Overleg:Algemene Latijnse vervoegingen en verbuigingen

Vervoeging volgens capere (korte i) ontbreekt

Voor een r of aan het eind van een woord wordt de i in de korte-i-stam toch een e? Bijvoorbeeld: cape (imperativus ev.) en capio (praesens activi).

Gastje33 27 mei 2006 01:13 (CEST)

Enkele opmerkingen; Ik heb zelf al enkele gemakkelijke edits doorgevoerd, die waarvoor tabellen veranderd moeten worden heb ik nog even laten zitten.

• De eerste en tweede declinatie: De vervoegingen van serva en servus zijn ietwat verwarrend; het is beter om twee verschillende woorden te gebruiken zoals femina en dominus, die vaak worden gebruikt; of natuurlijk femina en servus. (Het woord serva komt immers niet al te vaak voor). (Ik heb het inmiddels veranderd)
• Het woord femina heeft in enkele uitdrukking (pater familias) de oude gen. sing. op -as. (Toegevoegd)
• Het is nuttig om te vermelden dat namen van mannelijke personen en rivieren (resp. agricola, en Sequana) mannelijk zijn. (Toegevoegd)
• De vocat. sing. van de woorden op -us van de tweede declinatie is niet altijd -e, bijv. bij eigennamen op -ius en filius op -i (Vergili, fili). (Toegevoegd)
• Bij die woorden is de gen. sing. bovendien soms -i, en niet -ii. (Toegevoegd)
• Enkele woorden op -us uit declinatie twee hebben soms een oude gen. plur. op -um, zoals deum en socium. (Toegevoegd)
• De vervoeging van resp. puer en ager is interessant om te vermelden; puer krijgt achtervoegingen (pueri, puero) terwijl bij ager de e wegvalt (agri, agro). Volgens puer (oorspr. puerus) gaan gener, socer, vesper, Liber en liberi, en woorden op -fer en -ger. Andere woorden gaan volgens ager (oorspr. agrus).
• Woorden op us- en -er zijn mannelijk, op -um onzijdig. Uitzonderingen: Vrouwelijk op -us zijn namen van bomen, landen, eilanden, steden en humus (grond). Onzijdig is vulgus.
• De vervoeging van de derde declinatie is veel ingewikkelder dan hier vermeld. Bovendien is het gekozen voorbeeld pater deel van een uitzonderingsregel. De genet. plur. kan immers op -ium of -um zijn; Bij twee of meer medeklinkers voor de uitging -is in de gen. sing. krijgt de gen. plur. de uitgang -ium; uitzonderingen zijn pater, mater en frater.
• Zowel pater als mater wordt genoemd, het lijkt mij vrij nutteloos twee dezelfde vervoegingen te noemen alleen omdat één mannelijk is en één vrouwelijk. De bepaalde vervoegingen hebben in feite weinig te maken met geslacht in deze declinatie, meer met de vervoeging waar ze bijhoren.
• Dan is er nog de vervoeging van woorden als navis, met een nom. op -es of -is en die in de gen. sing. evenveel lettergrepen hebben als in de nom. sing. Ook die woorden hebben een uitgang op -ium in de gen. plur.
• Dan zijn er nog woorden die ook voldoen aan het bovenstaande, maar die vervoegd worden zoals turris, met een acc. sing. op -im, een abl. sing. op -i.
• En er is nog een vervoeging volgens mare (mare, maris, mari, mare, mari; maria, marium, maribus, maria, maribus).
• Er staat vermeld dat de woorden van de vierde declinatie, behalve domus en manus altijd mannelijk zijn, en dat de woorden uit de vijfde declinatie altijd vrouwelijk zijn, behalve dies? Ten eerste wil ik daarbij graag opmerken dat dies vrouwelijk is wanneer het verwijst naar een specifieke dag; zo zou men bijv. kunnen zeggen "illa dies" (zie voor een goede referentie Methorphosen van Ovidius, XV, 873). Dies is mannelijk wanneer het onduidelijk is om welke dag het gaat. (Zie ook Pinkster). Ten tweede; domus heeft een vrij aparte vervoeging met meerdere vormen voor enkele naamvallen. Het kan geen kwaad dat te vermelden. (Toegevoegd)
• Dan zijn er ook nog vooral namen en andere weinig gebruikte woorden die volgens een Griekse vervoeging gaan met bijv. de Griekse acc. sing. op -n.

