Horror Coeli en andere gedichten
Horror Coelie en andere gedichten is een dichtbundel van de Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans, verschenen in het voorjaar van 1946. Het is de eerste officiële boekpublicatie van de auteur. Enkele gedichten waren in tijdschriften voorgepubliceerd, waaronder illegale tijdschriften tijdens de bezetting. Behalve 37 zelfstandige gedichten bevat de bundel ook een herziene en uitgebreide versie van de in eigen beheer gedrukte cyclus Kussen door een rag van woorden uit 1944.
| Horror Coelie en andere gedichten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Auteur(s) | Willem Frederik Hermans | |||
| Land | Nederland | |||
| Taal | Nederlands | |||
| Uitgever | J.M. Meulenhoff | |||
| Uitgegeven | voorjaar 1946 | |||
| ||||
Inhoud bewerken
De bundel bevat 37 zelfstandige gedichten een herziene versie van de gedichtencyclus Kussen door een rag van woorden.
Titelverklaring bewerken
De titel kan op twee manieren worden opgevat, als 'schrik van de hemel' en 'huiver voor de hemel'. In het titelgedicht treedt het personage Horror Coeli op, door criticus De Moor in verband met 'doodsdrift' gebracht. Het gedicht beschrijft een rondgang door het rijk van de dood, en overal waar de protagonist langskomt, krimpt alle leven in elkaar. Het is, aldus De Moor, 'een paradijs vol destructiedrang', de 'creatie van een chaotische wereld', maar de hoofdpersoon voelt zich er wel bij. Alleen wanneer hij droomt, voelt hij zich bedrukt door deze 'anti-wereld' die het gedicht 'een niet te dragen somberheid' verleent.[1] De omkering staat expliciet in de slotregels
- Want de verrukking dezer diepe landen
- is ieder hel, maar paradijs voor mij.[2]
Publicatiegeschiedenis bewerken
Enkele gedichten werden in tijdschriften voorgepubliceerd. Twee gedichten uit de cyclus Kussen door een rag van woorden, namelijk 'Op straat' en 'Herfst', verschenen in het illegale tijdschrift Parade der Profeten van oktober 1944.[3] Drie gedichten, 'Zwemmen', 'Slaap, de Verleider, gaat...' en het titelloze gedicht met de beginregel 'Een straat tussen blaakrende achtertuinen' verschenen in Ad Interim van september 1945, p. 213-215.[4] 'Melancholia' verscheen in Criterium van juni 1946, jaargang 4 nummer 9, p. 411-413.[5]
De bundel verscheen als deel zes van de reeks De Ceder van uitgeverij Meulenhoff.
De bundel bevat onder meer een herziene versie van de gedichtencyclus Kussen door een rag van woorden, die Hermans in 1944 door uitgever John Meulenhoff had laten drukken in eigen beheer. Over de wijzigingen zijn de onderzoekers het oneens. Volgens Wam de Moor werden vier gedichten weggelaten,[noot 1], maar Hermans' biograaf Willem Otterspeer telt drie weglatingen.[noot 2] Ook over het aantal toegevoegde gedichten is men het niet eens: volgens De Moor werden elf gedichten toegevoegd,[noot 3] volgens Otterspeer zijn er tien nieuwe gedichten.[noot 4] Ook de volgorde werd in de tweede versie gewijzigd, zodanig zelfs dat volgens De Moor een nieuwe cyclus ontstond.[6] Volgens Otterspeer betekende de nieuwe volgorde dat de gedichten niet langer thematisch waren geordend, maar nu chronologisch op volgorde van ontstaan waren afgedrukt.[7]
Bronnen bewerken
- Delvigne, Rob, en Frans A. Janssen (1996). [ Schrijven is verbluffen. Bibliografie van de verspreide publicaties van Willem Frederik Hermans]. Amsterdam: Thomas Rap
- Janssen, Frans A., en Sonja van Stek (2005). Herinneringen van een engelbewaarder. De wolk van niet-weten In: Frans A. Janssen en Sonja van Stek, Het bibliografische universum van Willem Frederik Hermans, online
- Moor, Wam de (1971). '"Een vaag ravijn van bont" (een oriëntatie in de poëzie van W.F. Hermans).' In: Raster 5, nr. 2, 207-224
- ---- (1985). '"Een vaag ravijn van bont" (een oriëntatie in de poëzie van W.F. Hermans).' In: Bzzlletin, jaargang 13, nr. 5, 64-69 en 80-
- Otterspeer, Willem (2013). De mislukkingskunstenaar. Willem Frederik Hermans. Biografie, deel 1 (1921-1952). Amsterdam: De Bezige Bij 2013. ISBN 9789023476610
Verklarende noten bewerken
- ↑ Volgens De Moor (1971, 209) en (1985, 65) zijn weggelaten de nummers II, VIII, IX en X
- ↑ Volgens Otterspeer (2013, 386) zijn weggelaten de nummers II, VIII en IX.
- ↑ De Moor (1971, 209) en (1985, 65) noemt als nieuwe gedichten de nummers II, III, IV, XIX, XX, en XXII tot en met XXVII.
- ↑ Otterspeer (2013, 386) noemt hier geen nummers.