Overleg:Karl Bülbring

Met goedkeuring van Gouwenaar verplaats van zijn overlegpagina.

Karl Daniel (1863-1917) Hoogleraar Engelse taal- en letterkunde, 1893-1900 vind ik hier in Google. Maar ik kan de beste man nergens vinden. Zie jij hem ergens? Ik wilde een lemma over hem schrijven, ik denk dat hij één van de eerste hoogleraren Engels in Nederland was. Met vriendelijke groeten, Sir Statler 15 nov 2010 19:59 (CET)

Maar hij staat er wel maar met zijn volledige naam Bülbring, Karl Daniel (1863-1917) Hoogleraar Engelse taal- en letterkunde 1893-1900, voor details, zie Persoonsgegevens hoogleraar, met vr. groet, Gouwenaar 15 nov 2010 20:22 (CET)

Ik heb zo een tijd gezocht... Nou ja, daar ben jij nu eenmaal veel handiger in dan ik. Ik kwam dit aardige detail tegen op de Duitse Wikipedia dat hij gehuwd was met Hortense Leonore Kann en dat deze de zuster was van Jacobus Kann. Het lemma van J Kaan kan wel wat uitgebreid worden zie ik. Het artikel lijkt me goed onderbouwd met serieuze bronnen. Klopt dit zo? (qua genealogie dan; en over die categorie Nederlands taalkundige ben ik ook niet zeker.)Sir Statler 16 nov 2010 00:57 (CET)

Hortense Leonore is inderdaad in 1868 geboren en in 1938 overleden. Zij werd geboren op 4 mei 1868 in Den Haag (bron: virtuele studiezaal Haags Gemeentearchief, akte nr. 1147). Zij was een dochter van de koopman Maurice Kann en Johanna Heymans.Na haar overlijden op 1 augustus 1938 verscheen er een overlijdensbericht in Het Vaderland van diezelfde datum [1]. Met vr. groet, Gouwenaar 16 nov 2010 23:23 (CET)

Dat is nou weer zo een leuk detail.. Ik zal het lemma afmaken maar had me eerst even op de Wilhelminakerk gestort. Dank! Sir Statler 16 nov 2010 23:50 (CET)

De gegevens van de ouders van Leonore Kann zal ik in het lemma Jacobus Kann verwerken. Misschien kun je nog een leuke vrije afbeelding van Karl Bülbring vinden? Jij kent daar de weg veel beter in dan ik. Vriendelijke groet Sir Statler 19 nov 2010 02:17 (CET)

Zijn portret wordt helaas niet genoemd in de database van geportretteerde hoogleraren van de RUG. In Groningen heeft hij wel op een markant punt in de stad gewoond, nl. op de hoek van de Oude Ebbingestraat en de Oude Markt [2]. Daar huurde hij op de 1e etage van een koopmanshuis drie kamers en suite op de eerste verdieping met een riant uitzicht (dat was vast niet de lelijke nieuwbouw, die er nu staat). Gouwenaar 19 nov 2010 12:34 (CET)

In meerdere krantenberichten werd de benoeming van Bülbring tot voorzitter van de examencommissie Engelse taal- en letterkunde genoemd. De ook door jou beschreven hoogleraar Swaen roemt zijn verdiensten op dit vlak [3]. Bij het aanklikken van dit artikel moet je vervolgens klikken op "Lees verder" en dan inzoomen op de linkerkolom. Gouwenaar 19 nov 2010 12:55 (CET)

In de Nieuwe Rotterdamsche Courant d.d. 24 juni 1915 las ik dat zijn echtgenote Hortense Bübring-Kann werk van de latere Groninger hoogleraar dr. C.A. Verrijn Stuart had vertaald, dat werd uitgebracht onder de titel Der Wirtschaftskrieg bij Mazens & Webers Verlag te Bonn. Wellicht een vertaling van diens in 1915 uitgesproken rede De economische oorlog voor de Groninger studentenvereniging Conamur (in Nederland uitgegeven bij Nijgh & Van Ditmar te Rotterdam. Gouwenaar 19 nov 2010 13:08 (CET)

Het is elke keer hetzelfde clubje. Ik las ook weer de naam Kruisinga in dat krantenartikel.
Maar bedoelen we hier hetzelfde? Ik heb geschreven in het lemma van Bülbring dat hij voorzitter van de commissie voor akte-examens was en jij hebt het over de examencommissie Engelse taal- en letterkunde. Overigens was dat minder idealistisch dan het lijkt, hoogleraren verdiende toentertijd ronduit beroerd en kluste gewoon wat bij. Maar hij had wel een mooi uitzicht op de markt met het stadhuis. (inderdaad, heden ten dagen is het een afschuwelijk gebouw op die mooie markt.) Vriendelijke groet. Sir Statler 20 nov 2010 00:12 (CET)

