Mica

naam voor een grote groep mineralen
Zie Mica (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Mica.

Mica of glimmer is een grote groep mineralen waarvan de kristallen perfect splijten in extreem dunne elastische vlakken. Het wordt verwerkt in een brede groep van consumentenproducten en in de industrie.

Mica

Samenstelling en structuur bewerken

Deze mineralen zijn fylosilicaten met de algemene formule (AB2-3X,Si)4O10(O,F,OH)2 waarin:

Alle mica's kristalliseren uit in het monokliene kristalstelsel. Echter, heel wat micamineralen lijken zeszijdige kristalvormen te hebben. In feite zijn dit geen echte zeshoeken, maar pseudohexagonen: alleen aan de buitenzijde zijn ze zeszijdig. Een nauwkeurige analyse (meestal aan de hand van een röntgendiffractie) zal steeds de ware, monokliene identiteit van dergelijke kristallen aan het licht brengen.

Voorkomen bewerken

Mica's vormen een belangrijk gesteentevormend onderdeel van felsische vulkanische gesteenten, zoals graniet en ryoliet. Muscoviet en biotiet zijn daarin de belangrijkste mica's. In metamorfe gesteenten, groenschisten bijvoorbeeld, komt ook chloriet voor. Bij erosie van deze gesteenten worden de mica's getransporteerd en verweren ze vrij gemakkelijk tot kleimineralen.

Veel voorkomende mica's bewerken

Mica's komen vrij veel voor en in vele verschillende samenstellingen. De meest voorkomende mica's zijn:

  • Muscoviet (A = K+; B = Al3+ ; X = Al3+) KAl2(AlSi3)O10(OH)2.
  • Biotiet (A = K+; B = Mg2+ en/of Fe2+; X = Al3+) K(Mg,Fe2+)3AlSi3O10(OH,F)2
  • Glauconiet (A = K+ en/of Na+; B = Fe3+, Al3+ of Mg2+; X = Al3+) (K,Na)(Fe3+,Al,Mg)2(Si,Al)4O10(OH)2
  • Chloriet (A, B = Mg2+, Fe2+, Ni2+, Mn2+ met soms andere cationen; X = Si4+ en/of Al3+)
  • Lepidoliet (A = K+, B = Li+, X = Al3+) KLi2AlSi4O10F(OH)
  • Flogopiet (A = K+, B = Mg2+, X = Al3+) KMg3AlSi3O10F(OH)
  • Fuchsiet (A = K+, B = Al3+, X = Al3+)
  • Zinnwaldiet (A = K+ en/of Li+, B = Fe2+; X = Al3+)
  • Celadoniet (A = K+, B = Mg2+ en/of Fe2+, X = Fe3+ en/of Al3+)
  • Paragoniet (A = Na+, B = Al3+, X = Al3+) NaAl3Si3O10(OH)2

Industriële toepassingen bewerken

Mica is bestand tegen constante temperatuur van 550 °C (smeltpunt ca. 1250 °C) en is bovendien enigszins tot volledig doorzichtig, afhankelijk van de kwaliteit. Het materiaal werd daarom vooral vroeger gebruikt als venster in een kolenkachel en in petroleumkachels. Door het kleine ruitje van mica was te zien of de kolen nog brandden.

Aan het begin van de 21e eeuw heeft mica nog steeds industriële toepassingen in condensatoren vanwege de grote diëlektrische constante. Met name is mica nuttig bij kabels die bestand moeten zijn tegen brand. Door het gebruik van mica wordt kortsluiting dan voorkomen. Voorbeelden van deze toepassingen zijn in noodverlichting in gebouwen of op schepen. Daarnaast worden mica-isolatieplaatjes nog steeds toegepast als elektrische- en temperatuur-isolatie van elektrische weerstanden en transistors.

Verder wordt mica nog gebruikt als glasbescherming voor kijkglazen en transparante peilglazen die op hogedruk- en stoomketels zitten in de (meestal) chemische en petrochemische industrie. Een dun helder micaplaatje beschermt het glas tegen erosie door de invloed van het medium.

In verf voor wegmarkeringen, maar ook in roestwerende verfstoffen en metallic lakken, bijvoorbeeld autolakken, wordt micapoeder gebruikt. Daarnaast wordt micapoeder ook gebruikt als hulpstof en vulstof in bijvoorbeeld kunststoffen, gips en cement.

In een geiger-müllerteller wordt mica gebruikt als venster waardoor alfastraling in de GM-buis kan komen.

Toepassingen in consumentenproducten bewerken

Sommige merken tandpasta gebruiken witte mica in poedervorm. Dit polijst het tandoppervlak en geeft een als prettig ervaren glinstering aan de pasta. De reflecterende eigenschappen van mica's worden benut in bijvoorbeeld haarlak, lippenstift en oogschaduw.

Een zeer brede toepassing is het gebruik in smartphones, laptops, computers en andere producten waarin een printplaat zit.[1]

Winning en export bewerken

Belangrijke exportlanden zijn Brazilië, India, Sri Lanka, Pakistan, China en Madagaskar.[1] Een groot deel van de mijnbouw is illegaal en het zware werk in de mijnbouw wordt vaak door kinderen gedaan.[1] China beheerst de productieketen in Madagaskar, waar het de grondstof opkoopt bij de bevolking die daar in de mijnen werkt, het naar China exporteert en aldaar verwerkt. De Verenigde Staten is het land met het grootste gebruik van mica.

Synthetische mica bewerken

Er bestaat ook synthetische mica. Producenten bevinden zich onder andere in de Verenigde Staten en China. Dit product met de soortnaam Micaniet bestaat uit 90% micapoeder vermengd met 10% kunstharsbindmiddel, dat tot plaatmateriaal verwerkt wordt. Dit materiaal heeft een zilvergrijze kleur en is niet doorzichtig, maar heeft wel een hoge diëlektrische weerstand. Er worden ook ringen, buizen, busjes en allerlei vormstukken van gemaakt. Het wordt ook veel gebruikt om verwarmingselementen van te maken door het met weerstandsdraad te omwikkelen, zoals voor gebruik in broodroosters.

Gezondheid bewerken

Boven een bepaalde concentratie wordt micastof beschouwd als gevaarlijk voor blootstelling aan de luchtwegen.

In Verenigde Staten geldt voor blootstelling aan mica-deeltjes op de werkplek een wettelijke limiet van 706.720.000 deeltjes per kubieke meter (i.e. 20 miljoen deeltjes per kubieke voet) gedurende een werkdag van 8 uur. Een niveau van 1.500 mg/m3 is gevaarlijk voor leven en gezondheid.

Zie ook bewerken

Gesteentevormende mineralen (stollingsgesteenten)

felsisch--------------------------------------------------mafisch
kwarts - veldspaat - mica - amfibool - pyroxeen - olivijn

   
Zie de categorie Mica van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.