Overleg:Sensitiviteit en specificiteit

Laatste reactie: 2 jaar geleden door Erik Wannee in het onderwerp Haalbaarheid

Kunnen de pagina's specificiteit sensitiviteit fout-positief en fout-negatief niet samen op 1 pagina gezet worden, aangezien deze begrippen niet onafhankelijk van elkaar beschouwd worden.

Of twee pagina's met redirects (specifiteit en fout-positief) en (sensitiviteit en fout-negatief) en liefst ook redirects vanuit vals positief en vals negatief, want hoewel volgens de Wikipedia dit Anglicismen zijn, worden deze termen veel vaker gebruikt.

Ik maak ze even. Vier begrippen op een pagina lijkt me wel wat veel. Evanherk

het zijn vier korte begrippen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Misschien kan je zelf even oordelen ;) ik heb ze gebundeld. (waarschijnlijk echter niet op de conventionele manier zonder redirects) – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 134.184.247.9 (overleg · bijdragen) 28 jan 2004 12:43‎

100% is niet haalbaar. je kunt door het instellen van het kantelpunt de sensitiviteit verhogen ten koste van de specificiteit en andersom. De meeste medische tests zitten in de buurt van de 80-90% maar er zijn ook veel die slechter scoren. zie bv. de reumatest in theorema van bayes. De zwangerschapstest is een van de beste met 99%. Evanherk 28 jan 2004 11:56 (CET)Reageren

Akkoord, maar er zijn wel degelijk testen met een 100% sensitiviteit, uiteraard ten koste van de specificiteit. De hielprik is daar een voorbeeld van. De vals-positieven worden er nadien uitgefilterd door alle positieven te onderwerpen aan een tweede test met een (bijna) 100% specificiteit.
Uiteraard zitten hier kosten-baten analysen aan vast die berekend worden aan de hand van onder andere de incidentie van een aangeboren afwijking. Maar uw correctie is in elk geval veiliger :)
Het is juist bij de grote populatie screeningstesten dat je deze hoge percentages terugvindt (of omgekeerd). – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 134.184.247.9 (overleg · bijdragen) 28 jan 2004 13:13‎
Ik ben dat niet met je eens: De enige manier om een 100% sensitiviteit te halen bij een hielprik is iedereen van te voren al positief te noemen. Ik ben wel met je eens dat de sensitiviteit bij de hielpriktesten hoog gelegd wordt -met als onvermijdelijk gevolg veel fout-positieve uitslagen. (Alle drie de positieve hielprikken die ik in mijn praktijk nu heb mogen meemaken waren fout-postitief.) Evanherk 8 feb 2004 14:31 (CET)Reageren

Omdat we nu 4x nagenoeg dezelfde tekst op vier verschillende bladzijden hebben wordt het onderhoud een nachtmerrie. Ik verander daarom even de opzet: sensitiviteit en specificiteit wordt samen 1 artikel, en fout-positief en fout-negatief ook. De rest worden doorverwijzingen. Evanherk 9 feb 2004 08:50 (CET)Reageren

De begrippen sensitiviteit en positief voorspellende waarde en het begrip specificiteit en negatief voorspellende waarde worden hierbij door elkaar gebruikt! De juiste formule voor sensitiviteit is: a/(a+c) en specificiteit: b/(b+d) – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 143.121.108.100 (overleg · bijdragen) 24 apr 2007 13:40‎

formule bewerken

De juiste formule hangt af van hoe rijen en kolommen van de tabel benoemd zijn. Moest de eerste rij de frequenties van de positieven bevatten dan zou de formule voor sensitiviteit inderdaad a/(a + c) zijn in de veronderstelling dat de frequenties in de eerste rij met a en b aangegeven worden. In het voorbeeld in de tabel vermeld in het artikel bevat de eerste rij evenwel de frequenties van zieken en bijgevolg is de formule a/ (a + b). Bovengaande vermelding is hier dan ook fout hoewel de erin beschreven formule bij een andere benoeming van rijen en kolommen juist is.

