Nasi goreng

De naam nasi goreng komt uit het Indonesische en Maleisische taalgebied: "nasi", dat gekookte rijst betekent, en "goreng", dat gebakken betekent. Het refereert specifiek aan de Indonesische varianten.

Nasi goreng wordt in Indonesië gezien als nationaal gerecht. Een internetenquête uitgevoerd door CNN International in 2011 gehouden onder 35.000 mensen zette nasi goreng op nummer twee in de lijst van '50 heerlijkste gerechten in de wereld' na rendang.^[1]

In Nederland is deze benaming gaan gelden voor alle vormen van gebakken rijst. In het Nederlandse taalgebied wordt kortweg het woord "nasi" gebruikt ter aanduiding van "nasi goreng".
In Indonesië kent men onder andere:

Nasi goreng ikan asin/met gebakken gezouten vis: een van de bekendste varianten
Nasi goreng jawa: gekruid met paprikapoeder
Nasi goreng kambing/geit
Nasi goreng pete: met petehbonen
Nasi goreng putih: gemaakt met sojasaus en niet met ketjap
Nasi goreng Arab/Arabische: Indonesische creatie met Arabische kruiden.
Nasi goreng Jepang/Japan: vernoemd naar de Japanse gebakken rijst maar volgens Indonesisch recept.

De basisingrediënten van nasi goreng zijn: afgekoelde gekookte rijst, olie of boter, ketjap of sojasaus. Deze ingrediënten kunnen onder andere aangevuld worden met Spaanse peper, ui en knoflook. Nasi goreng kan geserveerd worden met bawang goreng (gebakken ui), spiegelei, atjar, sambal, kroepoek, saté en pindasaus.

Er bestaan vele vormen van gebakken rijst maar het meest voorkomende is waar men de etensrestjes van de vorige dag (onder andere vlees) opbakt met koud geworden gekookte rijst.^[2] Bij gebrek aan vlees of als aanvulling erop, wordt vaak ei toegevoegd. Het wordt niet zelden als ontbijt gegeten door de bevolkingen van die landen, waar men rijst als basisvoedingsmiddel kent. In Nederlands-Indië werd het vaak als een hoofdgerecht gegeten door de daar woonachtige Nederlanders. Nadat Nederlandse soldaten er tijdens de politionele acties op Java kennis mee hadden gemaakt, is het in Nederland populair geworden via de Chinees-Indische restaurants waar (een eigenlijk meer Chinese variant van) gebakken rijst wordt geserveerd met een gebakken ei, een plakje ham en een stuk kroepoek.

In iedere keuken waar men rijst als basisvoedingsmiddel heeft, kan men varianten van gebakken rijst aantreffen.

Een van de Kantonese varianten van gebakken rijst is "Yeung Chow Chao Fan" (letterlijk: gebakken rijst uit Yangzhou), in Nederland ook wel Hongkong rijst of Kantonese nasi genoemd. Het bestaat uit gebakken rijst waarin, onder andere, cha siew, doperwten en bosui is verwerkt. Het wordt traditioneel als afsluiter van een officieel Kantonees diner gegeten. Uit beleefdheid hoort men het, bij een officieel diner tenminste, niet of nauwelijks te eten. Doet men het wel, dan geeft men daarmee aan dat wat eraan voorafging, onvoldoende was.

Nasi goreng is met de emigratie van de Javanen uit Indonesië naar Suriname ook daar een bekend gerecht. De smaak van Surinaamse nasi goreng is mede beïnvloed door de andere Surinaamse bevolkingsgroepen, zoals Hindoestanen, Creolen en Hakka-Chinezen, en maakt daardoor gebruik van een andere samenstelling van kruiden en specerijen. Het gerecht wordt soms geserveerd met Surinaamse vleesgerechten zoals moksie metie en met bijgerechten zoals gebakken banaan en zuurgoed.

In 1977 heeft de zangeres Wieteke van Dort een lied uitgevoerd, "Geef mij maar nasi goreng", als eerbetoon aan nasi goreng.^[3] Er worden wel eens woordspelingen gemaakt op de term ´nazi Göring´.^[4]^[5]