Lolita (subcultuur)

Lolita (Japans: ロリータファッション, rorīta fasshon) is een modesubcultuur uit Japan, die voornamelijk beïnvloed is door victoriaanse kinderkleding en kledij uit de rococo-periode. Lolita kenmerkt zich verder door de esthetiek van schattigheid. De kledingstijl kan ingedeeld worden in drie substijlen: gothic, classic en sweet. Daarnaast bestaan er nog talloze andere substijlen zoals Sailor, Pirate, Country, Hime (princess), Ero, Guro, Oriental, Punk, Shiro (wit), Kuro (zwart) en Steampunk Lolita. Deze mode heeft zich ontwikkeld tot een veelgevolgde subcultuur in Japan en de rest van de wereld en kan in de jaren 90 en de jaren 2000 in populariteit zijn afgenomen toen de mode in de jaren 2010 populairder werd.

Een lolita in Harajuku

De Angelic Pretty winkel in Tokio

Kenmerken

Het typerende element van de lolitamode is het volume van de rok. Dit wordt bereikt door het dragen van een petticoat of hoepelrok. De rok kan klokvormig zijn of de vorm van een A hebben. De onderdelen van de lolitamode bestaan voornamelijk uit een bloes (lange of korte mouwen) met een rok of een jurk, welke meestal tot aan de knieën komen. Lolita's dragen vaak modepruiken in combinatie met een hoofdaccessoire zoals een haarstrik of een bonnet (vergelijkbaar met een luifelhoed). Ook dragen lolita's soms als (extra) ondergoed onder hun petticoat nog een lange victoriaanse onderbroek (bloomer). Verder dragen ze kniekousen, enkelsokjes of panty's en schoenen met een hoge hak/plateauzool of lage schoenen met een strik. Andere typische lolita kledingstukken die worden gebruikt in Lolita zijn jumperskirt (JSK) en one-piece (OP).

Lolita Stijlen

Volgens Livejournal Lolita Community (2007)

Een indeling gemaakt door de Lolita Livejournal internet community, een synthese gebaseerd op modetijdsdriften zoals onder andere Kera (2004), Gothic & Lolita Bible, FRUiTS, Alice Doll en eigen ervaring.

• Gothic Lolita: Donkere kleuren en thema's zoals kruizen en sluiers.
• Kuro Lolita: Zwarte kleur outfit.
• Shiro Lolita: Witte kleur outfit.
• Sweet Lolita: Is kleurvol en bevat veel lichte kleuren zoals roze en blauw en veel pluizen en plooien.
• Hime Lolita: Meer beïnvloed door de Rococo-stijl dan de victoriaanse stijl, een stijl die meer de kleding van een prinses voorstelt.
• Country Lolita: Een substijl van de zoete stijl, met kleine strohoeden en jurken in gingham, bloemen, en fruitpatronen.
• Sailor Lolita: Lolita-achtige sailor-outfit.
• Classic Lolita: Minder schattig en minder plooien. Een meer volwassen Lolita-stijl, die zich meer focust op elegantie en prints.
• Punk Lolita: Lolita-achtige punkoutfit
• Wa Lolita: Geïnspireerd op Japanse traditionele kleding zoals een kimono en minder formele yukata.
• Qi Lolita: Geïnspireerd op Chinese traditionele kleding zoals qipaos.
• Guro Lolita: Grotesk Lolita of gewone Lolita. Geeft een 'broken pop'-uitstraling weer.
• Ero Lolita: Is iets meer onthullend en bevat fetish-elementen.
• Cosplay Lolita: Bevat kenmerken van een kostuum, zoals goedkopere stof, kattenoren, vleugels en op French Maiden lijkende outfits.
• Aristocrat: (onzeker of dit echt tot Lolita gerekend kan worden), een meer volwassen stijl, die geassocieerd wordt met oude elegantie. De rokken zijn langer en er zijn geen rond gevormde rokken.
• Boystyle/Kodona: Een meer uitgebreide Dandy- of Aristocrat-stijl.

Volgens Kathryn A. Hardy Bernal (2011)

Een andere, kleinere indeling is gegeven door Kathryn A. Hardy Bernal.

