Igai

Igai is een geslacht van plantenetende sauropode dinosauriërs, behorende tot de Titanosauriformes, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Egypte. De enige benoemde soort is Igai semkhu.

Vondst en naamgeving

In de westelijke woestijn van Egypte, groeven Karl Werner Barthel en Ronald Böttcher van de Technische Universiteit Berlijn begin november 1977 in drie dagen tijds het skelet op van een sauropode, ten oosten van Maks-El-Bahari in het complex van de oase van Charga. Dit was in het kader van een hydrologisch-geologisch onderzoek door het Sonderforschungsbereich 69. De haastige opgraving was niet toegerust om grote aantallen fossielen te conserveren. In zevenentwintig gipsomhullingen werden de resten naar Berlijn gestuurd waar ze slechts gedeeltelijk geprepareerd werden en daarna opgeslagen. Barthel kwam in 1981 te overlijden en de vondst werd vergeten.

De vondst werd in 1990 voor het eerst in de wetenschappelijke literatuur vermeld in een kort artikel door Winand Brinkmann en Eric Buffetaut. In 1999 was de vondst het onderwerp van een kort artikel en daarna een scriptie (Diplomarbeit) door Marc Filip Wiechmann. In de tijd tussen deze twee laatste studies werden de fossielen overgebracht naar de collectie van het Institut für Paläontologie van de Freie Universität Berlin. Wiechmann moest concluderen dat er veel mis gegaan was. Een dertigtal botten die Barthel op een overzichtsschets van de locatie had aangegeven, bleek nu te ontbreken. Ze waren of niet geborgen of tijdens de berging zo beschadigd geraakt dat het niet meer zinvol geacht werd ze nog in gips te verpakken. Het kon echter ook zijn dat ze tijdens transport verloren waren gegaan of door gebrekkige preparatie in Berlijn. De opslag daar liet ook veel te wensen over, zoals Wiechmann persoonlijk had kunnen vaststellen. In 2000 bekeek Matthew C. Lamanna, die ook in Egypte opgravingen had verricht, de fossielen nog eens tijdens een bezoek aan Berlijn, maar dat leidde niet tot een publicatie.

Op 11 september 2008 werden de fossielen verplaatst naar het Museum für Naturkunde. Een linkerscheenbeen ging toen kennelijk verloren. In 2017 besloot een aantal onderzoekers een werkgroep te vormen ter nadere studie. Verónica Díez Díaz maakte fotogrammen van de botten. Deze studies werden dat jaar vermeld in de literatuur. Geconcludeerd werd dat het om een nog onbeschreven taxon ging. September 2019 werd besloten een benoemend artikel te schrijven. Bij die gelegenheid werd duidelijk dat de botten sinds 2017 nog weer schade hadden opgelopen; die werd met behulp van de fotogrammen hersteld in een algeheel proces van aanvullende preparering.

In 2023 werd de typesoort Igai semkhu benoemd en beschreven door Eric Gorscack, Matthew Carl Lamanna, Daniela Schwartz, Verócica Díez Díaz, Belal S. Salem, Hesham M. Sallam en Marc Filip Wiechmann. De geslachtsnaam verwijst naar de godheid Igai, de "Heer van de Oase", die daar gedurende de Egyptische oudheid vereerd werd. De soortaanduiding is het Egyptisch semchu, "de vergetene", als het perfectum passivum van semech, "vergeten", een verwijzing naar de verwaarlozing van zowel deze fossielen als Egyptische taxa in het algemeen.

Het holotype, VB 621–640, is gevonden in een laag van de Quseirformatie die dateert uit het Campanien. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet zonder schedel. Bewaard zijn gebleven vijf ruggenwervels, het linkerravenbeksbeen, een linkerellepijp, het eerste, vierde en vijfde linkermiddenhandsbeen, het bovenste linkerschaambeen, beide scheenbeenderen (waarvan het linker zoek is), een linkerkuitbeen, het eerste linkermiddenvoetsbeen en het eerste en tweede rechtermiddenvoetsbeen. De botten lagen niet in verband. Het betreft een jongvolwassen exemplaar dat wellicht al volgroeid was.

Beschrijving

De lengte van Igai werd in 2023 geschat op tien tot vijftien meter.