• De kopjes boven de bijv. naamwoorden klasse 1 en 2 lijken mij wat vreemd.
• Voor de vervoegingen van bijv. naamwoorden zijn ook regels en ook uitzonderingen (vetus, pauper, dives), het kan geen kwaad die te vermelden.

• De genitivus van het persoonlijk voornaamwoord bestaat in feite niet echt...deze genetivus sing. (waaronder ook nostri en vestri) wordt alleen gebruikt als gen. objectivus (amor mei, liefde voor mij), de gen. plur, nostrum en vestrum, wordt gebruikt als gen. partitivus (quis nostrum?, wie van ons?).
• De echte genetivus (zoals wij zouden zeggen in het Nederlands: "De vrouw is van mij") is in het Latijn natuurlijk een bezittelijk voornaam woord; femina est mea.
• Het refelcxium ontbreekt; sui, sibi, se, etc.

• Bij de aanwijzende voornaamwoorden staat er "locativus" bij de meervoudsvormen waar er vocativus zou moeten staan

• De vervoeging van de werkwoorden is matig weergegeven; ten eerste worden nergens de zgn. conjugaties vermeld; ten tweede wordt de vierde conjugatie (audire) vermeld vóór de derde (dicere). Bovendien vraag ik me af wat "mk-stam" betekent bij de derde conjugatie; daar heb ik nog ooit van gehoord en een stam op -mk heb ik al helemaal nooit gezien. De groep capere wordt ook niet vermeld (wat in feite een mengeling is van 3 en 4 en het vormt conj. 5).
• De vervoeging van de diverse tijden is matig weergegeven...
• Bovendien ontbreekt de vervoeging van de deponentia wat toch zeer essentieel is.

• De locativus: Is het nodig om die toe te voegen? Over het algemeen lijkt mij dat vrij nutteloos, de locativus wordt in de meeste grammatica's niet als extra naamval genoemd en wordt ook nog maar zelden gebruikt, vooral in bepaalde uitdrukkingen. In al mijn jaren Latijn heb ik het in elk geval nooit als een gemis ervaren dat ik de locativus - die volgens mij vrijwel altijd gelijk is aan de genitivus - niet als vaststaande naamval heb geleerd.

Ik stel wat betreft de werkwoorden voor dat ik die vrij binnenkort eens zeer structureel aanpas. Bovendien stel ik voor dat de eerste en tweede declinatie van zelf. nmw. in het overzicht wat worden uitgebreid zodat die tabel ongeveer de hele pagina beslaat (dmv. vervoegingen van deus, puer en ager).

Daarna kan de uitgebreide vervoeging van decl. 3, 4 (incl. domus) en 5 eronder komen. Dit lijkt me aanvaardbaar omdat het belangrijk is het wat uitgebreider te vermelden en omdat decl. 1 en 2 een stuk regelmatiger zijn dan de rest.

Mochten er geen bezwaren zijn, dan zal ik over korte tijd starten met een update.

Evito 27 mei 2006 11:52 (GMT+1)

Opmerking OTRS: Volgorde

Ik kreeg de volgende opmerking op OTRS (2008053110012404) binnen:

De volgorde van de verbuigingen in de paradigmata is niet zoals die in Vlaanderen in de scholen wordt aangeleerd en dat is verwarrend. De volgorde in België (en Frankrijk)is nominatief, vocatief, accusatief, genitief, datief en ablatief.

Ik heb in Nederland op de middelbare school gezeten en het volgens de volgorde die nu in het artikel staat geleerd. Iemand die hier iets zinnigs over kan zeggen? Bedankt! Groeten, .Koen 1 jun 2008 14:53 (CEST)

Klopt. Ik woon momenteel in Frankrijk en hier doet men het op de aangegeven manier, dus accusativus op derde positie. Wat is inderdaad zinnig hier te doen; Enerzijds komt de Vlaamse volgorde overeen met de Franse en Engelse, dus is het internationaal gangbaarder, anderzijds zijn de Nederlanders getalsmatig ruim in het voordeel en heeft Nederland vaak de instelling het Duitse systeem te volgen. De keuze gaat dus tussen internationale gangbaarheid en de gewoonte van de meerderheid van de lezers...