• Classic Lolita: Hoge halslijnen, de zoomlengte niet korter dan net onder knie, meerdere lagen petticoats, lange mouwen en heel erg lange sokken of een panty, maar de lange mouwen mogen verwijderbaar zijn, korter mouwen en korter sokken worden als afwijkend gezien.
• Gothic Lolita (Gothloli): Elk onderdeel van het outfit is zwart, soms bedekt met linten, rozen, en of zwarte kant. Er wordt meestal een jurk gedragen, maar het mag ook een bloes zijn met een rok. De Gothic lolita kan kiezen uit korte gepofte mouwen of kortere zwarte sokken. Daarnaast kan zij kiezen uit: een klein zwarte hoge hoed, een zwarte bonnet, een zwarte satijnen of fluwelen Aliceband, of een grote zwarte strik met een haarband eraan bevestigd. Soms wordt ook een korter zwarte rouwsluier van een netje van kant of van zacht tule gedragen. Haar parasol, die zou dan zwart moeten zijn met plooien of kantjes. Als de Gothic lolita de griezeligheid wil benadrukken dan kan er een knuffelbeer met huiveringwekkende kenmerken gedragen worden, anders dan misschien een ketting of een griezelige pop.
• Sweet Lolita: Kenmerkend is de explosie van strikken en franjes en de concentratie op schattigheid. In het algemeen bestaat de outfit uit een pastelkleur, vaak met erg roze of babyblauw, of een combinatie van pastelkleuren, zoals lichtroze, zalmkleur, lichtblauw, limoengroen, botergeel of zachtgroen, soms gemixt met wit of crème, het is zelfs mogelijk om het te mengen met marineblauw, framboos of zwart. Vaak wordt een blouse met korte mouwen gedragen of een jurk en korte getrimde sokken. Een veelvoorkomende accessoire is een volledig of half schort. Daarnaast is de rok minimaal kniehoogte lang. Op het hoofd zou een bonnet of een kleine hoge hoed kunnen worden gedragen, maar meestal wordt gekozen voor een grote strik met een haarband eraan bevestigd. Soms dan kan de jurk ook bedekt zijn met patronen zoals bloemen, rozen, fruit, taart, ijsjes, maar ook met Alice/sprookjesachtige figuren. Als accessoires kan een fruitketting worden gedragen, of een brooche of hanger. Ook een parasol, een schattige kleine handtas of een mooie mand, of een zacht speelgoed konijn, zoete teddybeer of mooie pop kan erbij horen.
• Country (sweet) Lolita: De lolita's die kleding dragen met prints worden meestal gecategoriseerd als Country Lolita of Country Sweet Lolita.

Volgens T. Younker (2011)

Een andere aanvulling is te vinden bij T. Younker.

• Sweet Lolita: de suikerzoete roze verbeeldende kindertijd. Onder andere verkocht door Angelic Pretty.
• Classic Lolita: op een 19e-eeuwse jonkvrouw geïnspireerde kleding. Onder andere verkocht door Victorian Maiden.
• Gothic Lolita: kenmerken zijn lange rokken, korsetten, donkere kleuren en gothic symbolen. Onder andere verkocht door Moi-même-Moitié.
• Pirate Lolita: kenmerken zijn leren schoenen, plattelandse blouse, opvallende hoeden en Spaanse sieraden. Onder andere verkocht door Alice and the Pirates.
• Grotesque Lolita (Guro Lolita): kenmerken zijn ziekenhuisgewaden en verband. Onder andere verkocht door Blah Blah Hospital.

Volgens Y. Kawamura (2012)

Hieronder staat een lijst volgens de indeling (taxonomie) van Y. Kawamura.

• Ama-loli (Sweet Lolita): Kenmerkend zijn veel kantjes, plooien en franjes; meestal in pastelkleuren zoals wit, blauw en roze.
• Classic/Elegant Lolita: Vergelijkbaar met Ama-Loli, maar dan met minder plooien en franjes.
• Ero-loli (Erotische lolita): Een controversiële stijl. Lolita heeft geen erotische kenmerken, en zal dan ook niet te veel huid blootgeven.
• Futago-Loli (Tweeling Lolita): Twee lolita's dragen dezelfde outfit.
• Gosu-loli (Gothic en Lolita): Een combinatie van Gothic- en Lolita-kenmerken; vaak eenkleurig in wit of zwart.
• Guro-Loli (Gore Lolita): Gebruik van bandages en bloedspetters of wat dan ook te maken heeft met bloed.
• Hime-loli (Princess Lolita): Vergelijkbaar met Classic Lolita, maar meer met pastelkleuren en een prinsesachtige uitstraling, vaak met een tiara.
• Ouij (Prins voor Lolita): Een mannelijke versie, wie een lolita vergezelt of een lolitavrouw die geen rok wil dragen.
• Pinku-Loli (Pink Lolita): Roze van top tot teen.
• Punk Loli (Punk Lolita): Een combinatie van Lolita en Punkkenmerken, zoals leer, ritsen, veiligheidsspelden en kettingen.
• Qi-Loli (Chinese Lolita): Lolita gecombineerd met traditionele Chinese kenmerken.
• Sailor-Loli (Sailor Lolita): Matroosstijl geïnspireerd door het Japanse schooluniform.
• Wa-Loli (Japanse Lolita): Lolita gecombineerd met traditionele Japanse elementen.

Volgens A. Haijima (2013)

Een andere geleerde A. Haijima geeft het volgende commentaar voor de stijlnormen: "De regels van lolitamode bestaan niet, maar er bestaan wel kwalificaties die bepalen wat ervoor zorgt dat iets een Lolita outfit is."

Een typische Lolita-outfit bestaat uit de volgende basiselementen: hoofddeksels, klokvormige rok, bloeiers, blouse, sokken (over de knie), schoenen (Mary Jane-type).

