Semieten
De Semieten zijn de vele klassieke en hedendaagse Semitisch sprekende volkeren die leefden en leven in het huidige Midden-Oosten, Ethiopië, Eritrea en Noord-Somalië. De term werd in 1781 geïntroduceerd door de Duitse historicus August Ludwig Schlözer.[1] Hij verwees hiermee naar Sem, een van de drie zonen van Noach. Volgens de volkenlijst van Genesis kreeg Sem op zijn beurt vijf zonen. In de 1e eeuw schreef Flavius Josephus over een legendarisch, apocrief verhaal waarin wordt beweerd dat de zonen van Sem de stamvaders waren van de Elamieten, Assyriërs, Chaldeeën, Lydiërs en bewoners van de Levant.[2]
In de oudheid beriepen vele stammen in het Midden-Oosten zich op afstamming van Sem.[bron?] Het wetenschappelijke gebruik van de term heeft echter betrekking op de taalgroep, en bij uitbreiding op culturele en etnische groepen. Naar hedendaagse inzichten, die vanuit een sterke interdependentie tussen taalgebruik en cultuur vertrekken, wordt de term Semieten ook wel gebruikt bij etnische en culturele beschrijvingen. Die kan dus verwijzen naar de oude bevolkingsgroepen in het Midden-Oosten, zoals Arameeërs, Akkadiërs, Feniciërs, Hebreeën en Arabieren en hun afstammelingen.
Verwante termenBewerken
Naar analogie met de theorie van Schlözer over Sem postuleerde de egyptoloog Karl Richard Lepsius een verwantschap tussen de talen van Egypte, Libië en Koesj die terug zou gaan op afstamming van Noachs zoon Cham, en introduceerde hij de term Hamieten.[3] Deze theorie is echter ontkracht en in de vergetelheid geraakt.[bron?] Afstammelingen van Jafet werden als Jafettieten aangeduid.
Semitisch - antisemitischBewerken
In de 18e eeuw wordt de term Semitisch, die gebruikt werd in de context van de semitische taal, verbonden aan de bevolkingsgroepen die deze talen spraken.[4] In de 19e eeuw werd de term semitisch, behorend bij de semitisch sprekende volkeren, in westerse landen omgevormd tot gebruik ervan in termen als antisemitisch. Dat duidde niet op een vijandige houding tegenover Semieten in het algemeen, maar vloeide voort uit kritiek op de enige in het westen bekende subgroep ervan, de Joden. In een artikel in 1859 beschreef Ernest Renan de Semieten als volkeren met een neiging tot monotheïsme, voortvloeiend uit gewelddadige en zelfzuchtige instincten.[5] In een kritische bespreking nam Heymann Steinthal zich voor om deze renaniaanse conceptie van volksinstincten te bestrijden.[6] De joodse oriëntalist Moritz Steinschneider trad Steinthal bij en sprak voor het eerst (januari 1860) van antisemitische vooroordelen.[7]
Achter deze discussies onder Franse en Duitse wetenschappers speelde de maatschappelijke kwestie van de integratie van de Joden.[8] Zij waren het enige Semitische volk dat prominent in Europa leefde. Toen Wilhelm Marr in 1879 zijn Antisemiten-Liga oprichtte, had hij het enkel op de Joden gemunt. Het gebruik van een wetenschappelijk klinkende term moest zijn onderneming objectiever doen lijken. Toen later andere Semitische volkeren in het Europese bewustzijn verschenen, was de term antisemiet al te zeer gelijkgeschakeld met anti-Joods om nog een betekenisverschuiving te ondergaan.
Controversieel gebruikBewerken
Het gebruik van het woord semitisch in associatie met rassentheorieën is controversieel. Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben de rassentheorieën aan populariteit ingeboet, vooral betreffende de Joden, waarvan er in heel Europa ongeveer zes miljoen in de Holocaust werden vermoord. Hierdoor wordt dit adjectief niet vaak meer gebruikt.[bron?] Vooral in de Verenigde Staten is men veel vaker in etniciteiten, dus voluntaire culturele identiteiten, gaan denken. Waar men nog voluntair de oude rassencategorieën aanhoudt, vallen Joden en Arabieren nu onder Kaukasisch.[bron?]
Een frappant gegeven is dat juist de Joden en Arabieren zelf, met enkele uitzonderingen onder woestijnculturen, door de geschiedenis zeer weinig om ras hebben gegeven.[bron?] Zo zijn gearabiseerde Berbers oorspronkelijk wel Semieten. Dat geldt wellicht ook voor de Noord-Indiase Joden, die vrijwel allemaal naar Israël zijn geëmigreerd. In de joodse ethnos is de belangrijkste leider en profeet, Mozes, met een Midianitische vrouw (Zipporah) getrouwd.[9]
Het antisemitisme betekent nu meestal haat en discriminatie specifiek tegen Joden. Soms verbreedt het concept, omdat taalkundig gezien ook andere Semieten eronder zouden vallen.[bron?]
NotenBewerken
- ↑ Johann Gottfried Eichhorn (1781), Repertorium für biblische und morgenländische Literatur, vol. VIII, p. 161
- ↑ Flavius Josephus: Oude geschiedenis van de Joden 1.6.4
- ↑ Burkhart Kienast (2001), Historische semitische Sprachwissenschaft, p. 1
- ↑ Hamlet on a Hill M.F.J. Baasten Wth.van Peursen Hamlet on a Hill, 2003
- ↑ Ernest Renan, 'Nouvelles considérations sur le caractère général des peuples sémitiques et en particulier sur leur tendance au monothéisme' in Journal asiatique ou Recueil de Mémoires, d’extraits et de notices relatifs à l’histoire, à la philosophie, aux langues et à la littérature des peuples orientaux, februari-maart 1859, p. 214-282 en april-mei 1859, blz. 417-450
- ↑ Heymann Steinthal, 'Zur Charakteristik der semitischen Völker. Auf Anlaß von E. Renan, Nouvelles considérations sur le caractère général des peuples sémitiques' in Zeitschrift für Völkerpsychologie und Sprachwissenschaft (ZfVS) 1/1860, blz. 330
- ↑ Moritz Steinschneider (1860), Hebräische Bibliographie. Blätter für neuere und ältere Literatur des Judenthums, vol. III, nr. 13, p. 16 - Lees op Google Books: Hoe meer het glanzende, dialectische en stilistische talent van Renan de lezer met zich meevoert, hoe groter de noodzaak om de consequenties, of juister de inconsequenties van zijn antisemitische vooroordelen te onthullen - die uiteindelijk ook niet zonder specifieke bijstelling konden blijven (zie hier p. 336)
- ↑ Céline Trautmann-Waller (2008), 'Du «caractère des peuples sémitiques » à une « science de la mythologie hébraïque» (Ernest Renan, Heymann Steinthal, Ignác Goldziher)', Revue Germanique Internationale, nr. 7, p. 169-184
- ↑ Exodus 2:21
