Nusa Penida-Balinees

Nusa Penida-Balinees; schrift: ᬪᬵᬱᬵᬩᬮᬶᬦᬸᬲᬧᭂᬦᬶᬤ; (Basa Bali Nusapĕnida); plaatselijk: Basa Nosa; Nusa Penida Balinees woordenboek en de vertaling ervan in het Indonesisch en Engels
Gesproken in	Indonesië
Sprekers	59,900 (2022)
Taalfamilie	Austronesische talen Bali-Sasak-Soembawa talen Balinees Hooglandbalinees Nusa Penida; ; ; ; ;
Dialecten	Alle dorpen hebben hun eigen dialect
Creoolse talen	Lembongan
Alfabet	Balinees schrift • Latijns alfabet (Meest)
Officiële status
Officieel in	Erkend als minderheidstaal in Indonesië[bron?]
Taalorganisatie	Badan Pengembangan Bahasa dan Perbukuan; • Provinciaal Talencentrum van Bali
Portaal	Taal

Nusa Penida-Balinees (Edyom: Basa Bali Nusapĕnida; plaatselijk: Basa Nosa^[1]) is een dialect van het Balinees, een Austronesische taal gesproken in Kloengkoeng, Bali (Indonesië). Zoals de naam al doet vermoeden, wordt dit dialect op het eiland Nusa Penida gebruikt. Het wordt echter ook gebruikt op kleine eilanden in de buurt, zoals Nusa Lembongan en Nusa Ceningan.

Voorbeeldvideo

Sprekers van Nusa Penida-Balinees als moedertaal op Nusa Penida

Taaldistributiekaart

Het Nusa Penida-dialect wordt ook buiten Nusa Penida gebruikt, voornamelijk als gevolg van de migratie van de sprekers na de uitbarsting van de vulkaan Agung in 1963. Een aantal sprekers verhuisden naar Zuid-Sumatra, met name naar Bandar Lampung, Palembang, Mesuji en Oost-Lampung. Het dialect wordt ook gebruikt op het vasteland van Bali, vooral in het districtsbestuurscentrum Kloengkoeng. ^[1]

Het Nusa Penida is onbegrijpelijk voor sprekers van het vasteland of standaard-Balinees. Het dialect lijkt op het Hooglandbalinees. In feite was de vroegste vorm van dit dialect het Hooglandbalinees, en er bestaat zelfs geen zekerheid over of het wel een apart dialect is. Soms wordt het geclassificeerd als hetzelfde dialect.^[1]

Wetenschappers denken dat het Balinese Nusa Penida-dialect een mengeling is van Sasak en Balinees, gezien dat de Sasak-dynastie ooit over het eiland regeerde en het vervolgens werd veroverd door de koning van de koninklijke dynastie Klungkung Bali, zodat de Sasak-taal in Nusa Penida werd geassimileerd met de Balinese taal. Deze taal kreeg in het verleden ook invloed van de Oud-Javaanse taal (Kawi), omdat het Majapahit-koninkrijk ooit het eiland beheerste, de Javaanse adel het eiland niet volledig verliet.^[1]

Het Nusa Penida-dialect wordt veel gebruikt op Nusa Penida in het regentschap Klungkung. Het is echter belangrijk op te merken dat niet alle gemeenschappen op Nusa Penida het Nusa Penida-dialect gebruiken. Er zijn verschillende groepen mensen die met verschillende dialecten communiceren. Op de eilanden Nusa Lembongan en Nusa Ceningan, die naast Nusa Penida liggen, evenals in een klein deel van Nusa Penida dichtbij deze eilanden, is er een duidelijk dialect dat nogal verschilt van het Nusa Penida-dialect. Een van de meest opvallende verschillen zit in woorden als "eda" (jij) en "kola" (ik) in het Nusa Penida-dialect. Sprekers van het Nusa Lembongan-dialect gebruiken woorden als "cai" of "ci" (jij) en "cang" (ik). Een ander voorbeeld is "əndək" (Nusa Penida-dialect) en "tusing" (Nusa Lembongan-dialect), "geleng-cenik", "hangken-kenken", enzovoort. Slechts 13 van de 16 dorpen in Nusa Penida gebruiken het Nusa Penida-dialect. De overige dorpen spreken het Nusa Lembongan-dialect of een dialect dat lijkt op het Klungkung-Balinees op het vasteland.

Classificatie

Austronesische talen
- Malayo-Polynesische talen
  - Bali-Sasaktalen
    - Balinees
      - Hooglandbalinees
        Nusa Penida

Grammatica

Het volgende is een vergelijking van een aantal woordenschat in het Nusa Penida-dialect en het standaard Balinees:

Nusa Penida	Standaard Balinees	Indonesisch	Nederlandse
kóla, kéla	tiyang, cang	saya, aku	I
jaba	dija	dimana	Waar
eda, ida	cai, wakker	anda, kamu	Jij
lépéh	kényél	lelah	moe
hómah	umah	rumah	Huis
Hóba	suba	sudah	Al
hónya	onya	semua	alle
béhas	Baas	beras	rijst
béhat	baat	berat	zwaar
endék, taré	tusing	tidak	Nee
layah	layah, séduk	lapar	hongerig
toya	toya, yeh	air, ayer	water
dəpinñə	dəpin	biarkan	laten
póhun	puwun	terbakar	verbrand
paloh	aluh	mudah	eenvoudig
taloh	taluh	telur	ei
abian, kamol	abian	kebun	tuin
bénéh	bénéh	benar	Juist
mékrócokan, gelepih	mecanda, grapelih	bercanda	grapje
hang	anak, wång	orang	persoon

Als het in het standaard Balinees gebruikelijk is om de letter [u] als beginletter te gebruiken, dan wordt in het Nusa Penida-dialect de letter [u] vervangen en uitgesproken als [o]. Afgezien daarvan worden de letters [o] en [h] meestal vaker aan het begin van woorden gebruikt, bijvoorbeeld in de woorden "hómah", "hónya", "hóba", "hóbat" en "póles".^[1]

Referenties

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f (id) "Basa Nosa", Bahasa Bali Dialek Nusa Penida yang Mirip Dialek Bali Aga?. I Ketut Serawan (17 mei 2020). Gearchiveerd op 22 maart 2024. Geraadpleegd op 4 juli 2022.

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f (id) "Basa Nosa", Bahasa Bali Dialek Nusa Penida yang Mirip Dialek Bali Aga?. I Ketut Serawan (17 mei 2020). Gearchiveerd op 22 maart 2024. Geraadpleegd op 4 juli 2022.

[1]