Gebruiker:SFDiva/Amsterdam

Diverse hoofdsteden hebben een oud centrum dat uit een wirwar van straatjes bestaat met daar omheen een strak gridstructuur, neem bijvoorbeeld Barcelona (het Eixample), Mannheim, Buenos Aires, Madrid of Manhattan als voorbeeld. Andere steden breiden zich alleen maar uit zonder controle van bovenaf, als een slopende ziekte in een verzwakt lichaam. In Amsterdam is dit jarenlang het geval geweest. Het centrum is één grote chaos. In de loop der jaren zijn kleine stukken grond bij de stad getrokken en bebouwd volgens een strak principe, met rechte straten zonder te scherpe of stompe hoeken. Even leek het erop dat het goed ging komen, met de Jordaan bijvoorbeeld, maar daarbuiten sloeg de wanorde weer toe. Slechts kleine stukken Osdorp voldoen aan het ideaalbeeld dat de kleurloze planologen voor ogen hadden.

Begin 20e eeuw had Berlage een plan opgevat om de stad uit te breiden in dezelfde rommelige structuur als het centrum, maar de ambtenaren hebben hem terug gefloten. Onder druk is Berlage met de staart tussen de benen achter zijn tekentafel gekropen en onder toeziend oog van de ambtenaren is hij met Plan Zuid gekomen. In dit plan domineerden kaarsrechte straten en haakse hoeken met enkele hoofdassen voor snel verkeer. Het liefst hadden de ambtenaren gezien dat het stratenplan onder het Vondelpark uitgebreid werd. Dit stratenplan bestaat uit een strak patroon dat dichterbij het Hippodamisch systeem komt, of modellen van de Duitse architect Albert Speer. Het Eixample in Barcelona, een patroon met octagonale blokken, gold als het ideaal van de gemaakte stad. Inmiddels hebben de ambtenaren van nu ook wel door dat dit binnen Amsterdam niet haalbaar is, al hangt onderstaande kaart wel prominent in de hal van de Bazel. Eind 19e eeuw hebben zij er nog wel op aangedrongen dat de Beemster volgens het volmaakte systeem werd aangelegd, als voorbode op de plannen voor de stad Amsterdam. Met een schuin oog kijken de ambtenaren naar plattegronden van andere steden die wel een felbegeerd strak stratenplan hebben.