Ze geeft aan dat de volgende variaties aan Lolita-stijlen veel voorkomen:

• Sweet (Ama/Kote) Lolita: de kinderlijkste stijl van de Lolita-stijlen, die gebruikmaakt van veel strikken, plooien en lichte pastelkleuren zoals roze, wit, poederblauw (een blauwtint). Veelvoorkomende motieven zijn speelgoed, aardbeien, kersen, taarten en bloemen. Patronen die geïnspireerd zijn op sprookjes komen ook vaak voor. Lichte, natuurlijke make-up, ontwarde paardenstaarten en levendige krullen zijn ook veelvoorkomend.
• Gothic Lolita: beïnvloed door de victoriaanse en goth-stijl. Typerende kenmerken zijn klokvormige rokken, gepofte mouwen, zwart of rijke donkere kleuren zoals bordeauxrood, paars of marineblauw, of tinten in zwart en wit.
• Sailor Lolita: Japans geïnspireerde zeemangestijlde uniformen. Typische voor de stijl zijn zeemankragen, donkerblauw en wit, en symbolen zoals scheepsankers en wielen.
• Guro Lolita (Gore Lolita): heeft een bloederige uitstraling. Typische motieven zijn verband, een mitella, een paar bloedspetters. Het probeert een 'gebroken pop' uit te beelden.
• Country Lolita: Kenmerk is een jurk in natuurlijke kleuren, mand van stro, hoeden, fruit, Gingham patronen.
• Mori Lolita: Een stijl die Lolita- en Mori-elementen combineert. (Verwijst naar Mori-meisje, bosmeisje). De nadruk ligt op zachte, natuurlijke en kalme kleuren, die gevonden kunnen worden in het bos, ook aardkleuren zoals antiek wit, beige, bruin, ivoor, mosterdgeel, bordeauxrood, donkergroen. De kleding is los, gelaagd. Daarnaast worden de natuurlijke materialen katoen, wol, leer en vacht gebruikt.
• Ero of erotische Lolita: Een stijl die fetisjelementen bevat zoals leer, halsbanden en korsetten.
• Kodona (boystyle): Lolita voor man en vrouw, de mannelijke stijl wordt vaak Ouji (Prins) of Dandy genoemd. Veelvoorkomende kenmerken zijn capri-gestijlde broeken, tot de kniebroeken (prinsbroeken), bretels, stropdas, bolhoed, lange sokken. Extravagante stijl kan ook korte slobkousen, wandelstokken, hoge hoed, mantels bevatten. Haar wordt meestal erg mannelijk gemaakt, lang haar wordt bijvoorbeeld weggestopt onder een hoed.
• Hime (Princes) Lolita: Is een elegante stijl die de koninklijke klasse uitstraalt, de stijl kenmerkt zich door kleine kronen, tiara's, extravagant of lang haar en jurken. Parels, rozen en strikken horen ook bij deze stijl.
• Wa Lolita: is lolita met een kimonoachtige uitstraling.
• Zwarte Lolita: Een outfit die helemaal zwart is.
• Witte Lolita: Jurken die wit zijn.

De meest voorkomende stijlen in Letland zijn: Gothic Lolita, Zwart en Wit Lolita, Sweet Lolita en Punk Lolita.

Volgens K. Robinson (2014)

Een andere aanvulling die aangeeft welke stijlen voorkomen in de Verenigde Staten wordt gegeven door K. Robinsion.

• Sweet Lolita (Ama Lolita): kenmerken zijn pastelkleuren zoals roze, lavendel (lichtpaars), mint (groenachtig blauw) en geel. Vaak zijn de motieven van de jurken ook bedrukt met motieven van snoep en knuffels.
• Sweet Lolita OTT (over de top): kenmerkend voor OTT Sweet is meer versieringen zoals een grotere pruik in verschillende pastelkleuren, meerdere haaraccessoires, valse wimpers, en een themagecoördineerde outfit.
• Classic Lolita: een meer volwassen, conservatieve en romantische stijl, weer in tegenstelling tot de sweet lolitastijl. Witte pastelkleuren mogen gebruikt worden; stoffig roze, bruin, zwart, marineblauwe en wit worden vaak gebruikt. De nadruk ligt op elegantie en simpliciteit. Motieven zijn bijvoorbeeld (Europees) koningschap, antieke boeken, rozen en tuinen en klassieke muziekinstrumenten zoals violen en cello's.
• Gothic Lolita: het oproepen van donkere romantiek. Vleermuizen, kruizen, vampieren, doodskisten en andere Gothic-thema's worden gebruikt als motief voor de jurken. Terwijl zwart als de populairste kleur wordt gebruikt worden ook sieraadtinten of andere rijke donkere kleuren gebruikt zoals wijnrood en koninklijk blauw.
• Andere substijlen zijn: Punk Lolita, Sailor Lolita, Pirate Lolita, Hime (Princes) Lolita, Ero (erotische) Lolita en Guro Lolita (zoals bloed en gebroken poppen).
• Daarnaast zijn er mannelijke varianten zoals Boystyle en Ouji (prins). Mannen die lolitamode dragen worden brolita of jongenlolita genoemd.
• Ook komt het A-gevormde silhout vaak voor in de Classic Lolita en Gothic Lolita.

