Nederlandse Kabelfabriek
De Nederlandse Kabelfabriek[1] (NKF) was een fabriek in de stad Delft, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. NKF produceerde sterkstroom- en telefoonkabels, was enige tijd onderdeel van Philips en het Pirelli-concern, en maakt nu deel uit van de Prysmian Group.
.JPG)
Opkomst bewerken
De oprichter van het bedrijf, C. von Lindern, was een directeur in ruste van een touwslagerij uit Alblasserdam. Naar verluidt had hij in Alblasserdam vaak schepen voorbij zien varen die geladen waren met haspels waarop elektrische kabels gewikkeld waren, een product dat in die tijd nog betrekkelijk nieuw was. Als touwslager raakte hij in dit product geïnteresseerd omdat het met soortgelijke technieken gefabriceerd kon worden als die bij de touwfabricage in gebruik waren. Na enig onderzoek naar de samenstelling van een dergelijke kabel en de prijs van de grondstoffen hiervoor, waarbij hij naar verluidt een keukenweegschaal hanteerde, raakte hij overtuigd van de winstgevendheid van het project.
In 1913 richtte hij een N.V. op en werd er een fabriek aan de Schie in Delft gebouwd, die in het najaar van 1914 in bedrijf gesteld kon worden. In het beginjaar werd ook Ir. C.F. Proos aangetrokken die, eerst als bedrijfsingenieur en later als technisch directeur, het bedrijf zou dienen.[2] Proos ontwikkelde zich tot een autoriteit op het gebied van kabels voor hoogspanning en zette het bedrijf op de Europese kaart.
Omdat in 1914 de Eerste Wereldoorlog was uitgebroken konden er geen kabels meer uit Duitsland worden ingevoerd en viel de concurrentie van de Duitse kabelfabrieken weg. Met Draka was een marktverdeling overeengekomen: Amsterdam de laag- en Delft de hoogspanningskabels.[3] Daarom kon de NKF voorspoedig starten en was ze al snel sterk winstgevend. In de jaren 1915 tot 1919 nam de nettowinst sterk toe: van een kwart van het startkapitaal in het eerste jaar, tot aan nagenoeg het volle startkapitaal in 1919. Ook na de oorlog,[2] en zelfs tot ver na de Tweede Wereldoorlog, zou de NKF een sterk winstgevende industrie blijven.
In 1936 richtte NKF in Alblasserdam een eigen staalfabriek op met de naam Nedstaal.
In 1962 verhuisde de NKF van Delft naar Waddinxveen en vestigde zich in het voormalige pand van de British American Tobacco Company, de opvolger van tabaksfabrikant NV Louis Dobbelmann. Op deze locatie, vond de productie van telefoniekabel in kunststof plaats. In 1988 wilde de Nederlandse Kabelfabrikant de productie van telecommunicatiekabels verplaatsen naar Delfzijl. Het personeel ging in staking, honderden banen zouden verloren gaan. De gemeente Waddinxveen probeerde de plannen ongedaan te maken. Dat lukte maar tot 1990, toen sloot het bedrijf in Waddinxveen definitief haar deuren.[4]
Producten bewerken
NKF had twee categorieën van producten: sterkstroomkabels voor het vervoeren van elektrische energie en zwakstroomkabels voor het geleiden van telefoongesprekken. Met het groeien van de elektrische netten in Nederland, en het uitbouwen van het telefoonnet, nam zowel de omzet als de complexiteit van de beide categorieën kabel toe. Er werden laboratoria gebouwd, zowel voor het keuren van kabels als voor het ontwikkelen van nieuwe kabelconstructies. Ook nam de export toe – vooral buiten Europa – waartoe ook weer nieuwe ontwikkelingen nodig waren.
In Delft was de NKF tot de grotere industrieën gaan behoren. Delft was midden 20e eeuw een stad met een sterk industriële inslag, met grote bedrijven als de Gistfabriek, Calvé, NKF, de Lijm- en Gelatinefabriek en vele kleinere industrieën, met als grootste werkgever de Technische Hogeschool, later de Technische Universiteit Delft.
Neergang en consolidatie bewerken
In 1970 was het bedrijf door Philips overgenomen en had het een hoofdkantoor in Rijswijk gevestigd. De naam van het NKF-concern was inmiddels veranderd in NKF Groep. Omstreeks 1975 stond de groep, die inmiddels tot een conglomeraat van kabelfabrieken was uitgegroeid, aan zijn top. De omzet van het bedrijf was gestegen tot circa 1,5 miljard gulden. Technisch behoorde het bedrijf tot de meest toonaangevende kabelfabrieken in de wereld. Philips sprak zich er echter nooit voor uit om met volle kracht in dit (voor Philips onbekende) gebied te gaan en daarmee mogelijk de grootste kabelproducent ter wereld te worden. Uiteindelijk stagneerde de markt, de omzetten daalden drastisch en Philips, dat zich ging richten op haar kernactiviteiten, trok zich omstreeks 1986 terug. De NKF Groep viel uiteen.
Telde de NKF-vestiging in Delft omstreeks 1980 nog 2400 werknemers, in 2005 waren dit er nog maar 300, deels door dalende markten, deels door overplaatsing van de afdeling telecomkabels (de zwakstroomkabels van weleer) naar Delfzijl en deels door de, door omstandigheden afgedwongen, efficiencyverbeteringen.
De NKF vestiging in Delft werd in 1987 zelfstandig en kwam omstreeks 1990 aan de beurs met een grote deelname van het Finse NOKIA. In 1999 werd het enige tijd opgenomen in het Draka Holding concern en in 2000 overgenomen door het Italiaanse bedrijf Pirelli, in die tijd de grootste kabelproducent ter wereld. Bij het afstoten van de kabelbelangen van Pirelli werd het Delftse bedrijf onderdeel van Prysmian Cables and Systems, tegenwoordig Prysmian Group. In Delft worden laagspanningskabels, middenspanningskabels alsmede hoogspanningskabels tot 400 kV vervaardigd, in diverse uitvoeringen. Ook ontwikkelt, ontwerpt en produceert men hier kabelmoffen, kabeleindsluitingen en aanverwante artikelen voor hoogspanningskabels tot 500 kV, die wereldwijd worden toegepast.
In 2014 werd de fabriek in Amsterdam gesloten.[5] De productie is overgegaan naar de vestiging in Delft. In de fabriek voor laagspanningskabels aan de oever van het IJ in Amsterdam-Noord werkten toen nog 78 mensen, waarvan het overgrote deel is meeverhuisd naar Delft.
Herkenbaarheid bewerken
Laagspanningskabels en snoeren zijn herkenbaar aan de in de kabel en het snoer opgenomen kendraad, die voor de NKF bestaat uit de kleuren rood, wit en blauw en voor Draka uit rood en zwart.
Toekomst bewerken
Het enorme pand van de oorspronkelijke NKF-hallen ondergaat momenteel een transitie naar woon- en werkwijk waar de Kabelfabriek het hart van vormt. Momenteel zijn de hallen verdeeld in drie gedeeltes: opslag, afvalverwerking en één gedeelte waar al begonnen is met de herbestemming van dit industriële erfgoed. Er vestigen zich allerlei kleine bedrijfjes, ateliers en initiatieven.
Externe links bewerken
- Website van Prysmian Group in Nederland
- Wereldwijde website van Prysmian Group
- Nederland Kabelland
- Hergebruik van de voormalige NKF-hallen
Bronnen, noten en/of referenties
|