Overleg:Acta (kerkelijke notulen)

Ik twijfel over het in de tweede alinea van de tekst gemaakte onderscheid tussen Acta, Handelingen en Notulen en vooral aan de conclusies die daaraan wordt verbonden over de mate waarin dergelijke besluiten bindend zijn.

De term Acta wordt voor de zeventiende en achttiende eeuw voor alle vergaderingen gebruikt. In de negentiende eeuw is de term Handelingen voor synodes in gebruik in de Hervormde Kerk (zie bijvoorbeeld hier) en ook bij de verschillende gereformeerde kerken. Tegen het eind van de eeuw wordt bij de gereformeerden de term Acta weer gebruikt, maar dan alleen voor de nationale en provinciale synodes. Ik zie hier de invloed van de Doleantie (Abraham Kuyper en F.L. Rutgers), waar dat is een "informed guess" en die zal ik dus niet in de tekst zetten. De termen Acta en Handelingen zijn gelijkwaardig. Zo werd voor de Nederlandse vertaling van de Acta Synodalis van de Synode van Dordrecht de titel Acta ofte handelinghen des Nationalen Synodi gebruikt. Dat Handelingen uitvoeriger zijn dan andere vergaderverslagen gaat wel op voor die van de Staten-Generaal, maar geldt niet voor kerkelijke vergaderingen.

Er is in principe ook geen verschil tussen acta en notulen wat betreft rechtskracht. Het verschil in rechtskracht wordt bepaald door de vergadering waarvan de acta dan wel notulen zijn. Bovendien is het niet zo dat Acta alleen besluiten bevatten. Zo bevatten de Acta van de Dordtse Synode ook alle adviezen en de tekst van de verdediging van de Remonstranten. De laatste was zeker niet bindend voor de kerk. Ook hedendaagse acta bevatten rapporten, verslagen van discussies, etc. Zie bijv. dit deel van de synodale acta van de vrijgemaakte kerken uit 1999. De term "besluitenboek" op kerkrecht.nl is dan ook misleidend. De besluiten zijn wel in het boek te vinden, maar het boek bevat niet alleen de besluiten.

Dit alles betekent dat ook de verklaring waarom de stukken van de synode Acta worden genoemd en die van andere vergaderingen niet, niet juist kan zijn. Met vriendelijke groet, Gasthuis(consultatiebureau) 31 okt 2010 13:14 (CET).

Ik heb me gebaseerd op deze passage (waarbij de zinnen waarom het gaat door mij vet zijn gemaakt) (bron: Kerkrecht):

