Joris Ivensplein (Nijmegen)
Het Joris Ivensplein is een plein in de Benedenstad van de Nederlandse stad Nijmegen. Het plein is vernoemd naar cineast Joris Ivens.[1]
Joris Ivensplein | ||
---|---|---|
![]() | ||
Zicht op het Joris Ivensplein vanuit het Kronenburgerpark, op de voorgrond een social sofa.
| ||
Geografische informatie | ||
Locatie | Nijmegen | |
Stadsdeel | Nijmegen-Centrum | |
Wijk | Benedenstad | |
Algemene informatie | ||
Genoemd naar | Joris Ivens | |
Naam sinds | 4 oktober 1988 |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Nijmegen_-_Joris_Ivensmonument_van_Bas_Maters_op_het_Joris_Ivensplein.jpg/260px-Nijmegen_-_Joris_Ivensmonument_van_Bas_Maters_op_het_Joris_Ivensplein.jpg)
Geschiedenis
bewerkenToen in de jaren 1880 de stadwallen in Nijmegen werden afgebroken, ontstond beneden aan de Hezelstraat en direct ten noorden van het in die periode aangelegde Kronenburgerpark in het gebied waar de Hezelpoort gestaan had en de St. Jacobsgracht gedempt was tot de oude haven een marktterrein. Dit werd in 1881 de Nieuwe Markt genoemd ter onderscheid van de Grote Markt bovenaan de Hezelstraat. Vanaf 1886 kwam er een papierfabriek die uiteindelijk in 1978 sloot.[2] Op het terrein werd de Korenmarkt gebouwd waarachter richting de Waal een veemarkt ontstond. De Korenmarkt sloot in 1923 en op deze plaats werden veehallen gebouwd die in 1939 geopend werden.[3] Bij het geallieerde bombardement op Nijmegen op 22 februari 1944 werd ook dit gebied getroffen. Jan van Hoof overleed op de hoek van de Nieuwe Markt en de Hezelstraat door Duits vuur. In september 1945 werd de gedenksteen Jan van Hoof onthuld die later meermaals verplaatst werd.[4][5] Na de oorlog ontstond in het gebied rond de Nieuwe Markt allerlei bedrijvigheid, onder meer enkele garages.
Vanaf 1970 werd aan de Nieuwe Markt en de aangrenzende Lange Hezelstraat raamprostitutie uitgebaat[6] en in het aangrenzende Kronenburgerpark straatprostitutie (zie Prostitutie in Nijmegen). Dit gaf samen met drugshandel en drugsgebruik steeds meer overlast waarna de gemeente Nijmegen in de jaren 1980 het gebied ging herindelen. De Veehallen werden gesloopt, richting de Waal kwam woningbouw en de Nieuwe Markt werd een straat aan de oostkant van een nieuw plein. Dit werd de enige plek waar raamprostitutie nog werd toegestaan. Het gebied werd ook verkeersluw, wat tot protest leidde van de raamexploitanten waar auto's niet meer langs konden rijden om te kijken.[7][8] De Veemarkt werd een straat aan de westzijde van het plein. Daar schuin tegenover, naast de Hezelpoort werd aan de Nieuwe Marktstraat een tippelzone ingericht.[9]
Op 4 oktober 1988 werd het plein in aanleg tijdens een bijzondere vergadering van de Nijmeegse gemeenteraad in aanwezigheid van Joris Ivens en zijn vrouw Marceline Loridan, als onderdeel van een groter eerbetoon aan Ivens, vernoemd naar de cineast.[10][11][12][13] Ivens overleed in juni 1989, nog voor het plein officieel in gebruik genomen was. Op 16 november 1990 werd op het Joris Ivensplein in aanwezigheid van Marceline Loridan het Joris Ivensmonument van Bas Maters onthuld. Het monument is een gestileerde versie van een filmcamera.[14][15][16]
Het Joris Ivensplein was grotendeels in gebruik als parkeerterrein totdat in 2013 net voorbij de Hezelpoort een nieuw parkeerterrein (oude Stad) kwam. Parkeren kan sindsdien enkel om het plein heen. Het plein is deels verhoogt en voorzien van enkele zitjes en bomen. Ook is er een horecagelegenheid op het plein gebouwd. Het Joris Ivensplein is een evenementenlocatie tijdens de Vierdaagsefeesten. Het plein werd al snel als rommelig ervaren met ook overlast en er werden meerdere aanpassingen gedaan.[17][18][19]
- ↑ Stratenlijst Nijmegen Rob Essers. Gearchiveerd op 31 mei 2023.
- ↑ Geschiedenis Papierfabriek "Gelderland"., gastredactie Henk Hendriks, noviomagus.nl, 2010. Gearchiveerd op 29 november 2022.
- ↑ NIEUW OVERDEKTE VEEMARKT TE NIJMEGEN.. "De standaard". Amsterdam, 15-09-1939. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB23:001886066:mpeg21:p00002
- ↑ NIJMEGEN, MONUMENT OP HET JORIS IVENSPLEIN, 4en5mei.nl. Gearchiveerd op 10 februari 2023.
- ↑ Gedenksteen van Jan van Hoof op het Joris Ivensplein:, noviomagus.nl. Gearchiveerd op 31 januari 2023.
- ↑ Nijmeegse kleuters op de vlucht voor prostituees. "Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad". Rotterdam, 06-08-1971, p. 17. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010957609:mpeg21:p017
- ↑ 'Bordelen moeten te bereiken zijn' Exploitanten eisen in kort geding medewerking. "Het Parool". Amsterdam, 10-01-1984. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010833141:mpeg21:p003
- ↑ PLAN VOOR SEXBOOT AFGEWEZEN Nijmegen wil prostitueés laten waar ze nu zijn. "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 16-02-1984. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010879599:mpeg21:p008
- ↑ School in Nijmegen razend over komst vijftig prostituees. "De Telegraaf". Amsterdam, 30-06-1983, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011206185:mpeg21:p006
- ↑ Ivens ereburger van Nijmegen en geëerd met plein. "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 05-10-1988. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010856484:mpeg21:p013
- ↑ Nijmegen huldigt Ivens bij manifestatie rond cineast. "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 29-09-1988. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010856531:mpeg21:p025
- ↑ Joris Ivens ereburger Nijmegen. "Nieuwsblad van het Noorden". Groningen, 05-10-1988, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011001283:mpeg21:p005
- ↑ Ivens in Nijmegen gehuldigd voor 90ste verjaardag. "Algemeen Dagblad". Rotterdam, 26-09-1988. Geraadpleegd op Delpher op 01-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBPERS01:003064022:mpeg21:p00006
- ↑ Advertentie. "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 08-11-1990. Geraadpleegd op Delpher op 06-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867413:mpeg21:p019
- ↑ MONUMENTIVENS ONTHULD. "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 17-11-1990. Geraadpleegd op Delpher op 06-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867421:mpeg21:p009
- ↑ Het Joris Ivensplein met monument:, noviomagus.nl. Gearchiveerd op 31 mei 2022.
- ↑ Gebruiks- en beheerplan Nijmegen Centrum Wijken Stadscentrum en Benedenstad. Juli 2013, gemeente Nijmegen via docplayer.nl
- ↑ Joris Ivensplein, MijnWijkplan, nijmegen.nl. Gearchiveerd op 26 maart 2023.
- ↑ Overlast op Joris Ivensplein loopt spuigaten uit: ‘Dit is het afvoerputje van Nijmegen’, gelderlander.nl, 3 mei 2022. Gearchiveerd op 16 augustus 2023.