Gebruiker:Robert Prummel /Bewerkingsruimte 5
De Bulgaarse Orde van Civiele Verdienste (Bulgaars: Орден Гражданских заслуг) werd in 1891 door Vorst Ferdinand van Bulgarije ingesteld en had zes graden die min of meer overeenkomen met de gebruikelijke klassen van een Europese ridderorde.
In 1900 werd de Militaire Orde van Verdienste ingesteld. Dat was de militaire evenknie van deze orde. De kruisen leken op elkaar al waren die van de militaire orde rood geëmailleerd. Na de staatsgreep van 1944 werd het kruis van de Militaire Orde van Verdienste gedragen aan het lint van deze Orde van Civiele Verdienste.
De orde werd als vorstelijke orde ingesteld. Later was het een koninklijke orde. Toen Bulgarije in 1944 na een staatsgreep de kant van de Sovjets koos werd het medaillon van de orde gewijzigd. In de jaren'50 werd de orde door de communistische regering afgeschaft. In 2004 werd de orde in het nu democratische Bulgarije weer in ere hersteld.[1] In de plaats van de oude koninklijke orden kwamen socialistische orden. In 2004 werd de orde weer in ere hersteld.[2]
De graden van de orde 1908 - 1950 bewerken
De vorst, na 1908 koning of tsaar, was de Grootmeester van de orde.
- De Ie klasse of Grootkruisen droegen een wit geëmailleerde kleinood met kroon aan een breed lint over de schouder en een ster. Deze graad werd in 1933 ingesteld.[3]
- De IIe klasse of Grootofficieren droegen het wit geëmailleerde kleinood met kroon aan een lint om de hals en een plaque.[4]
- De IIIe klasse of Commandeurs droegen het wit geëmailleerde kleinood met kroon aan een lint om de hals.
- De IVe klasse of Officieren droegen een wit geëmailleerd verguld zilveren kruis met kroon aan een lint op de linkerborst. Op het lint was een rozet bevestigd.
- De Ve klasse of Ridders der Eerste Klasse droegen een wit geëmailleerd kruis met kroon aan een lint op de linkerborst. Waar bij de hogere rangen goud of verguld zilver werd gebruikt is hier zilver toegepast.
- De Ve klasse, tweede categorie, of Ridders der Tweede Klasse droegen een wit geëmailleerd kruis zonder kroon aan een lint op de linkerborst. Waar bij de hogere rangen goud of verguld zilver werd gebruikt is hier zilver toegepast.
- De VIe klasse droeg een zilveren niet geëmailleerd zilveren kruis met zilveren kroon aan een lint op de linkerborst. Waar bij de hogere rangen goud of verguld zilver werd gebruikt is hier zilver toegepast.
- De VIe klasse, 2e categorie, droeg een zilveren niet geëmailleerd kruis zonder kroon aan een lint op de linkerborst.
Aan dames werd de orde in drie graden uitgereikt. In plaats van een draaglint werd het kruis dan aan een strik gedragen. De met de Ie Klasse gedecoreerde dames droegen een grootlint met op de heup een strik in plaats van de grote rozet van het grootlint van de heren en een ster. De IIe Klasse droeg het kruis van de orde aan een strik op de schouder. De IIIe Klasse correspondeerde met de VIe Klasse. Deze dames droegen een zilveren kruis, zonder kroon, aan een lint op de schouder.[5]
Aan de orde was ook een bronzen Kruis van Verdienste verbonden. Dit bronzen kruis was niet geëmailleerd en werd aan het lint van de orde gedragen.[6]
De versierselen bewerken
Het voorgeschreven lint was wit met rode en groene biezen.
Het juweel of kleinood van de orde was een wit geëmailleerd kruis van Pisa waarop een rood medaillon met het monogram van Vorst Ferdinand was gelegd. Op de witte ring daaromheen is het motto van de orde, “за заслуги в их деятельности” in gouden of zilveren cyrillische letters geschreven. Op de keerzijde is een gekroonde gouden leeuw met op de borst het wapenschild van de koning geplaatst. Op de ring staat daar ook de datum “2. Август • 1891”. Boven het kruis is als verhoging een kroon, tot 1908 was dat een beugelkroon en later een hoekige tsarenkroon met lelies, aangebracht.
De ster had vier gouden en vier zilveren punten, de plaque was van zilver. In beide gevallen was het kruis van de orde zonder kroon op de ster gelegd. Tussen de armen van het kruis zijn eikentakken met bladeren en eikels gemonteerd.
De versierselen van de drie hoogste graden werden soms, als een bijzonder teken van de gunst van de Bulgaarse koning, met briljanten versierd. Een dergelijke onderscheiding met briljanten is zeldzaam.
Er zijn grootkruisen met een vergulde lauwerkrans als verhoging maar ook met de Bulgaarse tsarenkroon bekend.[7]
De moderne Bulgaarse Orde van Civiele Verdienste bewerken
In 2004 werd het Bulgaarse decoratiestelsel hervormd. Drie van de oude koninklijke orden werden in ere hersteld, daaronder was ook de Orde van Civiele Verdienste. Het kruis en het lint behielden de oude vorm en alleen het medaillon werd aangepast.
Waar de orde eerder een groot aantal graden bezat werd deze in de nieuwe vorm sterk vereenvoudigd. Er is een verguld zilveren kruis met rozet dat protocollair overeenkomt met een officier in een andere ridderorde. Het kruis van de IIe Klasse is van zilver en kan gelijk worden gesteld met een dat van een ridder.
De orde wordt in twee graden verleend door de Bulgaarse president. Hij eert met deze decoratie Bulgaarse burgers voor hun bijdrage aan de samenleving en het versterken van de democratische instellingen, de mensenrechten en de vrijheid. Ook verdiensten voor defensie, nationale veiligheid en openbare orde in de Republiek Bulgarije doen iemand voor de orde in aanmerking komen.
Het medaillon op de voorzijde toont de gekroonde Bulgaarse leeuw. Het wapenschild van de koning is vervallen. Op de keerzijde is in het medaillon de diagonaal afgebeelde Bulgaarse vlag afgebeeld. Het versiersel van de IIe Klasse is van zilver met een geëmailleerd medaillon en wit geëmailleerde armen. Het kruis van de Ie Klasse wordt aan een lint op de linkerborst gedragen. Het versiersel van de Ie Klasse is van verguld zilver. Bij dit kruis is ook het eikenloof in de armen van het kruis geëmailleerd. Het kruis van de Ie Klasse wordt aan een lint met daarop een rozet op de linkerborst gedragen Aan de orde zijn ook miniatuur| miniaturen verbonden die aan kleine lintjes of een kettinkje op avondkleding zoals rokkostuum of desgewenst een smoking kunnen worden gedragen.[8]
Literatuur bewerken
- Guy Stair Sainty en Rafal Heydel-Mankoo, World Orders of Knighthood and Merit (ISBN 0971196672) 2006.
- Prince Dimitri Romanoff - THE ORDERS, MEDALS AND HISTORY OF THE KINGDOM OF BULGARIA, Rungsted Kyst 1982
- Prof. Petko Pavlov - BULGARIAN ORDERS, MEDALS AND DECORATIONS, Sofia 2002
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 