Handelingen, notulen en acta
Welke namen moeten de besluiten dragen? Er worden drie woorden wel gebruikt: handelingen, notulen en acta. De naam handelingen is van oude datum en het is nogal ruim van inhoud. Het woord zegt niet alleen wat er besloten is, maar ook wat er gedaan is, b.v. met gebed aanvangen en met dankzegging sluiten. De naam notulen is afgeleid van notula, dat een klein teken, ook wel het opgetekende aanduidt. Notulen zijn dan ook de optekening van de besluiten met de voornaamste punten uit de discussie. De acta - het latijnse woord betekent o.a. daden - omvatten echter alleen de eigenlijke besluiten die officieel gezag dragen.
Van een kerkeraads- en een classicale vergadering worden notulen gemaakt, d.w.z. de besluiten met de hoofdpunten der discussie worden opgetekend. Bij een particuliere en generale synode gaat het om het goed notuleren van de besluiten en de gronden waarop zij rusten, waarom dan meestal gesproken wordt 'van de acta der particuliere of generale synoden'.
Wat de vaststelling van de notulen en de acta betreft, is het regel dat de notulen voor de kerkeraad in de volgende vergadering vóór de werkzaam heden gelezen en goedgekeurd worden. Inzake de notulen van classis maakt men onderscheid tussen het 'kort verslag', dat tijdens de vergadering zelf wordt opgetekend, en de volledige notulen die op de volgende vergadering worden goedgekeurd en vastgesteld. De formulering van genomen besluiten moet dus ter vergadering worden vastgesteld, maar de verdere uitwerking en het opstellen van de notulen kan door de scriba na de vergadering worden verricht.
Bij de particuliere en generale synoden behoort aan het einde van elke zitting óf aan het begin van de verdaagde zitting een verslag van het verhandelde voorgelezen en goedgekeurd te worden, terwijl de verdere vaststelling der acta aan het moderamen kan worden opgedragen. Dat bij de particuliere en generale synoden de besluiten nog tijdens haar zitting gearresteerd worden, is nodig omdat elke kerkelijke vergadering het recht en de bevoegdheid heeft haar eigen besluiten te controleren. Bovendien treden de genomen besluiten na afloop van de vergadering terstond in werking, tenzij in het besluit zelf daarvoor een bepaalde datum is aangegeven. Staat er op de agenda van een classis wel vaststelling van de notulen van de vorige vergadering, dit punt kan niet staan op de agenda van een particuliere of generale synode, daar deze acta op de vergadering zelf moeten worden vastgesteld. Wat het vervullen van het scribaat betreft, merken we op dat elke kerkeraad een vaste scriba heeft. Ook tegen een vaste scriba in de classicale vergadering is geen bezwaar. Wat tegen een vaste praeses kan worden ingebracht, geldt niet voor een scriba. De scriba moge door zijn werk een man van invloed en betekenis zijn, hij neemt toch meer een dienende dan een leidende positie in.

Zou je naar bovenstaande passage willen kijken, overigens ben jij op dit gebied meer ingevoerd dan ik, dus koers ik graag op jouw oordeel. Gouwenaar 31 okt 2010 13:26 (CET)

Beste Gouwenaar, bedankt voor deze link. Ik zie dat de bron het boekje van ds. De Gier over de Dordtse Kerkorde is, zoals die in de Gereformeerde Gemeenten in gebruik is. Zijn tekst schrijft voor hoe het zou moeten zijn, minder hoe het historisch gegroeid is. De tekst is wel een weerslag van wat ik schreef over de invloed van Kuyper en Rutgers op de naamgeving van de Acta/Handelingen. Ik zal de tekst aanpassen met verwerking van de gereformeerde voorkeur voor de term acta boven handelingen. Met vriendelijke groet, Gasthuis(consultatiebureau) 31 okt 2010 13:39 (CET).

Uitstekend, ik zie het resultaat met vertrouwen tegemoet. Gouwenaar 31 okt 2010 13:56 (CET)

En dat vertrouwen was terecht zag ik ;-) Gouwenaar 31 okt 2010 13:58 (CET)

Beste Gouwenaar, dank je voor de waarderende knipoog. Overigens moet mij van het hart, dat het door de gereformeerden gemaakte verschil in betekenis tussen handelingen dan wel daden (beiden vertaling van het woord "acta") mij buitengewoon gekunsteld aandoet. Het zal wel iets te maken hebben met het afbakenen van de eigen kerkelijke identiteit ten opzichte van de Handelingen van de hervormde synodale commissie. Met vriendelijke groet, Gasthuis(consultatiebureau) 31 okt 2010 14:05 (CET).

Waartoe een verkeerd gecorrigeerde link op een regenachtige zondag niet toe kan leiden. Van Johannes de Laet tot Abraham Kuyper blijkt maar een kleine stap te zijn. Ik hoop dat deze start na je wikibreak je goed is bevallen. Met vr. groet, Gouwenaar 31 okt 2010 14:21 (CET)

Beste Gouwenaar, ik ben buitengewoon blij dat je de rode link hebt aangemaakt, want dat was net het laatste duwtje dat nog nodig was. Het verhaal over de handelingen en de acta dat in je link stond was voor mij nieuw en een leuke ontdekking. Een zeer prettige herstart dus en wat mij betreft Wikipedia op zijn best. Met vriendelijke groet, Gasthuis(consultatiebureau) 31 okt 2010 18:28 (CET).