Menenpoort

herdenkingsmonument in Ieper

De Menenpoort is een herdenkingsmonument in de Belgische stad Ieper. De stadspoort werd in 1927 door de Britten gebouwd aan de oostzijde van de stad, ter nagedachtenis aan de ongeveer 54.900 Britse soldaten die in de Eerste Wereldoorlog sneuvelden en niet meer geïdentificeerd of teruggevonden werden. De naam verwijst naar de stad Menen, een stad waar men vanuit Ieper-centrum via de Menenpoort naartoe kan. De poort is een van de herdenkingsmonumenten voor vermisten van de Commonwealth War Graves Commission. De site staat sinds 2023 op de Unesco-Werelderfgoedlijst als onderdeel van inschrijving Begraafplaatsen en herdenkingssites van de Eerste Wereldoorlog (Westelijk Front).

Ypres (Menin Gate) Memorial
Menenpoort
Voor vermiste Britse soldaten uit de Eerste Wereldoorlog
Bouwjaar 1923 - 1927
Inhuldiging 1927
Locatie Ieper, Vlag van België België
Herdachte slachtoffers 54.604
Verantwoordelijke Commonwealth War Graves Commission
Ontwerper Reginald Blomfield
Menenpoort om middernacht (Will Longstaff, 1927)

Monument bewerken

Op de Menenpoort staan de namen van 54.896 vermiste soldaten, onderofficieren en officieren van het Britse Gemenebest. De poort werd ontworpen door Reginald Blomfield en heeft de vorm van een Romeinse triomfboog. Omdat er te weinig plaats bleek te zijn om alle vermisten te vermelden werden degenen die na 16 augustus 1917 sneuvelden vermeld op het Tyne Cot Memorial. Als scheidingsdatum tussen deze twee groepen werd de nacht van de Slag bij Langemark genomen. Vermisten van Nieuw-Zeeland en Newfoundland staan op aparte herdenkingsmonumenten. De stoffelijke overschotten van deze soldaten hebben geen bekend graf en liggen ofwel ergens verloren in de Ieperse velden, ofwel op een oorlogskerkhof rond Ieper met als vermelding op de grafsteen Known Unto God (alleen gekend bij God). Indien een lichaam geïdentificeerd wordt met een naam vermeld op de Menenpoort (of een ander monument voor vermiste gesneuvelden) wordt in principe zijn naam van de Menenpoort weggehaald.[bron?]

 
Deze gedenksteen, die opgedragen werd aan Koning Willem I, werd in 1822 geplaatst boven de ingang van de Rijselpoort en verving de gelijkaardige steen die opgedragen was aan Lodewijk XIV (In feite staat de tekst van Willem I op de achterkant van de gedenksteen die opgedragen was aan Lodewijk XIV). Hij verwijst naar het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden waar vanaf 1815 de Zuidelijke Nederlanden en dus de stad "Iprensem" toe behoorden. De vestingmuren werden grondig hersteld en aangepast tussen 1814 en 1822. De Menenpoort werd eind 19de eeuw afgebroken, enkel deze gedenksteen bleef bewaard. Hij is te bezichtigen aan de Rijselpoort.

Sinds 1928 (uitgezonderd 1940 tot 1944)[1] wordt hier iedere avond, klokslag acht uur door een groep klaroenblazers van de Last Post Association de Last Post gespeeld opdat we niet vergeten hoe zij voor ons streden (Lest we forget ...).

De Menenpoort is sedert 14 september 2009 opgenomen in de inventaris van het Bouwkundig erfgoed.[2]

Voorgeschiedenis bewerken

De Menenpoort staat op de plaats waar er eeuwenlang reeds een ander exemplaar stond en die verscheidene namen droeg. Aanvankelijk heette ze de Hangwaertpoort om nadien te worden verbasterd tot Antwerpenpoort. Bij de aanleg van de vesten door de Sébastien Le Prestre de Vauban in de 17de eeuw werd de poort verbouwd in de Dorische stijl. Tijdens de Franse tijd noemde men ze de Napoleonpoort om vanaf 1815 als Menenpoort vernoemd te worden. In 1862 werd ze gesloopt en was de toegang tot de Meensestraat niet meer dan een opening van dertien meter in de vesten. De rijweg werd geflankeerd door twee stenen leeuwen, die tot 1848 bij de ingang van de Lakenhalle hadden gestaan. Deze eeuwenoude leeuwen werden in 1936 door de stad Ieper geschonken aan het Australian War Memorial in Canberra. Daar sieren ze na restauratie de hoofdingang van het museum.[3]

Geschiedenis bewerken

De Menenpoort werd op 24 juli 1927 ingehuldigd door Herbert Plumer.

Nog steeds worden, tijdens graafwerkzaamheden, in Flanders' Fields resten van soldaten gevonden. Zodra deze worden geïdentificeerd als die van een vermiste Brit, worden ze tijdens een officiële ceremonie herbegraven maar wordt de naam niet van de Menenpoort verwijderd, in tegenstelling tot het Thiepval Memorial, waar de naam van de gevonden soldaat met cement wordt opgevuld.

Op 12 juli 2007 werd de 80ste verjaardag van de bouw van de Menenpoort herdacht. De plechtigheid werd bijgewoond door de Britse koningin Elizabeth II en de Belgische koningin Paola, met daaropvolgend een plechtigheid op de Tyne Cot Cemetery in Passendale waarbij de 90ste verjaardag van de Derde Slag om Ieper werd herdacht. De Menenpoort kreeg een volledig nieuwe verlichting, na grondig onderhoudswerk. De lichten werden ingehuldigd op 12 juli 2007.

Opmerkelijke militairen bewerken

Er worden acht militairen vermeld die werden onderscheiden met het Victoria Cross (VC):

  • Charles Fitzclarence, brigadegeneraal bij de General Staff.
  • John Franks Vallentin, kapitein bij het South Staffordshire Regiment.
  • Hugh McDonald McKenzie, luitenant bij het Canadian Machine Gun Corps. Hij ontving ook de Distinguished Conduct Medal (DCM) en het Franse Croix de guerre.
  • Denis George Wyldbore Hewitt, onderluitenant bij het Hampshire Regiment.
  • Sidney Clayton Woodroffe, onderluitenant bij de Rifle Brigade.
  • Frederick William Hall, compagnie sergeant-majoor bij de Canadian Infantry.
  • Fred Fisher, korporaal bij de Canadian Infantry.
  • Edward Warner, soldaat bij het Bedfordshire Regiment.

Twee officieren werden vereerd met het lidmaatschap van de Order of Saint Michael and Saint George (CMG):

  • Thomas Henry Rivers Bulkeley, kapitein bij de Scots Guards. Hij werd ook vereerd met het lidmaatschap van de Royal Victorian Order (MVO).
  • Arthur Loveband, luitenant-kolonel bij de Royal Dublin Fusiliers.

Nog drie officieren werden onderscheiden met het lidmaatschap van de Royal Victorian Order (MVO):

  • Leslie D'Henin Hamilton, majoor bij de Coldstream Guards.
  • Hugh Joseph Fraser, majoor bij de Scots Guards.
  • Gerald Ernest Francis Ward, luitenant bij de 1st Life Guards.

Externe links bewerken

Zie de categorie Menin Gate van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.