Mattheus Galenus

Mattheus van Galen (Latijn: Mattheus Galenus), (Westkapelle, 1528 - Douai, 15/25 september 1573) was een Nederlandse hoogleraar in de theologie aan de Universiteit van Dowaai.

Levensloop bewerken

Niet gezegend met een rijke afkomst, had van Galen het geluk om met geld van weldoeners uit zijn geboorteplaats te kunnen gaan studeren. In Gent ging hij voorbereidende wetenschappen zoals letter-reden- en dichtkunde studeren. Vervolgens studeerde hij wijsbegeerte en godgeleerdheid aan de Universiteit Leuven. Hier kreeg hij zijn baccalaureaat in de theologie, en werd hij ook onderwijzer in de kanselwelsprekendheid. Zijn licentiaat verkregen, werd hij in 1559 op voordragen van Ruard Tapper de opvolger van Wilhelmus Lindanus als hoogleraar theologie aan de, sinds 1803 niet meer bestaande maar destijds net gestichte, universiteit van Dillingen. Dit zou hij blijven doen tot 1563, wanneer hij benoemd werd tot hoogleraar aan de destijds in de Nederlanden prominente Universiteit van Dowaai. Hij zou hier in 1564 zijn doctorale graad behalen en hier de theologische faculteit blijven leiden tot zijn dood.

Galenus was een welgeleerd man, bekend met het Latijn, het Grieks en het Hebreeuws. In 1563 werd hij benoemd tot proost van St. Peter en in 1571 van St. Amatus. Ook werd hij kanselier van de academie in Douai. Hij is aanwezig geweest op zowel het Concilie van Trente (1545-1563) als de Synode van Kameryk. Hij heeft vele werken uitgebracht in het Latijn over praktische en polemische theologie.

Na zijn dood in 1573 werd hij begraven in een plaatselijke kerk. Waar ambtgenoot Thomas Stapleton een lijkrede aan hem wijdde, en zijn leermeester Petrus Colpinius zijn gedachtenis vereerde met een Latijns dichtstuk.

Selectie van uitgebrachte geschriften bewerken

Commentarius de Christiano et Catholico Sacerdotio, Dilingen, 1563, in-4°.
De Originibus Monasticis, Dilingen, 1563, in-4°.
Gebeden en Meditatien onder de Mis, in het Nederlands en het Frans , of der Leeeken Brevier, Douay, 1567, in-8°. mede in het Latijn verschenen.
Vita S. Willebrordi, Frisior. Apost., Lib. III. [p. 23]
Homiliae Catecheticae. Sive opus Catechisticum e SS. Patribus elaboratum, Duaci, 1571.
De SS. Missae Sacrificio commentarius., Antv., 1574, in-8°.
De Saeculi nostri Choreis, Duaci ap. Lud de Winde.
De Votis Monasticis,
Orationes Funebres tres in Barthol. Kleindienst, Tob. Gastium et Ruard. Tapperum.
Alcuini Rhetorica ad Carolum Magnum, Duaci ap. Boscard, 1563, in-8°.

Zie ook bewerken

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

(la) Foppens, J.F. (1739). MatthÆus Galenus In: Bibliotheca belgica, sive virorum in Belgio vitâ, scriptisque illustrum catalogus, librorumque nomenclatura: continens scriptores à clariss. viris Valerio Andrea, Auberto Miræo, Francisco Sweertio, aliisque, recensitos, usque ad annum M.D.C.LXXX.. Per Petrum Foppens, Typographum & Bibliopolam, Brussel, pp. 865-867. Geraadpleegd op 11 februari 2022.
de La Rue, Pieter (1742). Galenus (Mattheus) In: Geletterd Zeeland: verdeeld in drie afdeelingen, bevattende in zig de schryvers, geleerden en kunstenaars, uit dien staat geboortig, met bygevoegd levensverhaal der voornaamsten onder dezleve. M. en A. Callenfels, Middelburg, pp. 258-261. Geraadpleegd op 11 februari 2022.
Glasius, B. (1851). Mattheus van Galen, of Galenus In: Godgeleerd Nederland, Biographisch Woordenboek van Nederlandsche Godgeleerden. Eerste deel. Gebr. Muller, 's Hertogenbosch, pp. 485-487. Geraadpleegd op 11 februari 2022.
(fr) Duthillœul, Hippolyte-Romain-Joseph (1854). Galenus (Mathieu) In: Bibliographie Douaisienne, ou Catalogue Historique et Raisonné des Livres Imprimés; a Douai, depuis l'année 1563 jusqu'à nos Jours, avec des Notes Bibliographiques et Littéraires. Adam D'Aubers, Douai, pp. 11-12. Geraadpleegd op 31 mei 2022.
Van Der Aa, A.J. (1862). Galenus (Mattheus) In: Biographisch Woordenboek der Nederlanden. Zevende deel. J.J. van Brederode, Haarlem, pp. 22-23. Geraadpleegd op 11 februari 2022.
Regt, J.W. (1869). West-Kapelle. Galenus, Mattheus In: Neêrlands beroemde personen, naar hunne geboorteplaatsen in aardrijkskundige orde gerangschikt en beknopt toegelicht. S.E. van Nooten, Schoonhoven, pp. 337. Geraadpleegd op 11 februari 2022.
Dr. Molhuysen, P.C. (1918). Galenus (Matthaeus) In: Dr. P.C. Molhuysen en Prof. Dr. P.J. Blok (ed.). Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek. Vierde deel. A.W. Sijthoff's Uitgevers-Maatschappij, Leiden, pp. 626. Geraadpleegd op 11 februari 2022.

Externe links

Stichting Cultuurbehoud Westkapelle, Mattheus Galenus. Stichting Westkapelle Cultuurbehoud (21 juni 2015). Gearchiveerd op 24-01-2021. Geraadpleegd op 11 februari 2022.
(en) John McClintock and James Strong, Galen of Galenus Mattheus Van, Dd. McClintock and Strong Biblical Cyclopedia. Gearchiveerd op 16-04-2021. Geraadpleegd op 14 februari 2022.