Voor zijn voorzitterschap van de examencommissie, zie o.a. [4], [5]. Gouwenaar 20 nov 2010 11:01 (CET)

Ik heb er dit van gemaakt: tevens was hij voorzitter van de commissie (voor?) akte-examens Engelse taal- en letterkunde. Klopt dat volgens jouw? Dit vond ik nog over zijn dochter. Is je toevallig nog iets bekend over de andere drie kinderen en hoe Jozef Israëls in deze familie past? (Dit laatste puur uit belangstelling.) Sir Statler 22 nov 2010 15:03 (CET)

Dat van die akte-examens klopt volgens mij. In het Staatsblad no 216, Koninklijk Besluit van 14 oktober 1884 werd het programma van het examen ter verkrijging eener akte van bekwaamheid A voor schoolonderwijs in de Fransche, Hoogduitsche of Engelsche talen, en van het programma van het examen ter verkrijging eener akte van bekwaamheid B voor schoolonderwijs in de Fransche, Hoogduitsche of Engelsche taal en letterkunde geregeld. Karl Daniel Bülbring en Hortense Leonore Kann trouwden op 30 november 1897 in Den Haag. In Groningen werden twee van hun kinderen geboren Hans op 11 september 1898 en Lucie op 8 april 1900. Hans sneuvelde op 25 maart 1918 als luitenant der artillerie aan het westfront. De relatie tussen Israëls en deze familie zie ik niet zo een, twee drie. Israëls was getrouwd met Aleida Schaap, een dochter van Rebekka Hijmans. De moeder van Hortense was ook een Hijmans, maar voor zover ik weet geen zus van Rebekka. Bij het overlijden van Bülbring stond in zijn overlijdensadvertentie, dat hij naast zijn hoogleraarsfunctie de functie van Geheimrat vervulde. Gouwenaar 22 nov 2010 16:46 (CET)

Samenvattend zou ik dus kunnen opnemen in het lemma onder een kopje persoonlijk leven:
Bülbring en zijn vrouw hadden vier kinderen waarvan een zoon (Hans) en een dochter (Lucie) in Groningen geboren zijn. Zijn zoon Hans is in 1918 gesneuveld in de Eerste Wereldoorlog aan het westfront. Een zoon (Jacobus) en een dochter (Edith) zijn in Duitsland geboren. Hij was geheimrat van keizer Wilhelm II van Duitsland

Verbeter of verander gerust wat je goeddunkt. De relatie met Israëls wordt in het artikel over Edith Bülbring genoemd: Hortense’s uncle was the artist Jozef Israels and her brother Jacobus. Nu weten we dus ook dat het vierde kind een zoon was, Jacobus Bülbring. Ik vermoed dat Israëls ergens aangetrouwd is aan de kant van Kann. Misschien een oudoom? Over Edith zal ik een lemma schrijven. Vriendelijke groet, Sir Statler 23 nov 2010 00:22 (CET)

Die laatste zin zou ik iets voorzichtiger formuleren. Bijv. volgens de tekst van zijn overlijdensadvertentie was hij geheimrat van keizer Wilhelm II van Duitsland. Ik heb geen reden om aan te nemen, dat het niet waar is, maar teksten van overlijdensadvertenties zijn niet altijd 100% betrouwbaar. De bron van de beide overlijdensadvertenties is overigens de verzameling familieadvertenties van het centraal bureau voor genealogie (ik kon niet achterhalen in welke krant de advertenties hebben gestaan). Dezelfde bron vermeldt ook de geboorten van beide kinderen in Groningen, maar die geboorten worden ook vermeld op de website van Alle Groningers.

De relatie tussen Israels en de familie Kann heb ik inmiddels gevonden. Zoals ik al vermoedde loopt de verbinding via de moeder van Hortense Leonore. Deze moeder, Johanna Hijmans, was een nicht van de echtgenote van Israëls, Alida Schaap. Hun beider moeders Rebekka Hijmans en Dina Hijmans waren zussen, dochters van Hijman Mordechai Hijmans en Antje Nathans. Zij behoorden tot een joodse familie uit Tiel. De vermelding in het artikel over Edith Bülbring, dat Jozef Israëls een oom was van Hortense Leonore Kann is dus niet correct. Hij was een aangetrouwde neef van haar moeder. Gouwenaar 23 nov 2010 12:49 (CET)

Einde verplaats overleg.