De beschrijvers stelden enkele onderscheidende kenmerken vast. Het zijn autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen. Het vijfde middenhandsbeen heeft bultjes op de bovenste (proximale) en onderste (distale) binnenzijde. Het scheenbeen heeft een gereduceerde kam van de crista cnemialis die niet voor de voorrand van het bovenvlak uitsteekt. Het eerste en tweede middenvoetsbeen hebben een groeve lopen over de (distale) onderzijde van de voorrand (de bovenrand als het element horizontaal gehouden wordt).

Een probleem dat in het vondstgebied ook de sauropode Mansourasaurus is aangetroffen. Een vergelijking is lastig omdat er weinig overlappend materiaal is. Voor zover dat bestaat, lijken de soorten van elkaar af te wijken.

Fylogenie

Igai werd in de Titanosauria geplaatst. Een cladistische analyse vond twee mogelijke posities, allebei in de Saltasauridae. In de eerste was Igai een verwant van de Zuid-Amerikaanse Saltasaurus en Neuquensaurus. In de tweede was hij een zustersoort van Ampelosaurus in een clade die andere Afrikaanse en Euraziatische soorten omvat zoals Mansourasaurus. De beschrijvers hadden een voorkeur voor die laatste fylogenie gezien de geografie.

Het volgende kladogram toont de tweede mogelijkheid.

Titanosauria

Tastavinsaurus Andesaurus Ligabuesaurus Chubutisaurus Wintonotitan Angolatitan Malarguesaurus Mnyamawamtuka Lithostrotia  Malawisaurus Karongasaurus Diamantinasaurus Isisaurus Rapetosaurus Normanniasaurus Tapuiasaurus Rinconsauria Muyelensaurus Argyrosaurus Rinconsaurus Bonitasaura Aeolosaurini Gondwanatitan Overosaurus Aeolosaurus Trigonosaurus Panamericansaurus Shingopana Eutitanosauria  Patagotitan Maxakalisaurus Paralititan Baurutitan Dreadnoughtus Alamosaurus Abditosaurus Pellegrinisaurus Mendozasaurus Rukwatitan Argentinosaurus Futalognkosaurus Notocolossus Atsinganosaurus Epachthosaurus Saltasauridae  Neuquensaurus Saltasaurus Nemegtosaurus Opisthocoelicaudia Mansourasaurus Paludititan Ampelosaurus Igai Lirainosaurus Lohuecotitan

Literatuur

• Barthel, K. W., & Böttcher, R. 1978. "Abu Ballas Formation (Tithonian/Berriasian; Southwestern Desert, Egypt), a significant lithostratigraphic unit of the former “Nubian Series.”" Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie 18: 153–166
• Barthel, K. W., & Herrmann-Degen, W. 1981. "Late Cretaceous and early Tertiary stratigraphy in the Great Sand Sea and its SE margins (Farafra and Dakhla oases), SW Desert, Egypt". Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie 21: 141–182
• Brinkmann, W., & Buffetaut, E. 1990. "Ein Dinosaurier-Teilskelett (Sauropoda) aus der Ober-Kreide von Ägypten". Nachrichten Deutsche Geologische Gesellschaft 43: 119-120
• Wiechmann, M.F. 1999. "Ein Titanosaurier-Teilskelett aus dem Campan von Ägypten/Western Desert". Jahrestagung der Paläontologischen Gesellschaft, Zürich 69: 81–82
• Wiechmann, M.F. 1999. Ein Titanosaurier-Teilskelett aus dem Campan von Ägypten – Western Desert. Diplomathesis, Institut für Paläontologie, Freien Universität Berlin, 93 pp
• Díez Díaz, V., Gorscak, E., Lamanna, M.C., Schwarz, D., & El-Dawoudi, I. 2017. "The metatarsus of a Late Cretaceous titanosaur (Dinosauria: Sauropoda) from the Kharga Oasis of Egypt". Zitteliana 91: 31–32
• Lamanna, M. C., Gorscak, E., Díez Díaz, V., Schwarz, D., & El-Dawoudi, I. 2017. "Reassessment of a partial titanosaurian sauropod dinosaur skeleton from the Upper Cretaceous (Campanian) Quseir Formation of the Kharga Oasis, Egypt". Zitteliana '91:'50–51
• Gorscak, E.; Lamanna, M.C.; Schwarz, D.; Díez Díaz, V.; Salem, B.S.; Sallam, H.M. & Wiechmann, M.F. 2023. "A new titanosaurian (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Cretaceous (Campanian) Quseir Formation of the Kharga Oasis, Egypt". Journal of Vertebrate Paleontology. e2199810