Volgens A. Peirson-Smith (2015)

Een andere aanvulling die aangeeft welke stijlen voorkomen in Hong Kong wordt gegeven door A. Peirson-Smith.

• Sweet Lolita (Ama-Rori): Rozen en pastelkleuren en gelinte kleding. Vaak geassocieerd met schattige roze en witte outfitten. Zij brengen meestal een schattig speelgoed mee en een pop, en dragen vaak schattige haarstijlen zoals paardenstaart, pony en ronde vlechten.
• Gothic Lolita: Legt de nadruk op dood en duisternis met de zwarte jurken en getrimde kant en donkere accessoires en make-up.
• Classic Lolita: Een meer volwassen stijl, klassiek victoriaans.
• Punk Lolita (Rori-Pan): Kenmerken zoals leer, ritsen en veiligheidsspelden.

Volgens Z. Young Kang en T. Diane Cassidy (2015)

De classificatie volgens Z. Young Kang en T. Diane Cassidy is als volgt (een synthese van de indeling volgens Winge, Monden, Kawamura en eigen bronnen).

Gerangschikt op gender expressie:

• õji stijl en algemene Lolita stijlen. Õji (prins) stijl, ook bekend als Kadona, wordt gekenmerkt door zijn schattige jongensachtige uitstraling. Veelvoorkomende kenmerken zijn kniehoogte, caprigestijlde broeken, stropdas, bolhoed en lange sokken. Omdat de Lolitamode intrinsiek vrouwelijk is, zijn er geen specifieke termen voor vrouwstijlen en wordt dat geclassificeerd als 'Lolita'.

Gerangschikt op overheersende kleur:

• Kuro (zwart) Lolita of Kurololi. Shiro (wit) Lolita of Shirololi, daar valt crèmekleur ook onder. Ze worden beschouwd als tegengestelde van elkaar.
• Ama (sweet) Lolita dat zich kenmerkt door zijn pastelkleuren, zachte tonen, optimale schattigheid, de nadruk op zoetheid en liefelijk gemoedstoestand. Maar ook kleuren zoals rood en zwart met schattige kenmerken worden gerekend tot Ama Lolita.

Gerangschikt op oorsprong: hiermee wordt bedoeld dat er gecategoriseerd wordt op oudere culturen die de huidige cultuur heeft beïnvloed.

• Gothic Lolita: Deze stijl kenmerkt zich door het gebruik van dezelfde symbolen als in de oorspronkelijke cultuur 'Goth', met nadruk op vleermuizen, doodskisten, kruizen en zwartheid.
• Punk Lolita geïnspireerd op de punkstijl. Deze stijl kenmerkt zich door middel van leer, ritsen, kettingen en spijkers. Rode en zwarte outfitten zijn veelvoorkomende kleuren binnen deze stijl, ten opzichte van andere Lolitastijlen roept deze stijl groot opstandig gevoel op.
• Wa Lolita is een stijl die kenmerken van traditionele Japanse mode overneemt. De typerende kenmerken die veelvoorkomende zijn: korte lengte van de kimonogevormde bovenkanten, omvangrijke rokken, obigestijlde riemen. Vaak wordt dan ook Kimonostof ervoor gebruikt.
• Qi Lolita de stijl die kenmerken gebruikt van de traditionele Chinese jurken, qipao, die bestaat uit opstaande kragen, kort gestijlde knopen en brokaatmotieven. In tegenstelling to qipao, is het silhouet van Qi Lolita dun en met een iets grotere rok voorzien van een petticoat. Soms worden gepofte mouwen gebruikt.
• Hime Lolita een stijl die die veel weg heeft van de Rococostijl. De Lolitastijl bevat veel thema's die ook te vinden zijn in Ama Lolitastijl, maar dan met Rococo-elementen en kleine kronen of tiara's, die vaak gedragen worden op grandioos haar. De Rococo wordt hier dan als oorspronkelijke cultuur gezien, met kenmerken van 'à la française jurken' en 'fontage' haarstijlen.
• Classic Lolita is een meer vrouwelijke en elegante stijl, desondanks behoudt deze stijl het kinderlijke silhouet, meestal in de vorm van een A gevormd. In tegenstelling tot Ama Lolita, bevat deze stijl minder schattigheid met minder franjes en linten en is het materiaal zachter van kleur en bevat het bloemachtige patronen. Ama Lolita kan ook gerekend worden tot deze groep, als superschattigheid het hoofdthema is.
• Country Lolita een meer plattelandse stijl, bijna niet te onderscheiden van Ama Lolita, maar veelvoorkomende eigenschappen van deze stijl is het materiaal stro, zoals mandjes en hoeden.
• Verdere zijn er andere thema's die bestaan zoals Guro (grotesk of bloed) Lolita, Dagelijkse Lolita en een controversiële stijl, Ero (erotische) Lolita.

