Gebruiker:T. Tichelaar/Kladblok

De stamreeks begint met Engelbertus Deutz die in 1592 te Keulen overleed. Zijn kleinzoon Hans (ook Jean of Johan) (1581-1638) vestigde zich als koopman in onder andere Oostindische waren op Keizersgracht 121, in het pand genaamd De Ster(re) of Gouden Star, nadat hij in 1614 Elisabeth Coymans (1593-1653), de dochter van Balthasar Coymans had getrouwd. Hij was de stamvader van het Nederlandse geslacht Deutz van Assendelft; het echtpaar kreeg veertien kinderen. Zijn oudste dochter Elisabeth trouwde in 1638 in Rouaan met Jan Hoeufft, een telg uit een puissant rijk handels- en bankiersgeslacht te Dordrecht.

Elk van de nog levende acht kinderen, waaronder Jean (1618-1673), Joseph (1624-1684) en Agneta, erfde 180.000 gulden.[1] In 1662 verkreeg Joseph Deutz, een contract waarbij Deutz het monopolie van de invoer voor de Republiek van pek en teer kreeg, tegen storting van een waarborgsom van 250.000 gulden.

In 1654 nodigde Jean Deutz Johan de Witt uit voor zijn bruiloft met Geertruid Bicker en stelde de raadspensionaris voor aan de nog ongehuwde Wendela Bicker; zij zijn in 1655 getrouwd. Tussen de beide zwagers ontstond grote vertrouwelijkheid; de raadpensionaris was dikwijls de gast van Deutz, zowel te Amsterdam als op de hofstede Den Eult onder Baarn, het huwelijksgeschenk van zijn schoonvader Jan Bicker.[2] Jean Deutz financierde de oorlogen van de republiek onder De Witt. In 1659 verkreeg Jean Deutz het recht Oostenrijks kwikzilver in Europa te verkopen.[3] Het kwikzilver kwam uit Idrija in Slovenië, en werd behalve naar Amsterdam ook naar Venetië geëxporteerd.[4] In 1669 wist hij het monopolie te verwerven door de gehele voorraad van de Venetiaanse concurrenten op te kopen. Na zijn overlijden zette de weduwe Deutz de firma voort en verstrekte leningen aan de Oostenrijkse keizer Leopold I in de Grote Turkse Oorlog tegen het Osmaanse rijk en tijdens de Spaanse successieoorlog.[5]


Zijtak bewerken

 
het stadhuis van Amsterdam, gezien vanaf de Nieuwezijds Voorburgwal door Gerrit Berckheyde
 
het landhuis Goudesteyn van de familie Huydecoper aan de Vecht door Jan van der Heyden
 
Gooilust

De familie Deutz had een zijtak, die begon met neef Daniël Deutz (1644-1707). Hij werd geboren in Dinslaken (Westfalen). Hij trouwde Maria de Bordes (1655–1686) in 1677 in Ouderkerk aan de IJssel. Het echtpaar had zes kinderen allen in Amsterdam gedoopt, waaronder Daniel, geboren in 1681. Het echtpaar en de erfgenamen bewoonden Keizersgracht 217-219.

  • Mr. Anthony Deutz, (1678-1730) was koopman op de Levant en bankier; hij stichtte met zijn jongere broer de firma Anthony & Daniel Deutz, die (via Willem Bentinck?) van de koning Willem III van Engeland als Keurvorst van Hannover het monopolie verkreeg van de verkoop van het lood uit de mijnen van den Harz. (Mogelijk is de Rammelsberg bij Goslar bedoeld.) Elk van de broers legde 40.000 gulden in. Hij was resident van de Hertog van Brunswijk-Lunenburg te Amsterdam 1707. Na zijn overlijden werden 94 schilderijen geveild, waaronder een Jan van der Heyden waarop het landhuis van de familie Huydecoper Goudestein aan de Vecht; een Gerbrand van den Eeckhout met Jozef’s droom; twee schilderijen van Jan van Huchtenburg; een landschap van Johannes Lingelbach, idem van Nicolaes Berchem; een schilderij van Jan Asselijn, en een Gerrit Berckheijde. Enkel deze schilderijen brachten meer dan 100 gulden op. Op 2 juni 1713 ging Anthony Deutz in ondertrouw; hij trouwde op 18 juni 1713 met Ida Agatha Temminck, (1679-1716). Zij kregen de volgende twee kinderen:
    • Mr. Daniël Deutz (1714-1775) trouwde in 1744 met Geertruid van Son (1724 – 1792). Hij was van 1741 of van 1752 tot 1762 eigenaar van de buitenplaats Gooilust. In 1767, 1771 en 1775 was burgemeester van Amsterdam. In 1772 kwam de hout- en suikerplantage Berlijn in Suriname in bezit van Deutz. Hun zoon Daniël was boekhouder bij de VOC. Die had drie kinderen bij de dichteres Johanna Droogmans.
    • Geertruy Maria Deutz, trouwde Jan Leonard Deutz.

Noten bewerken

  1. Marion Schut-Koelemij, Elisabeth Coymans 1596-1653 Een Amsterdamse koopmansvrouw in de zeventiende eeuw. 2011.
  2. De Eult is door de erven op 17 juli 1758 voor 319.000 gulden verkocht aan de prinses-gouvernante Anna van Hannover.
  3. At Home on the World Markets: Dutch International Trading Companies from the ...By Joost Jonker, Keetie Sluyterman
  4. Kwikzilver gaat gemakkelijk verbindingen aan met vrijwel alle metalen en werd gebruikt bij de goud- en zilverwinning in Zuid-Amerika.
  5. Het Handelshuis Deutz