Foutje in rijtje "illud"

Het rijtje illud (zonder voc. en loc.) luidt volgens mij:

illud illius illi illud illo

illa illorum illis illa illis

Er stond:

illud illius illi illus illo illorum illis illa illis

Dit illus heb ik veranderd naar illud, omdat ik bijna zeker weet dat nom. en acc. in onzijdige vorm altijd gelijk zijn.

Mocht ik het fout hebben: wil iemand dat dan weer veranderen?

ei?

Ik zag in de persoonlijke voornaamwoorden de verbuiging van 'is ea id'. Daar staat in het nom. meervoud 'Man.: ei Vr.: eae Onz.: ea'. Naar mijn weten is het toch 'Man.:ii Vr.: eae Onz.: ea'? Dus ei = ii. Verbeter me als het niet juist is, maar zo heb ik het toch geleerd. Als het fout is, worden er ofwel 2 vormen gebruikt, of is mijn handboek Latijn een flop! -- TuurDS _(Overleg) 22 jan 2011 15:31 (CET)

Volgorde van de naamvallen voor Vlaamse lezers

De volgorde van de naamvallen in de tabellen lijkt voor Vlaamse lezers volledig door elkaar geklutst. Om het artikel ook leesbaar te maken voor deze lezers stel ik de volgende veranderingen voor:

Declinatie 2 (zie opmerking)
11	us-stammen		er-stammen				um-stammen
12 naamvallen	singularis	pluralis	singularis	pluralis	singularis	pluralis	singularis	pluralis
21 nominativus	dominus	dominī	puer	pueri	ager	agri	bellum	bella
24 genitivus	dominī	dominōrum	puerī	puerōrum	agrī	agrōrum	bellī	bellōrum
25 dativus	dominō	dominīs	puerō	puerīs	agrō	agrīs	bellō	bellīs
23 accusativus	dominum	dominōs	puerum	puerōs	agrum	agrōs	bellum	bella
22 vocativus	dominĕ	dominī	puer	pueri	ager	agri	bellum	bella
26 ablativus	dominō	dominīs	puerō	puerīs	agrō	agrīs	bellō	bellīs
31 Het geslacht van de woorden op -us en -er is bijna altijd mannelijk, op -um onzijdig. Vrouwelijk zijn de namen van bomen, landen, eilanden en steden, zoals populus (populier), Aegyptus (Egypte), Corinthus (Korinthe) en ook humus (grond). Onzijdig is vulgus (het gepeupel), virus (slijm, gif), pelagus (zee, Grieks leenwoord). In het laatste geval eindigt de nominativus pluralis niet op -a, maar neemt men het Griekse meervoud pelage over. De nom. en acc. van onzijdige woorden is altijd gelijk. De voc. sing. van woorden uit de tweede declinatie op eindigend op -ius eindigt bij bijvoorbeeld eigennamen (Vergilius) en het woord filius op -i; Vergili, fili. De gen. sing. van deze woorden op -ius eindigt vaak op -i in plaats van -ii, zoals fili. Bij enkele woorden uit de tweede declinatie treft men nog de oorspronkelijke vervoeging van de gen. plur. aan op -um, zoals deum, socium, liberum en virum. Volgens puer (stam: puer-) gaan: gener, socer, vesper, Liber, liberi en substantiva op -fer en -ger, zoals signifer en armiger. De overige woorden op -er gaan volgens ager (stam: agr-).
32 Opmerking: Deze tabel geeft de in Nederland gebruikte volgorde van de naamvallen weer. Om te veranderen naar de in Vlaanderen gebruikte volgorde, klik op de titellijn "Declinatie 2". Om terug te keren naar de Nederlandse volgorde, herlaad deze pagina.

Als ik geen reacties krijg op dit voorstel dan zal ik de veranderingen volgend weekend doorvoeren. K_Ad^EIk_E ^[!?] 16 dec 2013 00:12 (CET)

Zoeken...

Technisch werkt deze pagina vreemd, zoek bijvoorbeeld op 'ae' en je vindt vrijwel niets, terwijl het ervan wemelt. Je vindt alleen 'ae' als het het begin van een woord is. Hoe zit dit?? WeiaR (overleg) 27 jan 2017 10:19 (CET)

O, dat is alleen in Safari, niet in Firefox. Idioot. WeiaR (overleg) 27 jan 2017 10:21 (CET)