Numeralia (Latijn)

Binnen de woordsoort van de telwoorden of numeralia in het Latijn kan men meerdere groepen onderscheiden :

• Hoofdtelwoorden (cardinalia), die een antwoord geven op de vraag 'hoeveel ?'
• Rangtelwoorden (ordinalia), die een antwoord geven op de vraag 'de hoeveelste ?'
• Verdelingsgetallen (distributia), die een antwoord geven op de vraag 'hoeveel telkens ?'
• Telbijwoorden (adverbia numeralia), die een antwoord geven op de vraag 'hoeveel keer ?'

Hoofdtelwoorden

De hoofdtelwoorden in het Latijn zijn gedeeltelijk onveranderlijk (van 4-10, de tientallen, 100 en 1000), gedeeltelijk zijn ze veranderlijk (ze kunnen dus m.a.w. verbogen worden) :

• Van 1 tot 3 hebben ze een eigen verbuiging, waarin elementen van de eerste en tweede klasse en van de voornaamwoordelijke verbuigingen vermengd zijn.
• De honderdtallen volgen de verbuiging van bonus.
• Het meervoud van mille (1000) richt zich vooral naar de onzijdige substantieven van de derde verbuiging.

Numeralia : onverbuigbaar
	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig
nominativus	unus	una	unum	duo	duae	duo	tres	tres	tria
genitivus	unius	unius	unius	duorum	duarum	duorum	trium	trium	trium
dativus	uni	uni	uni	duobus	duabus	duobus	tribus	tribus	tribus
accusativus	unum	unam	unum	duos	duas	duo	tres	tres	tria
ablativus	uno	una	uno	duobus	duabus	duobus	tribus	tribus	tribus
	één			twee			drie

Rangtelwoorden

De rangtelwoorden gedragen zich als adjectieven en volgen het paradigma) bonus.

Numeralia : rangtelwoorden
	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig
nominativus	primus	prima	primum	secundus	secunda	secundum	tertius	tertia	tertium
genitivus	primi	primae	primi	secundi	secundae	secundi	tertii	tertiae	tertii
dativus	primo	primae	primo	secundo	secundae	secundo	tertio	tertiae	tertio
accusativus	primum	primam	primum	secundum	secundam	secundum	tertium	tertiam	tertium
ablativus	primo	primā	primo	secundo	secundā	secundo	tertio	tertiā	tertio
	eerste			tweede			derde

Verdelingsgetallen

De verdelingsgetallen gedragen zich, net zoals de rangtelwoorden, eveneens als adjectieven. Ze worden vanaf 5 gekenmerkt door het suffix -(e)ni, ~ae, ~a. Ze volgen ook het paradigma bonus.

Verdelingsgetallen komen uitsluitend in meervoudsvorm voor. Zij geven dus aan dat een getal voor ieder van de genoemde personen of zaken geldt.

Numeralia : verdeelgetallen
	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig
nominativus	singuli	singulae	singulum	bini	binae	bina	terni	ternae	terna
genitivus	singulorum	singularum	singulorum	binorum	binarum	binorum	ternorum	ternarum	ternorum
dativus	singulis	singulis	singulis	binis	binis	binis	ternis	ternis	ternis
accusativus	singulos	singulas	singula	binos	binas	bina	ternos	ternas	terna
ablativus	singulis	singulis	singulis	binis	binis	binis	ternis	ternis	ternis
	elk één			elk twee			elk drie

Telbijwoorden

De telbijwoorden gedragen zich als de gewone bijwoorden, en zijn bijgevolg onveranderlijk. Ze worden vanaf 5 gekenmerkt door het suffix -ies.

Zie ook

Zie ook de tabel met numeralia in het Latijn voor een volledige lijst met de numeralia in al zijn verschijningsvormen. De telwoorden staan echter wel in de nominatief mannelijk enkelvoud (meervoud voor de verdelingsgetallen).