Soete Michel 27 aug 2007 20:00 (CEST)Reageren

Verwachte frequentie bewerken

Klopt het stukje over verwachte frequentie: (Of mathematisch uitgedrukt: A > (A + C)(A + B)/ N waarbij N = A + B + C + D. Voor specificiteit geldt een analoge vereiste: D > (D + B)(D + C)/N.)
en zo ja, is dat dan relevante informatie? Wickey 11 jun 2008 18:13 (CEST)Reageren

Ja en het is relevant. Het gaat om de kwaliteit van een test. Neem een test om een eend te herkennen als zijnde een eend. Als je die test dan los laat op allemaal willekeurige eenden en hij test elke keer positief, dan zit het goed met de sensitiviteit, voor het testen op eenden. Maar als je dan konijnen test en de test zeg elke keer: "JA 1 EEND". Zit het niet goed met de specificiteit. Als je het woord eend nu vervangt door een ziekte, zullen alle patiënten positief testen op die ziekte en zal iedereen, volgens die test dus ziek zijn. (alle konijnen komen er immers door heen, de gezonde mensen dus ook)
sensitiviteit wil vooral zeggen hoe goed is die test in het detecteren van wat je zoekt (eend, ziekte)
&
specificiteit wil zeggen hoe goed die test is in het niet vals alarm geven (konijn, gezonde mensen)
bijna geen test is dat, dus krijg je een golfje die die twee tegen elkaar uitzet en waarmee je die test kan vergelijken met andere testen die ongeveer hetzelfde doen en dan kiezen op prijs/kwaliteit(afhankelijk waarvoor je hem nodig hebt) PS, ben geen statisticus-Beestje 22 jun 2008 21:46 (CEST)Reageren
De onduidelijkheid kwam vooral door de slechte weergave. De formules zien er nu een stuk beter uit. De uitleg erbij is nog steeds erg onduidelijk. Wickey 24 jun 2008 11:24 (CEST)Reageren
Lijkt vooral een kwestie van vertalen te zijn, dit is iets waar ik zelf ook rustig naar moet kijken. Beestje 24 jun 2008 12:15 (CEST)Reageren

Interwiki's bewerken

Dubbele interwiki's is niet echt nodig hoor. Binnen de artikelen zelf staan altijd verwijzingen. Wickey 24 jun 2008 18:14 (CEST)Reageren

ik heb het maar over genomen van de engelse wiki. als we het weg halen, volgen er misschien toch weer robots die ze plaatsen. ps de uitleg op de engelse wiki legt het beter uit, hier gaat het al snel over in statistische data analyse. Er is nog ruimte voor verbetering. -Beestje 24 jun 2008 19:17 (CEST)Reageren
Omgekeerd is het dubbel linken vanaf de andere wiki's hierheen wel zinvol.Wickey 25 jun 2008 16:35 (CEST)Reageren
Je bedoelt van af de aparte lemma's sensitiviteit en specificiteit op andere wiki's? Maar of die bot's dat dan door hebben ... of dit lemma met rust laten?
Ik ben wel voor een indeling zoals op de engelse wiki, die sensitiviteit en specificiteit in aparte sub-kopjes behandelt. dat maat linken ook makkelijker. Bovendien moet deze Gouden standaard (geneeskunde) hier genoemd worden. Dat is de test met de hoogst sensitiviteit en specificiteit.
Heb jij een bot waarmee dat kan, of moet je dat ergens aanvragen? Beestje 25 jun 2008 17:03 (CEST)Reageren
Ik ben niet bekend met bot's. Ben inderdaad geloof ik wel eens een pagina tegen gekomen waar je die kunt aanvragen.
Je kunt niet standaard zeggen of onderwerpen wel of niet in één artikel moeten komen. Als alles op één pagina bij elkaar staat is dat in eerste instantie het meest overzichtelijk. Als het te omvangrijk wordt is het juist handig om te splitsen. In dit geval is het wel goed dat het bij elkaar staat. De indeling bij andere wiki's kan nooit een maatstaf zijn. Wickey 25 jun 2008 18:26 (CEST)Reageren

