Gebruiker:Chescargot/Evolutie van de slak

De evolutie van de slak is een voorbeeld van een hoe een 'diersoort' - of beter: klasse in de stam van de weekdieren - zich door aanpassing aan veranderende omstandigheden op aarde met succes heeft gehandhaafd. De slak is namelijk een soort dat relatief weinig geëvolueerd heeft sinds zijn ontstaan. Hoewel het daarom wel eens beschreven wordt als een primitief wezen met incomplete ontwikkeling, is juist die beperkte evolutie een indicatie voor het succes van zijn biologische eigenschappen: heden is de slak met 70 000 soorten ecologisch de meest diverse dierenklasse die over de hele wereld te vinden is, in zoet en zout water en op het land; en is het aangepast voor overleving tot in de meest extreme omstandigheden.

Geschiedenis

De slakken ontwikkelden zich in zee, de vroegst bekende soorten stammen uit het late Cambrium. Sommige slak-achtige fossielen als Helcionella en Scenella uit het Vroeg-Cambrium worden tegenwoordig niet meer als slakken beschouwd. Het in het vroege Cambrium levende diertje Aldanella had een gedraaide schelp, maar was waarschijnlijk geen weekdier. In het Ordovicium waren er al verscheidene vormen van slakken in diverse typen wateren. Soorten uit het Paleozoïcum behoren tot de meer primitieve weekdieren, hoewel sommige nog steeds bestaan. Tijdens het Carboon hadden de slakken al de vormen en maten van de soorten die we vandaag kennen, maar dat is slechts gebaseerd op de uiterlijke gelijkenis van de schelp. De voorouders van de meeste moderne slakken kwamen pas voor in het Mesozoïcum. De eerste landbewonende slak is Maturipupa en duikt op in het Carboon in Europa. De landbewonende slakken waren echter dun gezaaid tot in het Krijt, waar onder andere de bekende Helix-soorten uit stammen.

In aardlagen uit het Mesozoïcum en het Cenozoïcum komen net iets meer fossielen van weekdieren dan andere fossielen voor. Dit is te danken aan de harde schelpen van slakken (en tweekleppigen) die goed bewaard kunnen blijven. Ze worden in allerlei soorten afzettingen aangetroffen, als het sediment maar niet ontkalkt is. Van schelpen van slakkensoorten worden ook afdrukken in oorspronkelijk zacht sediment als fossiel aangetroffen. De geologische studie van fossiele slakken en weekdieren in het algemeen geeft een beeld van de veranderingen van het milieu in het verleden.

Ammonieten worden wel verward met fossiele slakken. Ammonieten behoren echter tot een uitgestorven groep inktvissen of koppotigen, een andere weekdiergroep. Net als slakken hadden deze dieren een enkele, spiraalvormige schelp. De dieren bezaten echter, net als de huidige inktvissen, meerdere tentakelachtige armen.

Zie ook

Slakken#Evolutie (daar tzt "Voor het hoofdartikel over dit onderwerp zie ..." toevoegen)

Sleutelwoorden

ecologie, dextrale en sinistrale slakken, naaktslakken vs huisjesslakken, longslakken v kieuwslakken, single sex vs hermaprodites

Bronnen

(en) How did the land snail evolve?. Facts About Snails (5 oktober 2014). Geraadpleegd op 17 september 2022.

(en) (16 december 2010). Evolution and ecology: Twisted tale of snail evolution. Nature 468 : p.870; (en) Joseph Milton (7 december 2010). Left turn saves snails from snakes. Nature 406
(en) Solem, G. Alan, The shell. Britannica (13 juni 2024). Geraadpleegd op 26 juni 2026.
(en) Larsson, Jenny (2021), Understanding the evolution of shell shape in snails (doctoraal), University of Sheffield
(en) Rodriguez, Cristian, Prieto, Guido I., Vega, Israel A., Castro-Vazquez, Alfredo (31 juli 2019). Functional and evolutionary perspectives on gill structures of an obligate air-breathing, aquatic snail. PeerJ 7: e7342. ISSN:2167-8359. PMID: 31396441. PMC: 6679647. DOI:10.7717/peerj.7342.
(en) Yonge, Maurice (22 april 1947). The pallial organs in the aspidobranch Gastropoda and their evolution throughout the Mollusca. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences 232 (591): 443–518. ISSN:2054-0280. DOI:10.1098/rstb.1947.0003.
(en) Gastropods. British Geological Survey. Geraadpleegd op 26 juni 2024.