Janine Wegman
Janine Wegman (Rotterdam, 25 september 1925 – 22 februari 2007) was een Hammondorganist en artiest. Ze was als een van de eerste mensen in Nederland openlijk transseksueel.
Carrière bewerken
Wegman begon haar carrière als goochelaar ‘Rinus’, en had later succes samen met haar eerste vrouw met de act 'Marinio en Janine'[1][2], en kwam met deze act al in 1949 op televisie.[3][4] Ze werkte bij de vrijwillige brandweer.[5] Later werd ze Hammondorganiste. Ze trad veelvuldig op in Rotterdam, en begin 1970 speelde ze op woensdag- en zaterdagmiddag regelmatig op het Schouwburgplein.[6]
Persoonlijk leven bewerken
Wegman werd geboren in Rotterdam als Marinus Johannes Wegman. Ze is twee keer getrouwd en had twee kinderen.[7] De naam Janine nam ze over van haar eerste vrouw.[5] In 1978 zette ze een contactadvertentie in de krant met de tekst 'Welke man of vrouw neemt vrouw met foutje gratis mee op vakantie?' De vijftien jaar jongere Jan van Vriesland reageerde en nam haar mee op haar eerste buitenlandse reis naar Spanje.[8] Het paar trouwde tijdens deze reis in Barcelona, maar dit huwelijk werd niet officieel in Nederland erkend.[9] In 1992 verscheen ze in het televisieprogramma Paradijsvogels.
Transgender-emancipatie bewerken
Wegman is geboren als tweeslachtig persoon[10], en voelde zich sinds 1960 vrouw.[11] Janine stond bekend als de eerste transseksuele persoon in Rotterdam die zich eind jaren vijftig openlijk vertoonde als vrouw. Samen met trans-pioniers zoals Aaïcha Bergamin[12] was ze een van de eerste mensen in Nederland die zich openlijk als transseksueel manifesteerde.[13] Ze was onder behandeling van Dr Otto de Vaal[14] en ontving hormoontabletten.[15]
Sinds 1959 gold er een Algemene Politieverordening in Rotterdam waar artikel 56, “Vermomd of gemaskerd lopen”, gebruikt werd om op te treden tegen travestie. De tekst van lid 1 luidde: “Het is verboden zich op de weg te vertonen in de kleding van de kunne, waartoe men niet behoort.”[16] Wegman werd regelmatig door de politie opgepakt omdat ze in vrouwenkleding op straat liep. Ze kwam in aanraking met de politie nadat ze in de Benthuizerstraat een agent op zijn gezicht had geslagen, waarna een groep van zes politieagenten haar tot bloedens toe sloegen.[5][10]
Ze heeft zich lang ingezet om lid te kunnen worden van het COC.[7]
Via een rechtszaak lukte het Wegman in 1978 om de naam in haar paspoort te laten veranderen in Johanna Maria Wegman. In een poging om de V van Vrouwelijk in haar paspoort te krijgen liet ze meerdere malen haar borsten zien op het stadhuis. Na de eerste actie in 1978 kraste een ambtenaar van de burgerlijke stand zelf de V van Vrouwelijk in haar paspoort, maar dit was geen wettelijke rechtsgeldige verandering. Na haar tweede actie in 1995 gaf de ambtenaar van de burgerlijke stand aan dat er geen geldige documenten van geslachtsverandering waren[17], wat tussen 1985 en 2014 een voorwaarde was voor geslachtswijziging op identiteitsbewijzen. In 1996, nadat ze zich had laten castreren, en opnieuw met ontbloot bovenlijf aan de balie verscheen en dreigde met zelfmoord, mocht Janine Wegman zich uiteindelijk bij de burgerlijke stand laten registreren als vrouw.[18]