In het hoofdstukje over nakans staan andere formules dan in het zeer slecht geschreven Posttestwaarschijnlijkheid van ziekte. En hier de eerste definitie van PPV komt overeen met die van Sensitiviteit -Beestje 25 jun 2008 20:43 (CEST) staan wéér andere. Wickey 25 jun 2008 18:11 (CEST)Reageren

Wat ik me herinner is dat er stond: "Inderdaad, dit is een formule voor nakans" oude versie lemma, waarschijnlijk is dat test afhankelijk. Dat je per soort van test bepaalde risico's hebt en op een andere manier die risico's onderzoekt.[ik bedoel het volgende met nakans op ziekte na de test(als ik dat goed heb begrepen)Beestje 25 jun 2008 18:47 (CEST)] Het is allemaal gausse krommes en verschillende tinten grijs, daar proberen ze per keer een lijn doorheen te trekken. Per soort van test (denk ik) zullen ze een ander formule gebruiken, omdat elke zijn eigen zwaktes heeft. ? punt hooft Beestje 25 jun 2008 18:35 (CEST)Reageren


Pfff.. ik wou eigenlijk voorstellen de opzet zo te maken, dit is geschreven door specialisten. dat het orginel lemma geschreven was door specialisten Beestje 25 jun 2008 18:48 (CEST)Reageren

Definities bewerken

sensitiviteit bewerken

De sensitiviteit van een test geeft de frequentie (in procenten{{feit}}) aan waarmee voor een test een positief resultaat wordt gevonden als de conditie (bijvoorbeeld een ziektebeeld) ook werkelijk aanwezig is.

 

specificiteit bewerken

De specificiteit is een maat voor frequentie (in procenten{{feit}}) waarmee voor een test een negatief resultaat wordt gevonden indien de conditie (bijvoorbeeld een ziektebeeld) ook werkelijk afwezig is.

 

Suggestie terug te keren tot de versie van 12 april 2007

Redenen: wijziging door TOM is fout. Hij verwijst bij drempelwaarde naar drempelwaarde (psychologie). Laatst genoemde drempelwaarde stamt uit de psychofysica en heeft niets te maken met de in de tekst bedoelde drempelwaarde (afkappunt, cut off point).

Formulen worden vet en groot terwijl ze in de tekst van secundaire betekenis zijn en slechts dienen als operationele bepalingen die dubbelzinnigheden moeten helpen vermijden. De laatste formule dient slechts om de laatste stelling in het artikel te illustreren.

Er staat een rubriek 'verwachte frequentie' terwijl het fundamenteel over de eis A > verwachte frequentie gaat, dus foutieve titel van rubriek.

Ik stel dus voor dat men terugkeert tot de versie van 12 april 2007. er is niks op tegen dat teksten verbeteren maar van een tekst die al maanden 'af' is een tekst in uitvoering maken terwijl men aan het 'verbeteren' is lijkt me geen wenselijke houding.

Soete Michel 29 jun 2008 19:25 (CEST)Reageren

zo gedaan

  • is de formule voor nakans relevant voor dit lemma, of is het beter dat elders te behandelen?
  • kloppen die formules die hierboven staan voor sensitiviteit en specificiteit? zo ja, kunnen die dan in het lemma worden opgenomen?
  • klopt het dat in de tabel aangegeven B = Fout Negatief is en C = Fout Positief is,

Beestje 29 jun 2008 20:55 (CEST) ps het begrip drempelwaarde kent geen lemma Beestje 29 jun 2008 20:56 (CEST)Reageren

Beste Beestje,

De formule voor nakans is zeker niet centraal in dit artikel maar bedoeld om de illustratie gemakkelijker te kunnen volgen en het beweerde te kunnen illustreren en te verifiëren. Ze is de bekroning van het lemma posttestwaarschijnlijkheid van ziekte.