Aanvullend commentaar van M. Monden (2008)

Een aanvullend commentaar voor Gothic Lolita is te vinden bij M. Monden.

• Gothic Lolita: de ondertoon van donker, duistere esthetiek is te zien bij Gothic Lolita, want veel van deze mode geeft symbolen weer van vleermuizen, doodshoofden, kruizen en zwartheid, maar omdat het woord ook lolita bevat is er ook een nadruk op zoetheid, vrouwelijkheid en uitvoerigheid.

Aanvullend commentaar van L. Atkinson (2015)

Een andere aanvulling voor de stijlen is te vinden bij L. Atkinson.

• Sweet Lolita (amarori): Kenmerken zoals de kleuren roze, wit en blauw, als wel het gebruik van schattige patronen, zoals knuffelberen, toetjes en fruit.
• Gothic Lolita (gosurori): Kenmerken zoals het gebruik van veel zwart, christelijke motieven zoals kruizen en direct invloeden van victoriaanse rouwkleding.

Geschiedenis

Hoewel de oorsprong van lolita onduidelijk is ontstond aan het einde van de jaren zeventig een nieuwe beweging genaamd Otome-kei, die de Lolitamode een beetje heeft beïnvloed, want Otome betekent maiden en maiden stijl dat lijkt op de minder uitgebreide Lolita stijl. Voordat Otome-kei ontstond, was er al een opkomst van de schattigheid cultuur in de eerdere jaren zeventig, tijdens deze jaren werd er nadruk gelegd op een schattig en kinderlijk handschrift op Japanse scholen. Als een gevolg daarvan werd er in 1971 in het bedrijf Sanrio geëxperimenteerd met schattige designs. De schattigheid stijl, dat ook wel kawaii stijl genoemd wordt, werd dan ook populair in de jaren tachtig. Na Otome-kei werd het Doe-het-zelf' gedrag populair, hierdoor ontstond er een stijl genaamd doll-kei de voorloper van de Lolita stijl.

Tijdens deze jaren 77-98 was een groot deel van de Harajuku winkelstraat gesloten voor autoverkeer op zondagen, dit zou er tot hebben geleid dat veel voetgangers elkaar konden ontmoeten in Harajuku. toen merken zoals Pink House (1973), Milk (1970) en Angelic Pretty (1979) schattige kleding begonnen te verkopen mondde dit uiteindelijk uit tot een stijl die later bekend zou worden als lolita. De term lolita verscheen dan ook het eerst in het modetijdschrift Ryukou Tsushin in het nummer van september 1987. Kort daarna kwamen Baby, The Stars Shine Bright (1988), Metamorphose temps de fille (1993) en andere merken. In de jaren negentig werd lolita meer geaccepteerd, met bands als Malice Mizer en andere visualkeibands, die in populariteit stegen. De bandleden droegen ingewikkelde kostuums, die fans begonnen over te nemen in hun eigen kledingstijl. Tijdens deze jaren belandde Japan in een economische recessie, waardoor er meer alternatieve mode culturen en jeugdculturen ontstonden zoals gyaru, otaku, visual-kei en Lolita, maar ook visual kei achtige kleding en andere jeugdculturen zoals Mori, Fairy Kei, Decora, en Cult Party Kei. De Lolita stijl verspreidde zich snel vanuit de regio Kansai en uiteindelijk bereikte hij Tokio. Mede door de economische moeilijkheden was er een grote groei in de schattigheid cultuur en jeugdculturen, die oorspronkelijk in de jaren zeventig waren ontstaan. In de late jaren negentig werd de Jingubrug -ook wel de Harajukubrug genoemd- bekend als verzamelplek voor jongeren die lolita dragen of andere alternatieve mode. Lolita werd populair, waardoor er warenhuizen kwamen die ook Lolita verkochten. Een belangrijk tijdschrift dat bijdroeg aan de verspreiding van deze modestijl is de Gothic & Lolita Bible (2001), een spin-off van het populaire Japanse modetijdschrift Kera (1998), ook het modetijdschrift FRUiTS (1997) droeg bij aan de verspreiding van de lolitamode. Het tijdschrift Gothic&Lolita Bible werd ook een tijd vertaald naar het Engels en buiten Japan verspreid door uitgeverij Tokyopop, daarnaast verscheen er door FRUiTS in 2001 een Engels fotoboek van de Japanse straatmode. Nadat de mode zich nog verder verspreidde via het internet zijn er in het buitenland winkels geopend, zoals Baby, The Stars Shine Bright in Parijs (2007) en in New York (2014).

Het lijkt erop dat de jongeren die zich vroeger verzamelden in Harajuku of op de Harajukubrug zijn verdwenen. Er worden daarvoor een paar verklaringen gegeven. Een van de verklaringen is het ontstaan van snelle mode (goedkope mode) in Japan, ervoor heeft gezorgd dat de consumptie van straatmode afneemt, zoals het verschijnen van winkelketens van H&M en Forever21.

