots op aan boord van de Enola Gay te zijn geweest. De oorlog was op 14 augustus voorbij. Wie weet hoe lang hij nog had geduurd als we de bom niet hadden gegooid.’
 
 
'''Kolonel [[Paul Tibbets]]'''
 
’Ja, we hebben veel mensen gedood, maar ook veel levens gered. Een invasie van [[Japan]] was immers niet nodig.
 
 
'''Copiloot Robert Lewis'''
 
‘Ik heb eraan bijgedragen dat de wereld veiliger is geworden. Niemand heeft sindsdien een atoombom durven gebruiken. Zo wil ik herinnerd worden. Als de man die eraan bijdroeg dat het zo verlopen is.’
 
== Herdenkingen, musea ==