Provincies van Noorwegen
Noorwegen heeft 11 provincies (sinds 2020 en tot 2024), in het Noors fylker geheten. Noorwegen heeft een gecentraliseerd bestuur, het wordt vanuit Oslo bestuurd. Onderdeel van het bestuur is de verdeling in de 11 provincies. Deze bestuurslaag bevindt zich tussen de centrale overheid, regering en parlement, het Storting, en de gemeenten. Oslo is zowel een provincie als een stad. De indeling in fylker is sinds 2018 meermalen gewijzigd. In 2018 werden Nord-Trøndelag en Sør-Trøndelag samengevoegd tot Trøndelag. In 2020 volgde een verdere samenvoeging. In 2024 wordt deze tendens terug omgekeerd.
.svg)
Geschiedenis Bewerken
- Tot 1662 was Noorwegen in len en sysler ingedeeld. Taalkundig zijn er nog steeds sporen van deze indeling te vinden in huidige plaatsnamen. In 1662 werden land-gemeenten, districten, gecombineerd in fogderier en amt, waarvan werd verwacht dat ze uitgaven voor bepaalde maatschappelijke belangen bijdroegen.
- 1837: wetten over het bestuur van een gemeente en de opzet van een door het volk gekozen administratie aangenomen, het Amtsting.
- 1918: de namen worden veranderd van Amt en Amtsting naar Fylke en Fylkesting.
- 1924: Kristiania Fylke wordt bestuurlijk samengevoegd met Akershus.
- 1935: Kristiania Fylke wordt omgedoopt tot Oslo Fylke en Møre tot Møre og Romsdal fylke
- 1961: een wet betreffende de fylkeskommuner (provincies) wordt door het Storting aangenomen.
- 1964: gemeenteraden (en stadsraden) krijgen stemrecht voor de provincieraden; hun macht is afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeenten/steden. Fylkesordføreren (gekozen door de gemeenten/steden) is de voorzitter voor de zittingen van het bestuur van de provincie, terwijl de Fylkesmann door de staat wordt aangesteld. Noorwegen kent slechts 18 Fylkesmenn omdat Oslo en Akershus er één delen. Normaliter worden deze twee provincies dan ook "De provincies van Oslo en Akershus" genoemd. Om de zaak nog verder te compliceren, zit op Spitsbergen een door de Koning benoemde Sysselmann, die dezelfde macht heeft als de Fylkesmann.
- 1968: Bergen Fylke wordt samengevoegd met Hordaland (Bergen wordt de hoofdstad van Hordaland).
- 1976: De positie van de provincie krijgt een nieuwe functie (en plaats) in het lokale bestuur. Directe verkiezingen worden ingevoerd, de Fylkesmann gaat uit de provincieraad (Fylkestinget) en is niet langer verantwoordelijk voor het voorbereiden van de onderwerpen ervoor. Het bestuur ligt nu in de handen van de door het volk gekozen leden.
- 2018: Nord-Trøndelag en Sør-Trøndelag worden samengevoegd tot de provincie Trøndelag.
- 2020: Een aantal provincies wordt samengevoegd:
- Troms en Finnmark, de meest noordelijk gelegen provincies, worden samengevoegd tot Troms og Finnmark.
- Hedmark en Oppland fuseren tot de provincie Innlandet.
- Buskerud, Akershus en Østfold vormen de fusieprovincie Viken.
- Aust-Agder en Vest-Agder fuseren tot Agder.
- Sogn og Fjordane en Hordaland worden samengevoegd tot de provincie Vestland.
- Vestfold en Telemark worden samengevoegd tot Vestfold og Telemark.
- 2022: De bestuurlijke herindeling van 2017 door het kabinet-Solberg deed de gemoederen na de implementatie op 1 januari 2020 flink oplopen. Het rechtse kabinet werd afgestraft bij de Noorse parlementsverkiezingen 2021. De nieuwe centrumlinkse regering-Støre besloot om in het coalitieakkoord op te nemen om fusieprovincies ongedaan te maken als daar een aanvraag voor zou worden gedaan. Dit werd in 2022 uitgewerkt waarbij de terugkeer naar de oude provincies zou doorgaan op 1 januari 2024. In Vestfold og Telemark, Viken en Troms og Finnmark maakte de meerderheid gebruik van de mogelijkheid, waardoor per 1 januari 2024 Telemark en Vestfold, Akershus, Buskerud en Østfold en Troms en Finnmark weer zelfstandige fylkes zijn, en Noorwegen van 11 naar 15 provincies gaat.
Overzicht Bewerken
De Noorse provincies (inwoneraantallen 1 januari 2020):
| Fylke (Provincie) | Hoofdstad | Inwoners | % van de totale bevolking | Oppervlakte km² | % van de totale oppervlakte | bevolkingsdichtheid per km² | Målform |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Agder | Kristiansand | 307.231 | 5,7% | 16.434 | 5,1% | 19 | geen voorkeur |
| Innlandet | Hamar | 371.385 | 6,9% | 52.072 | 16,1% | 7 | geen voorkeur |
| Møre og Romsdal | Molde | 265.238 | 4,9% | 15.104 | 4,7% | 18 | Nynorsk |
| Nordland | Bodø | 241.235 | 4,5% | 38.463 | 11,9% | 6 | geen voorkeur |
| Oslo | Oslo | 693.494 | 12,9% | 454 | 0,1% | 1528 | geen voorkeur |
| Rogaland | Stavanger | 479.892 | 8,9% | 9.326 | 2.9% | 51 | geen voorkeur |
| Trøndelag | Steinkjer | 468 702 | 8,7% | 38.778 | 12% | 12 | geen voorkeur |
| Troms og Finnmark | Tromsø | 243.311 | 4,5% | 74.813 | 23,1% | 3 | geen voorkeur |
| Vestfold og Telemark | Skien | 419.396 | 7,8% | 17.463 | 5,4% | 287 | Bokmål |
| Vestland | Bergen | 636.531 | 11,9% | 33.864 | 10,5% | 19 | Nynorsk |
| Viken | Oslo, Drammen, Sarpsborg en Moss | 1.241.165 | 23,1% | 24.597 | 7,6% | 50 | Bokmål |
| Noorwegen (Totaal) | Oslo | 5.367.580 | 100,0% | 323.941 | 100,0% |
Zie ook Bewerken
- Lijst van vlaggen van Noorse provincies
- Lijst van wapens van Noorse provincies
- Lijst van Noorse gemeenten met ISO 3166-2:NO-codes
- ISO 3166-2:NO, voor de ISO-nummering van de Noorse deelgebieden
