Gebruiker:LieseDC/Kladblok

De Paardenprocessie Hakendover vindt plaats in Hakendover op paasmaandag en is wellicht de bekendste paardenprocessie van de Lage Landen.

Oorsprong

De precieze oorsprong van de bedevaart, en ook van de bouwlegende, is onduidelijk. De kerk van Hakendover beschikte niet over relikwieën en met de bouwlegende moest waarschijnlijk dit gebrek opvangen. Toch is de legende zeker meer dan alleen maar een "uitvinding" van middeleeuwse kerkmeesters die hun kerk aantrekkelijk wilden maken voor bedevaarders. Zowel de legende als de processie bevatten immers sporen van vroeg-middeleeuwse en zelfs voorchristelijke elementen. Terwijl heel wat middeleeuwse bedevaartplaatsen gebouwd zijn rond een bron of een boom, zijn in Hakendover meerdere elementen aanwezig. Bedevaarders nemen takjes van een boom, water van de bron en grond van het kerkhof mee.
Sommigen zien in de paardenprocessie een soort van vruchtbaarheidsritus. Deze veronderstelling is niet zo gek als we bedenken dat we hier aan de poorten staan van het vruchtbare Haspengouw. De Tiense Berg waar de stormloop van de paarden plaatsvindt, vormt als het ware de grens tussen Hageland en Haspengouw.
Prehistorische vondsten en de aanwezigheid van een Romeinse heerbaan (Bavai - Keulen) en grafheuvels (tumuli) wijzen op een vroege bewoning van het dorp Hakendover.

Bouwlegende

De bouwlegende van Hakendover werd in 1432 voor het eerst "officieel" opgetekend door drie kerkmeesters. Naar alle waarschijnlijkheid combineerden ze verhalen uit de mondelinge overlevering met een aantal andere verhaalmotieven en historische elementen om hun verhaal wat kracht bij te zetten.
Volgens het verhaal werd de kerk van Hakendover gesticht in 690. In dat jaar zouden drie vrome maagden besloten hebben een kerk te bouwen voor de Goddelijke Zaligmaker (God zelf). Nadat de kerk tweemaal bij nacht was afgebroken door engelen (sommige verhalen spreken over de duivel), gebeurde er op de dertiende dag na Driekoningen een wonder. Een engel leidde de maagden naar een plaats waar de natuur - ondanks de wintertijd - in volle bloei stond. In een boom zat een vogel met een brief van God in zijn rechterpoot: Op deze plaats wil ik mijn kerk bouwen. Tijdens de werkzaamheden waren er telkens dertien werklieden aanwezig, bij de uitbetaling slechts twaalf. Die dertiende werkman was God zelf.
Middeleeuwse mirakelverhalen vertellen dat vele bedevaarders hier wonderbaarlijk genazen en dat mensen zelfs uit de dood opstonden.

Winterbedevaart en kerkwijding

Ter ere van de Goddelijke Zaligmaker gaat jaarlijks tijdens de nacht van 16 op 17 januari de winterbedevaart, het Dertienmaal, uit. Dit is een tocht dwars door de akkers tussen de kerk van Hakendover en de O.-L.-Vrouw-ten-Steenkapel te Grimde (waar de drie maagden zouden begraven liggen), dertien keer heen en weer, in totaal ongeveer 40 km. Gelijkaardige bedevaarten vond men vroeger onder andere in Zepperen.

Tijdens de nacht van 16 op 17 januari wordt de weg

Op de eerste zondag volgend op 16 januari wordt het feest van de kerkwijding gevierd, in de volksmond vervormd tot "Hakendoverwijn".

Paardenprocessie

Tweede feestdag voor de parochie is paasmaandag, dan gaat de beroemde paardenprocessie eveneens dwars door de velden. Op de Tiense Berg verzamelen duizenden bedevaarders (sinds eind vorige eeuw vooral Nederlanders) zich en de circa 200 (soms meer) paarden beginnen hun stormloop rond het volk. De paardenprocessie is in deze tijd ook lang geen puur 'religieus' gebeuren meer. De pelgrims van weleer ruimen stilaan plaats voor dagjesmensen en toeristen. Midden jaren '90 werd in Turnhout officieel een punt gezet achter de organisatie van de bedevaart van Turnhout naar Hakendover. De bedevaart vanuit het katholieke zuiden van Nederland (omgeving van Tilburg, Breda, Boxtel...) houdt vooralsnog stand.
De paardenprocessie op zich is niet uniek in Europa, maar toch is het stormloop van de paarden ronduit spectaculair te noemen.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

http://www.hakendover.be - vrijgegeven voor publicatie door de auteur

[[Categorie:Processie]] Categorie:Tienen [ [Categorie:Evenement in Vlaanderen] ]