Gedenkraam in de Sint-Petruskerk (Vught)
Het gedenkraam in de Sint-Petruskerk is een oorlogsmonument in de Sint-Petruskerk in de Nederlandse plaats Vught.[1] Het gedenkraam is geplaatst in opdracht van het kerkbestuur van de St. Petrusparochie eind oktober 1996 als blijvende uiting aan de grote solidariteit onder de vrouwen die gevangen zaten in het voormalige Kamp Vught tijdens de 2e Wereldoorlog.
| Gedenkraam in de Sint-Petruskerk | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Kunstenaar | Marius de Leeuw | |||
| Jaar | 1996 | |||
| Materiaal | glas in lood | |||
| Locatie | Heuvel 2, Vught | |||
| ||||
Achtergrond bewerken
Een Duitse vrouw die opgesloten was in Kamp Vught probeerde een wit voetje te halen bij de kampleiding door medegevangenen te verraden. Ze werd voor dit verraad door haar barakgenoten kaalgeknipt. Toen als represaille een van de vrouwen in de kampgevangenis ('de bunker') werd opgesloten, kwamen de overige 90 vrouwen die aan deze represaille hadden meegedaan in opstand. Zij verklaarden zich solidair met de opgesloten vrouw door het plaatsen van hun naam en nummer op een lijst die afgegeven werd bij de kampcommandant. De kampcommandant Adam Grünewald was woest hierover en beschouwde dit als muiterij. Hij liet daarom als straf op zaterdagavond 15 januari 1944 zoveel mogelijk vrouwen in één cel van 9 m² opsluiten. Toen de volgende morgen de celdeur openging, waren tien van de opgesloten vrouwen overleden. Deze tragische gebeurtenis staat bekend als het Bunkerdrama.[1] De vrouwen die deze nacht overleefden zijn solidair gebleven in gevangenschap tot aan hun dood. Ze gaven voortdurend uiting aan hun solidariteit door het gezamenlijk zingen van allerlei zelfgemaakte schertsende liedjes. Liedjes die waren bedacht door barakgenoten Hetty Voûte en Gisela Söhnlein. Zij vormden het muzikale duo 'Pooh en Piglet' en maakten hun liedjes uit tijdsverdrijf om de moed erin te houden.[2][3]
Het initiatief voor het gedenkraam werd genomen door het kerkbestuur van de St. Petrusparochie in 1995 in nauw overleg met de Vriendenkring Nationaal monument kamp Vught [4]. In opdracht van het kerkbestuur zijn ontwerp en realisatie van het gedenkraam uitgevoerd door de Stichting "Vrienden van St.Petrus". Ter begeleiding werd een comite gevormd, bestaande uit vertegenwoordigers van het Kerkbestuur van St. Petrus, het Nationaal Monument Kamp Vught (NMKV), de Vriendenkring van het NMKV en de serviceclub voor vrouwen Zonta Noord-Brabant.[5]. Het raam is ontworpen, vervaardigd en geplaatst door beeldend kunstenaar Marius de Leeuw. Op 20 oktober 1996 werd het gedenkraam onthult tijdens de muziekmanifestatie "Hoor de vrouwen zingen".[6] Het nieuwe raam verving het enige glas-in-lood raam in de kerk dat tijdens de bevrijding van Vught in oktober 1944 verloren ging door inslag van granaatscherven. Tineke Wibaut-Guilonard, overlevende van het Bunkerdrama, had zitting in het comite als voorzitter van de Vriendenkring NMKV. Op haar verzoek is bij het Gedenkraam een plaquette geplaatst met daarop de tekst van de componist Marius Flothuis: “Als mensen onder deze omstandigheden nog kunnen zingen, dan leeft er een kracht in hen die sterker is dan het kwaad dat hen bedreigt". Marius Flothuis zei dit in de trein tegen zijn medegevangenen toen hij op Dolle Dinsdag vanuit Kamp Vught op transport was gezet naar een concentratiekamp in Duitsland en in een andere wagon de vrouwen hoorde zingen. Het gedenkraam en de plaquette zijn tijdens de muziekmanifestatie onthult door Gisela Wieberdink-Söhnlein. Zij was de langstlevende van deze moedige vrouwen. Op 16 november 2021 overleed ze kort nadat ze 100 jaar geworden was.
Beschrijving bewerken
Het raam is opgebouwd in verschillende wit- en blauwtinten. Onder in het raam buigen vrouwen zich over een liggende vrouw. Boven hun hoofden vliegen duiven. In het midden ontspruit een gestileerde, rode roos te midden van het prikkeldraad. Marius de Leeuw wilde met het gedenkraam vooral benadrukken hoe de vrouwen steeds elkaar bleven helpen en ondersteunen tijdens hun gevangenschap ook al waren ze volledig uitgeput en ondergingen ze de wreedste kwellingen. De duiven symboliseren de hoop en positiviteit van de vrouwen.
Zie ook bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|