Zusterstijlen

Na het jaar 2000 werden andere stijlen internationaal bekender zoals Mori Girl Style. Nadat de Mori-subcultuur een paar jaar bestond, werd ook de stijl die de lolitamode en morimode met elkaar combineerde, genaamd doll-kei (2007) populairder. Dan in 2010 werd er een andere stijl populairder genaamd Cult-Party kei (2010).

Spoon, een modetijdschrift, beschrijft de Moristijl als volgt:

• A-line vormige jurk
• Sprookjesachtig.
• Platte schoenen met ronde koppen.
• Pluizge hoeden gemaakt uit wol, vacht en andere natuurlijke stofen.
• Eerder handgemaakte sieraden dan dure merken.
• Lagen van kleding.
• Vinden het leuk om met een camera bij zich te hebben tijdens het wandelen (Zij zijn ook Sha-Girl, een subcultuur van meisjes die graag foto's nemen)
• Natuurlijkste stoffen.
• Neutrale, aardachtige kleuren.
• Niet te schattig of te vrouwelijk.
• Poncho's, vesten, sjalen, en drikken sjalen om lagen te maken.
• Gepofte, kinderlijke mouwen.
• Retro bloemetjesmotief, kant, ruiten, en polkadots.
• Vintage, antiek, en tweedehands.
• Zwak permanent en een afgesneden pony voor een kinderlijke uitstraling.

Een Morimeisje beschreef de stijl als volgt: “Het is moeilijk om lolitastijlen goed te doen, en meestal wordt het bij een merk gekocht, maar Morimeisjestijl is goedkoper, want zolang je het hoofdkenmerkt hebt, kan je gemakkelijk een Morimeisjestijl maken.”.

Inspiratiebronnen

De Westerse cultuur heeft de lolitamode beïnvloed, het boek Alice in Wonderland (1865), geschreven door Lewis Caroll, is daarvan een voorbeeld. Alice in Wonderland heeft dan ook verschillende merken en top modetijdschriften geïnspireerd. Alice Deco is bijvoorbeeld een magazine dat naar haar genoemd is. De reden dat de personage Alice een inspiratiebron was voor lolita komt mede doordat zij een ideaal icoon is voor het Shōjo (shoujo)-beeld., hiermee wordt bedoeld een beeld van eeuwige onschuld en schoonheid. De eerste complete vertaling van het boek was gepubliceerd door Maruyama Eikon in 1910 vertaalt als Ai-chan No Yume Monogatari (Fantastische verhalen van Ai). Een andere figuur dat als inspiratiebron diende was Marie Antoinette die in de Rocco periode leefde, van haar is zelfs een manga gemaakt genaamd The Rose of Versailles (1979), ook bekend als Lady Oscar in Europa.

Popularisering

Mensen die de lolitamode populairder hebben gemaakt zijn Mana en Novala Takemoto. Novala is een schrijver die de roman Kamikaze Girls (2002) heeft geschreven, een boek dat gaat over de relatie tussen Momoko, een Lolitameisje en Ichigo een yanki. De roman is bewerkt tot een film (2004) en een manga (2004). Zelf beweert Novala dan ook dat "er geen leiders zijn binnen de Lolitawereld". Mana is een gitarist en hij is bekend geworden voor het populariseren van de Gothic lolitamode. Hij speelde in de band Malice Mizer (1992-2001) en richtte een eigen band Moi Dix Mois (2002) op. Deze bands vallen onder de Visual Kei genre, dat bekend staat om zijn excentrieke uitstraling en uitgebreide kostuums. Verder richtte hij in 1999 een eigen modelabel op, Moi-même-Moitié, dat zich specialiseert in Gothic Lolita. De overeenkomst tussen beide personen is dan ook dat zij beide erg geïnteresseerd zijn in de Rocco periode.

Japan zelf heeft ook geprobeerd om de lolitamode te populariseren. De minister van buitenlandse zaken van Japan, heeft dan ook in februari 2009, modellen aangesteld om de Japanse popcultuur te verspreiden. De aangestelde personen krijgen de titel Kawaii Taishi (ambassadeurs van schattigheid). De eerste drie ambassadeurs van schattigheid zijn als volgt het beroemde model Miskai Aoki, die de Lolita stijl van franjes en kantjes representeert, Yu Kimura die de Harajuku stijl representeert en Shizuka Fujioka, die de school uniform gestijlde kleding representeert. Een andere manier dat Japan probeert om Japanse straatmode en Lolita populair te maken is door de internationale Harajuku loop te organiseren in Japan, dit zou ervoor moeten zorgen dat het buitenland een soortgelijke loop zou gaan organiseren.

