Rwandatribunaal

(Doorverwezen vanaf Rwanda Tribunaal)

Hoofdvestiging van het tribunaal in de verdragsstad Arusha in Tanzania
Hoofdvestiging van het tribunaal in de verdragsstad Arusha in Tanzania

Internationaal strafrecht

Het Rwandatribunaal (International Criminal Tribunal for Rwanda/Tribunal pénal international pour le Rwanda, ICTR/TPIR)[1] was een internationaal tribunaal onder auspiciën van de Verenigde Naties dat zich tot december 2015 bezighield met de vervolging van internationale misdaden gepleegd in Rwanda gedurende het kalenderjaar 1994, waaronder met name de Rwandese genocide. Het tribunaal was gevestigd in de Tanzaniaanse stad Arusha.

Nevenvestiging van het tribunaal in Kigali, de hoofdstad van Rwanda

Jurisdictie bewerken

De jurisdictie van het tribunaal betrof het vervolgen van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden,

  • gepleegd in het kalenderjaar 1994,
  • in het territorium van Rwanda of door Rwandese burgers in omliggende staten.

De materiële rechtsmacht week in sommige opzichten af van andere internationale tribunalen. Zo is de definitie van oorlogsmisdaden gebaseerd op tegelijkertijd artikel 3 van de Geneefse Conventies en het tweede additionele protocol. Dit komt doordat de Geneefse Conventies in beginsel alleen betrekking hebben op internationale conflicten, terwijl in Rwanda sprake was van een niet-internationaal conflict. De uitzondering op deze regel zijn tegelijkertijd artikel 3 en het tweede additionele protocol, die expliciet zien op niet-internationale conflicten. Door deze aard van het conflict werd bij misdrijven tegen de menselijkheid het gebruikelijke vereiste dat zij gepleegd moesten zijn gedurende een gewapend conflict verwijderd en kwam het delict meer op zichzelf te staan. Men was namelijk bang dat anders veel daders vrijuit zouden gaan, omdat er geen verband kon worden aangetoond tussen de misdrijven tegen de menselijkheid en het gewapende conflict.[2]

Oprichting en werkwijze bewerken

Het tribunaal werd, op grond van Resolutie 955 Veiligheidsraad Verenigde Naties, op 8 november 1994 opgericht door de Veiligheidsraad van de VN en gevestigd te Arusha (Tanzania). Het tribunaal bestond uit 16 rechters in drie kamers en een kamer voor hoger beroep. Daarnaast waren er 9 ad litem rechters die toegewezen aan kamer II en III.

De VN Veiligheidsraad had het tribunaal verzocht te beginnen met de afbouw van zijn werkzaamheden, met als doel de sluiting van het Rwandatribunaal. De werkzaamheden zouden dan, tot de sluiting van de laatste zaken, overgenomen worden door de organisatie Internationaal Residumechanisme voor Straftribunalen. De vervolging en berechting van verdachten had medio 2015 tot 91 veroordelingen, 14 vrijspraken en 10 verwijzingen naar nationale rechtbanken geleid.[3]

Rechtszaak inzake haatmedia bewerken

In 2003 diende een rechtszaak tegen Ferdinand Nahimana en Jean-Bosco Barayagwiza, leidinggevenden van haatradiozender Radio et Television Libre de Mille Collines (RTLM), en tegen Hassan Ngeze, de directeur/hoofdredacteur van Kangura, wegens het aanzetten tot en medeplichtigheid aan genocide. Na veroordeling op 3 december 2003 hebben alle drie de verdachten hoger beroep aangetekend.

Vonnissen bewerken

Op 16 juni 2006 sprak de Kamer van Beroep van het Rwandatribunaal officieel uit dat in Rwanda tussen 6 april 1994 en 17 juli 1994 zich een genocide heeft voorgedaan. Deze uitspraak betekende dat de aanklager niet meer in elke afzonderlijke zaak waarin een verdachte van genocide beschuldigd werd de bewijslast had om deze genocide aan te tonen.[4]

Internationaal Restmechanisme bewerken

Het tribunaal werd in december 2015 afgesloten. De organisatie Internationaal Restmechanisme voor Straftribunalen (MICT) heeft sindsdien de resterende taken van het Rwandatribunaal (ICTR) overgenomen, samen met een aantal taken van het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag.

Leden bewerken

  Zie Lijst van leden van het Rwandatribunaal voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hoofdaanklagers bewerken

Land Naam Leven Van Tot
  Zuid-Afrika Richard Goldstone 1938- 1994 1996
  Canada Louise Arbour 1947- 1996 1999
  Zwitserland Carla Del Ponte 1947- 1999 2003
  Gambia Hassan Jallow 1951- 2003

Hoofdgriffiers bewerken

Land Naam Leven Van Tot
  Kenia Andronico Adede ?- 1995 1997
  Nigeria Agwu Okali 1943- 1997 2001
  Senegal Adama Dieng 1950- 2001 2012
  Zuid-Afrika Bongani Majola ?- 2013-

Presidenten bewerken

Land Naam Leven President Vicepresident
  Rusland Iakov Ostrovskij 1927- 1995-1997
  Senegal Laïty Kama 1939-2001 1995-1999
  Zuid-Afrika Navanethem Pillay 1941- 1999-2003 1997-1999
  Saint Kitts en Nevis Dennis Byron 1943- 2007-2011
  Senegal Andrésia Vaz 1944- 2003-2005
  Madagaskar Arlette Ramaroson 1944- 2005-2007
  Tanzania Joseph Masanche 1944-
  Kameroen Florence Arrey 1948- 2012-
  Pakistan Khalida Khan 1949- 2011-2012 2007-2011
  Noorwegen Erik Møse 1950- 2003-2007 1999-2003
  Zweden Vagn Joensen 1950- 2012- 2011-2012

Zie ook bewerken

Externe links bewerken