Portaal:Tibetaans boeddhisme/Links
De dalai lama is de hoogste spirituele leider in het Tibetaans Boeddhisme. De Tibetanen noemen hem ook wel Yishin Norbu en de bijnaam van de veertiende dalai lama is Kundun. Vroeger was de dalai lama de hoogste politieke leider van Tibet en tegenwoordig staat Tibet onder Chinees bewind sinds het Chinese leger het binnentrok in 1950-1. De term dalai lama duidt niet één enkele persoon aan maar een lijn van elkaar opvolgende leiders (tulku's) door reïncarnatie.
- Overzicht
- Gendün Drub (1391-1474)
- Gendün Gyatso (1475-1542)
- Sönam Gyatso (1543-1588)
- Yönten Gyatso (1589-1616)
- Ngawang Lobsang Gyatso, "de grote vijfde" (1617-1682)
- Tsangyang Gyatso (1683-1706)
- Yeshe Gyatso (Mongoolse pretendent)
- Kälsang Gyatso (1708-1757)
- Jampäl Gyatso (1758-1804)
- Lungtog Gyatso (1806-1815)
- Tsültrim Gyatso (1816-1837)
- Khädrub Gyatso (1838-1856)
- Trinley Gyatso (1856-1875)
- Thubten Gyatso (1876-1933)
- Tenzin Gyatso (1935-heden)
De panchen lama is na de dalai lama de hoogste spirituele leider in Tibet. De titel Panchen betekent grote leraar en is afgeleid van het Sanskrietse woord Pandit dat leraar betekent en het Tibetaanse woord chenpo dat groot betekent.
Er is een controverse over de identiteit van de elfde panchen lama, omdat de Tibetaanse regering in ballingschap en de Chinese regering elk een andere panchen lama hebben aangewezen en de Tibetaanse kandidaat op 17 mei 1995 op zesjarige leeftijd is verdwenen.
|
Gyalwa karmapa, vaak afgekort tot karmapa, is de titel voor het hoofd van kagyü, een van de vier belangrijkste scholen binnen het Tibetaans boeddhisme. Hij wordt verder erkend als de eerste tulku, ofwel bewust gereïncarneerde lama. De bron van de kagyü wordt traditioneel begonnen bij Boeddha Vajradhara, die de linie overdroeg via de meesters Tilopa (989-1069), Naropa (1016-1100), Marpa (1012-1097) tot Milarepa (±1052-1135). Deze kagyü-voorvaders worden gezamenlijk de gouden rozentuin genoemd. Sinds de 20e eeuw is er eigen vlag van de karmapa.
- Overzicht
- Düsum Khyenpa (1110-1193)
- Karma Pakshi (1204-1283)
- Rangjung Dorje (1284-1339)
- Rolpey Dorje (1340-1383)
- Deshin Shegpa (1384-1415)
- Thongwa Dönden (1416-1453)
- Chödrag Gyatso (1454-1506)
- Mikyö Dorje (1507-1554)
- Wangchug Dorje (1556-1603)
- Chöying Dorje (1604-1674)
- Yeshe Dorje (1676-1702)
- Changchub Dorje (1703-1732)
- Düdül Dorje (1733-1797)
- Thegchog Dorje (1798-1868)
- Khakyab Dorje (1871-1922)
- Rangjung Rigpey Dorje (1924-1981)
- Karmapa-controverse:
- Orgyen Trinley Dorje (1985)
- Trinley Thaye Dorje (1983)
Overige tulku-lijnen Dorje Phagmo – Ganden tripa – gyalwang drugpa – jabzandamba – mindrolling trichen – shamarpa – sakya trizin – tai situ
andere lama's en rinpoche's
Atisha – Bodhidharma – Shenphen Dawa – Khenpo Tsewang Dongyal – Rölpe Dorje – Rolpey Dorje – Chögyam Trungpa – Dagsay Rinpoche – Dromtön – Tenzin Delek – Gampopa – Gonpaba – Gyaltsab Je – Lobsang Tenzin Chökyi Gyaltsen – Hsing Yun – Kalachakrapada – Kalu Rinpoche – Ketsang Rinpoche – Longchenpa – Marpa – Milarepa – Sakyong Mipham – Nagarjuna – Naropa – Ngawang Namgyal – Padma Dorje – Padmasambhava – Phagspa – Pema Chödrön – Reting rinpoche – Jampäl Yeshe Gyaltsen – Ringu Tulku – Shantarakshita – Khenchen Pälden Sherab – Tenzin Palmo – Lobsang Tenzin – Tsongkhapa – Lobsang Samten (artiest) – Lobsang Samten (lama) – Tarthang Tulku – Tilopa – terma – Tibetaans staatsorakel – Dorje Shugden-controverse
Nederlands taalgebied
Karma Deleg Chö Phel Ling – Maitreya Instituut – Tibetaans Instituut: Yeunten Ling, Nalanda Instituut, Naropa Instituut