De formules voor de sensitiviteit en specificiteit zijn aangepast aan de tabel, kloppen en zouden er best behouden blijven.

Gezien C de freqentie is van positieven die toch niet ziek zijn zijn is het de frequentie van fout positieven, gezien B de frequentie is van negatieven die ziek zijn is het de frequentie van fout-positieven.

Ik meen te verstaan dat u een probleem hebt met de term 'drempelwaarde'. Er lijkt me een lemma drempelwaarde (psychologie) en een drempelwaarde (economie) te zijn maar ik vind geen drempelwaarde (medische statistiek).

In de medische statistiek (en vermoedelijk ook in de economische, ik las het lemma nog niet) is de drempelwaarde deze waarde van waaraf een testresultaat positief genoemd wordt. Zegt men bv. dat 5 of meer positief is (en dus minder dan 5 negatief) dan is 5 de drempelwaarde (afkappunt, engels: cut-off point). A priori is er meestal niet onmiddellijk een reden voorhanden om 5 of 8 of 10 als drempelwaarde te gebruiken. Men kan dus het drempelpunt 'regelen' naar wens. Naarmate men hogere waarden als afkappunt gebruikt zullen er ook minder personen zijn die als ziek door de test zullen aangeduid worden (de sensitiviteit daalt) en zullen er tegelijk meer zijn die als niet ziek aangeduid zijn en inderdaad ook niet ziek zijn (de specificiteit stijgt). Bij artificiele dichotome variabelen kan men dus zelf de sensitiviteit en specificteit bepalen maar men kan ze niet afzonderlijk bepalen, stijgt het een dan daalt het ander. Wellicht zou het wenselijk zijn in dit lemma de betekenis van drempelwaarde uit te leggen om de passage die handelt over drempelwaarde vlotter voor een breder publiek verstaanbaar te maken. Het is dikwijls moeilijk de vraag naar verstaanbaarheid en beknoptheid te verzoenen.

Soete Michel 1 jul 2008 17:54 (CEST)Reageren

Het lijkt me dat de hoofing 'Nakans' best weggelaten wordt. Het gaat eigenlijk niet over nakans maar over een illustratie van wat erboven gesteld werd en hoort er dus bij;

Soete Michel 1 jul 2008 18:50 (CEST)Reageren

In de tekst staat nu dat de sensitiviteit de frequentie is van het aantal personen dat positief test. Dit is niet de bepaling van sensitiviteit, dit is de bepaling van de frequentie van de waar-positieven. Voor specificiteit kan iets analoog geschreven worden. En zoals hierboven in het overleg terecht staat is sensitiviteit = waar-positieven / (waar-positieven + vals-negatieven). De tekst moet dus gewijzigd worden.

Ik stel volgende tekst voor: De sensitiviteit is de verhouding tussen de frequentie van personen die positief scoren en waarbij de door de test onderzochte ziekte aanwezig is gedeeld door de som van de voornoemde frequentie en de frequentie van degenen die negatief scoren en waarbij de ziekte niettemin toch aanwezig is.

De specificiteit kan dan op analoge wijze beschreven worden.

Dit illustreert dat, wat schijnbaar zeer eenvoudig is zich toch niet zo gemakkelijk in de nederlandse taal klaar en ondubbelzinnig laat vangen en dat zeer eenvoudige bewerkingen op zeer eenvoudig lijkende vierveldentabellen door een foute bepaling in taal erg verwarrend en fout kunnen worden. De bepaling die ik voorstel is niet elegant

Het laatste stuk van een voorgaande versie werd weggelaten hoewel dit een illustratie en bewijs was van wat in de nu laatste zin staat. Deze zin is zonder twijfel juist maar lijkt zonder de verdere tekst voor de onwetende lezer een duistere bewering die als waar of niet waar kan aanzien worden of toch minstens de vraag kan oproepen: waarom?. Bovendien toonde de tekst en vooral de formule hoe de prevalentie invloed heeft op de nakans en daarmee hoe het komt dat een zeldzame ziekte door een test moeilijk(er) vast te stellen is.