Mogelijke verklaringen die worden gegeven dat de Lolitasubcultuur buiten Japan te vinden zijn als volgt: Een toename in interesse in de Japanse cultuur, het internet als plek om informatie te delen, wereldwijd online kunnen shoppen, kansen en enthousiaste buitenlandse lolita's die zich bezig houden met de lolitamode. De oorsprong van de Japanse invloeden is te vinden in de late jaren negentig, waarin culturele goederen zoals Hello Kitty, Pokémon (1999) en vertaalde manga's in het westen verschenen. Een andere bron geeft aan dat de anime al in de vroege jaren negentig al naar het westen geïmporteerd is. Daarnaast geven geleerden ook aan dat, anime, manga ervoor hebben gezorgd dat Japanse cultuur populair werd in het buitenland. Dit wordt ondersteund met het idee dat de culturele stroming van Japan naar het westen gegaan is, en van het westen naar Japan.

Motieven

Lolita wordt gezien als reactie op de verstikkende Japanse maatschappij, waarin jongeren onder druk staan om zich strikt te houden aan de genderrollen en de verwachtingen en verantwoordelijkheden die zich voordoen bij de deze rollen. Het dragen van kledij die geïnspireerd is op kinderkleding vormt hierop een tegenreactie. Deze tegenreactie is uit te leggen vanuit twee perspectieven. Het eerste perspectief is dat het een reactie is om te ontsnappen aan de volwassenheid en terug te gaan naar de eeuwige schoonheid van het kindzijn. Het tweede perspectief is een vlucht naar de fantasiewereld, waarbij een ideale identiteit gecreëerd wordt die niet acceptabel is in het dagelijks leven.

Toch zijn er ook lolita's die zeggen dat de subcultuur puur een stijl is voor plezier en het niet doen om te protesteren tegen de traditionele en formele manieren van de maatschappij. Andere motieven voor lolita's kunnen zijn dat ze het dragen omdat het een gevoel van vertrouwen geeft of ervoor zorgt dat zij hun eigen (alternatieve) identiteit kunnen uiten.

Sociaal-economische dimensie

Vroeger toen old-school lolita populair was in de jaren negentig, was het Doe-het-zelf-gedrag populair, dat terug te leiden naar de Dolly Kei-stroming die in de jaren tachtig ontstond. Door de verspreiding van de modetijdschriften konden mensen Lolitapatronen gebruiken om hun eigen kleding te maken. Een andere manier om aan Lolita te komen was om het tweedehands te kopen van iemand anders. Het doe-het-zelfgedrag is vaker terug te vinden bij mensen die niet de duurdere merken konden kopen.

Doordat er meerdere winkelketens lolitamode ging verkopen werd het doe-het-zelfgedrag minder belangrijk. Mede door de opkomst van de e-commerce en de globalisering was het mogelijk om via het internet lolitakleding te kopen. Er zijn twee typenn kopers, de ene koopt van Japanse of Chinese internetmarktplaats, de andere maakt gebruik van een winkeldienst om Japanse merken te kopen. Het kopen van goederen wordt dan ook soms binnen Lolitacommunies in groepen gedaan. Niet elke onlinewinkel levert kwaliteitsproducten, een bekend voorbeeld is de webwinkel Milano (2014). Ook zijn er webwinkels die kopieën verkopen van merken, maar binnen de Lolitacommunity waarderen sommige lolita's dit niet. Een Chinese replicafabrikant is Oo Jia.

Sociaal-culturele dimensie

Veel lolita's vinden dat het niet respectvol is om zomaar gefotografeerd te worden zonder toestemming, dit wordt als onbeleefd ervaren, ook gelden er verschillende regels per lolitagemeenschap, soms zit er wel overlap in. Veel ontmoetingen worden gedaan in publieke plekken zoals parken, restaurant of cafés, winkelcentrums, publieke evenementen of festivallen. Ook worden de bijeenkomsten weleens thuis gedaan, waarbij de bijeenkomst eigen regels heeft, bijvoorbeeld dat iedereen een eigen gebakje meeneemt. Lolita's bijeenkomsten zijn dan ook het sociale aspect van Lolita, waarbij het mogelijk is om in contact te komen met andere lolita's. Vroeger werd Livejournal gebruikt als communicatie middel, maar nu zijn vele lolita gemeenschappen overgestapt naar Facebook.

Terminologie

Lolitamode ontstond pas na de publicatie van de roman Lolita (1955) van Vladimir Nabokov, waarvan de eerste vertaling in het Japans verscheen in 1959. De roman gaat over een man van middelbare leeftijd, Humbert Humbert, die een twaalfjarig meisje met de bijnaam Lolita groomt en misbruikt. Omdat het boek zich richtte op het controversiële onderwerp van pedofilie, ontwikkelde Lolita al snel een negatieve connotatie, verwijzend naar een meisje dat op zeer jonge leeftijd ongepast werd geseksualiseerd en geassocieerd met een onaanvaardbare seksuele obsessie. In Japan bouwde het discours rond de roman echter voort op de geromantiseerde meisjescultuur (shōjo bunka) van het land, en in plaats daarvan werd het een positief synoniem voor het "lieve en schattige" pubermeisje, zonder een perverse of seksuele connotatie.

