Psilopterus: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 21:
}}
'''''Psilopterus''''' ([[Grieks]] voor 'kale vleugel') is een [[Geslacht (biologie)|geslacht]] van [[uitsterven|uitgestorven]] [[schrikvogels]] (Phorusrhacidae) die van het Midden-[[Oligoceen]] tot het late [[Mioceen]] leefden in het huidige [[Argentinië]]
Vergeleken met andere phorusrhaciden zijn de leden van het geslacht zowel relatief gracieus als klein en ze omvatten de kleinste bekende soorten terreurvogels: met geheven kop was ''Psilopterus bachmanni'' 70 tot 80 centimeter hoog en woog hij ongeveer 5 kilogram, terwijl de grootste leden van het geslacht slechts ongeveer 8 kilogram wogen. De vogels lijken op de moderne [[cariama]] ([[Kuifseriema|''Cariama cristata'']]), maar hebben een zwaardere bouw en aanzienlijk kleinere vleugels. De sterke [[Morfologie (biologie)|morfologische]] gelijkenis tussen de klauwen van de cariama en ''Psilopterus'', die beide scherp, gebogen en zijdelings samengedrukt zijn, kan erop wijzen dat ze werden gebruikt om prooien te vangen. In tegenstelling tot de grotere terreurvogels beweerden Tonni en Tambussi ook dat ''Psilopterus'' zijn klauwen kon gebruiken om in bomen te klimmen en dat hij zelfs kon vliegen, maar dit is in recentere literatuur verworpen. Fossiele vondsten in Uruguay tonen aan dat het geslacht mogelijk tot 96.040 tot 6.300 jaar geleden heeft overleefd, miljoenen jaren nadat de grotere phorusrhaciden uitstierven.
== Geslacht ==
Regel 47 ⟶ 49:
''Psilopterus colzecus'' {{aut|Tonni & Tambussi}}, <small>1988</small>, is de meest recent ontdekte soort van het geslacht en was ongeveer even groot als ''P. lemoinei''. De soort is slechts bekend van een enkel incompleet skelet (holotype '''MLP-76-VI-12-2'''), bestaande uit delen van de kaak, arm, en poot.<ref name="systematic revision" />
== Fylogenie ==
Toen ''Psilopterus bachmanni'' oorspronkelijk werd beschreven in 1891, werden er maar weinig andere vogels beschreven die nu bekend staan als phorusrhaciden, maar toen Moreno & Mercerat het [[taxon]] een naam gaven, wezen ze ''Psilopterus'' (toen nog ''[[Patagornis]]'') ''bachmanni'' toe aan een groep met ''[[Phorusrhacos]]'', ''[[Mesembriornis]]'' en ''[[Stereornis]]'', hoewel de laatste nu wordt gezien als een [[Synoniem (dierkunde)|synoniem]] van ''Phorusrhacos'', die ze [[Stereornithidae]] noemden. Sindsdien wordt ''Psilopterus'' beschouwd als de [[voorouder]] van grotere phorusrhaciden als ''Mesembriornis'' en de huidige cariama. In 1927 werd ''Psilopterus'' in zijn eigen familie en onderfamilie [[Psilopterinae]] geplaatst en later erkend als behorend tot zijn eigen familie, soms ingedeeld bij andere phorusrhaciden als ''[[Paleopsilopterus|Palaeopsilopterus]]'' en ''[[Procariama]]''. In de [[Fylogenie|fylogenetische]] analyse van Degrange et al. werd ''Psilopterus'' echter als enige psilopterine gevonden. De volgende fylogenetische boom toont de interne verwantschappen van Phorusrhacidae met uitsluiting van ''Brontornis'' zoals gepubliceerd door Degrange en collega's in 2015, die ''Psilopterus'' terugvindt als het enige lid van Psilopterinae als een zusterstam van [[Mesembriornithinae]].{{clade|{{clade
|1=[[Cariamidae]]
|label2=Phorusrhacinae
|2={{clade
|1={{clade
|label1=Mesembriornithinae
|1={{clade
|1=''[[Mesembriornis incertus]]''
|2={{clade
|1=''[[Mesembriornis milneedwardsi]]''
|2={{clade
|1=''[[Llallawavis scagliai]]''
|2=''[[Procariama simplex]]''
}}}}}}
|label2=Psilopterinae
|2={{clade
|1={{clade
|1='''''Psilopterus affinis'''''
|2='''''Psilopterus bachmanni'''''
}}
|2={{clade
|1='''''Psilopterus colzecus'''''
|2='''''Psilopterus lemoinei'''''
}}}}}}
|2={{clade
|1=''[[Kelenken guillermoi]]''
|2={{clade
|1=''[[Devincenzia pozzi]]''
|2={{clade
|1=''[[Titanis walleri]]''
|2={{clade
|1=''[[Paraphysornis brasiliensis]]''
|2={{clade
|1=''[[Andrewsornis abbotti]]''
|2=''[[Andalgalornis steulleti]]''
|3=''[[Patagornis marshi]]''
|4=''[[Phorusrhacos longissimus]]''
|5=''[[Physornis fortis]]''
}}}}}}}}}}}}}}
| style = font-size:85%;line-height:85%
| label1 = [[Cariamiformes]]
}}
== Paleomilieu ==
''Psilopterus bachmanni'' en ''Psilopterus lemoinei'' leefden tijdens het Midden-Mioceen in de [[Santa Cruz-formatie|Santa Cruzformatie]], die voornamelijk een kustmilieu bewaart, maar ook bos- en graslandgebieden. Het gebied had weinig neerslag, dus er ontstonden bossen rond meren en rivieren, waardoor Santa Cruz een gevarieerde omgeving had. Tijdens het Mioceen was het klimaat vergelijkbaar met dat van de kusten van [[Chili]] met semi-temperate bossen en oceanische winden. Tijdens het Mioceen begonnen de graslanden zich uit te breiden naar [[Argentinië]], hoewel een groot deel van het binnenland van [[Patagonië]] nog steeds droog was met daartussen kleine regenwouden. Grote, plantenetende, Zuid-Amerikaanse notoungulate zoogdieren zoals de toxodontiden ''[[Nesodon]]'' en ''[[Adinotherium]]'' waren de grote lage bladeters, terwijl de konijnachtige ''[[Protypotherium]]'' [[frugivoor]] was. Er leefden zowel zoogdier- als vogelachtige carnivoren in het gebied, waarvan de grootste de phorusrhacide ''Phorusrhacos'' was. Er leefden ook [[buideldieren]] in het gebied, waaronder de grote vleesetende [[Sparassodonta|sparassodont]] ''[[Borhyaena]]''. ''Psilopterus lemoinei'' is ook bekend van de Monte Leonformatie aan de kust die in hetzelfde gebied in Santa Cruz lag, maar deel uitmaakt van het oudere Vroeg-Mioceen. Monte Leon bevatte meer [[moddersteen]] en estuariene sedimenten, maar met een zeer vergelijkbare fauna als de Santa Cruzformatie omdat de twee formaties een directe overgang hadden.{{Appendix||2=
== Bronnen ==
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Psilopterus}}
| |||