Indien er geen rationele bezwaren geuit worden overweeg ik de tekst in die zin in de komende dagen te veranderen. Soete Michel 9 jul 2008 10:12 (CEST)Reageren

Ik heb door mijn recente wijzigingen in de tekst gepoogd een klaardere kijk te geven op een onderwerp waarbij het duidelijk is dat het denken erover (en dus de begrippen zelf) historisch gezien niet klaar was en naar ik vrees (voor velen) nog niet is.
Vooreerst heb ik gepoogd de taalkundige bron van de begrippen kort te schetsen, vervolgens de wenselijkheid (de noodzaak) ze tevens mathematisch te beschrijven en (de oorzaak van) de historische vergissing in het denken te beschrijven en dat alles zo kort mogelijk.
Sommigen zullen wellicht denken dat ik een persoonlijke opvatting hiermee beschrijf maar dat is niet zo, zoals moge blijken uit volgende tekst uit het San-Diagnostisch handboek voor de eerste lijn:
'Hoewel steeds minder, worden deze twee parameters helaas toch nog veel vaker gepubliceerd dan de voorspellende waarden per testuitslag. Dit is historisch gegroeid. De sensitiviteit en specificiteit zijn echter geen geschikte maten voor het weergegeven van de diagnostische waarde van een test. Allereerst, hebben ze weinig tot geen directe betekenis voor de praktijk. De vraag in praktijk is namelijk: wat is de kans dat deze patiënt met deze testuitslag de ziekte al dan niet heeft? Die wordt weergegeven door de voorspellende waarden van een testuitslag. De sensitiviteit en specificiteit zijn kansen die aangeven of de test positief of negatief is wanneer hij al dan niet de ziekte heeft, hetgeen de omgekeerde wereld is. In praktijk immers is het voor de arts op moment van testen nog onbekend wie de ziekte heeft en wie niet.'
De opvatting dat deze begrippen konden dienen voor het stellen of uitsluiten van een diagnose culmineerde in de begrippen SpPIns en SnNOuts. Een SpPIn is een test die zo (Sp)ecifiek is dat hij bij (P)ositief resultaat een ziekte (I)n te rulen (de diagnose te stellen). Verbindt men de tussen haakjes geschreven letters dan bekomt men SpPIn. SnNOut = test zodanig (S)e(n) dat hij bij (N)egatief resultaat de ziekte kan 'rule (Out), de diagnose kan uitsluiten.
Ik hoop dat ik voor velen hiermee de verwarring bij deze begrippen heb kunnen ontknopen en heb kunnen aantonen waarom er historisch zo'n vrij algemeen aanvaarde fout in het denken is mee kunnen gebeuren en bovendien heb kunnen aantonen dat van diagnostisch standpunt de posttestwaarschijnlijkheid van ziekte (nakans) het sleutelbegrip en niet zoals vroeger (en nu nog door velen) gedachte begrippen 'sensitiviteit en specificiteit'. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door Soete Michel (overleg · bijdragen) 16 jul 2008 11:02‎

Haalbaarheid bewerken

Onder dit kopje staat de uitspraak: De in 2021 actuele SARS-COV-2-antigeensneltest heeft een sensitiviteit van 96,2% en een specificiteit van 99,2%. De voetnoot verwijst evenwel naar de site van een firma die deze tests verhandelt. Dat lijkt me een te onbetrouwbare bron. Fjvelsen (overleg) 22 sep 2021 23:51 (CEST)Reageren

Dat ben ik met je eens. Mogelijk is er wel een onderliggende onafhankelijke bron die dit kan onderbouwen, maar die zal dan wel gevonden moeten worden.  Erik Wannee (overleg) 23 sep 2021 08:48 (CEST)Reageren
Terugkeren naar de pagina "Sensitiviteit en specificiteit".