De seksualisatie van het woord is toe te schrijven aan een aantal invloeden zoals de film Lolita uit 1962, die geseksualiseerd is en niet de desinteresse naar voren bracht die Lolita had in seksualiteit, andere films zoals Lolita (2000), The Amy Fisher Story (1993) die de seksuele associatie versterken, de Lolita Nylon advertentie (1964) en andere media die Lolita gebruiken in seksuele contexten. Een andere factor is dat het dragen van schattige kleding door een volwassene in het westen wordt beschouwd als kinderlijk, waardoor men lolita eerder koppelt aan pedofiele fantasieën dan aan mode. Japan daarentegen, accepteert meer dat schattigheid onderdeel is van de mode.

Eerder is er geschreven over het Lolita in seksuele context, maar dat wordt het Lolitacomplex genoemd, ook bekend als Lolicon. Deze term werd voor het eerst gebruikt door Russel Trainer in zijn roman The Lolita Complex (1966) Deze term werd dan ook populair binnen de otaku-cultuur. De term verwijst dan ook naar pedofiele lusten. Deze uiting van het Lolita Complex is dan ook terug te vinden in de jaren negentig waarin schooluniformen het centrale object werden van lust. Jonge meisjes werden dan ook seksueel getint afgebeeld in manga.

Binnen de Japanse cultuur verwijst de naam dan ook eerder naar de schattigheid en elegantie dan naar seksuele aantrekkelijkheid. Velen lolita's in Japan zijn dan ook niet op de hoogte dat lolita wordt geassocieerd met Nabokov's book en zij vinden het dan ook een walgelijke relatie als zij daar achter komen.

Een andere verwarring die vaak bestaat is tussen de lolitamodestijl en cosplay. Hoewel beide uit Japan zijn overgewaaid, zijn het twee zeer verschillende zaken die afzonderlijk van elkaar moeten worden gezien, daar de ene een modestijl is en de andere een rollenspel waarbij met kleding en accessoires een personage wordt uitgebeeld. Dit sluit uiteraard niet uit dat er enige overlap kan bestaan tussen leden van beide groepen. Dit is bijvoorbeeld te zien bij animeconventies zoals de conventie in Götenborg, waarbij cosplay en Japanse mode gemixt wordt. Voor sommige lolita's is het dan ook een belediging als mensen hun outfit als kostuum bestempelen.

Fotogalerij

• 
  Hime Lolita (Misako Aoki)
• 
  Classic Lolita
• 
  Old School Lolita
• 
  Shiro/White Lolita (links) en Kuro/Black Lolita (rechts)
• 
  Sweet Lolita' (Nana Kitade)
• 
  Sweet Lolita
• 
  Sweet Lolita
• 
  Country Lolita (Nana Kitade)
• 
  Pirate Lolita
• 
  Punk Lolita
• 
  Wa-Lolita met kenmerken van Guro Lolita (ooglap)
• 
  Dandy en Kodona
• 
  Lolita Fashion Spread in 2019
• 
  Lolita Fashion Spread Timelined on Livejournal

Bronnen, noten en/of referenties

Externe links

• (en) Lolita Bibliotheek van Merken op Lolibrary
• (en) Lolita Modetijdschriften Archief op Lolitahistory
• (en) Kamikaze Girls Roman op Goodreads
• (en) Novala Takemoto Quotes op Goodreads
• (en) Shimotsuma monogatari (Kamikaze Girls) film op IMDb
• (en) Shimotsuma monogatari (Kamikaze Girls) film op Rottentomatoes
• (en) Lolitas Of Amsterdam | Style Out There | Refinery29 (documentaire) op Youtube
• (en) Lolita Fashion documentaries (documentaires) afspeellijst op Youtube
• (en) Lijst van Lolita merken op Tumblr (Gearchiveerde versie op archive, 14 augustus 2017 versie)
• (en) Rebels in Frills: a Literature Review on Lolita Subculture op Academia (proefschrift) van het South Carolina Honors College
• (ja) Alice Deco a la Mode volume 1 (Voorbeeld van Alice Deco Japanse Modetijdschrift vernoemd naar Alice in Wonderland)

Interviews

• (en) Shoichi Aoki Interview (2003) bedenker van het straatmodetijdschrift FRUiTS op ABC Australië (Gearchiveerde versie op archive, 14 augustus 2017 versie)
• (en) The Tea Party Club's 5th Anniversary starring Juliette et Justine: Q&A (2012) op Jame World (Gearchiveerde versie op archive, 14 augustus 2017 versie)
• (en) Innocent World Tea Party in Vienna: Q&A (2013) op Jame World (Gearchiveerde versie op archive, 14 augustus 2017 versie)
• (en) The Tea Party Club Presents: Revelry Q&A (2014) op Jame World (Gearchiveerde versie op archive, 14 augustus 2017 versie)
• (nl) Blog interview met Lolita Aurora (2014) op AVO Magazine (Gearchiveerde versie op archive, 14 augustus 2017 versie)

Mediabestanden

Zie de categorie Lolita fashion van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.