Gebruiker:CFCF/Kladblok/Jicht

{{samenvoegennaar|Jicht}}

Jicht (ook wel podagra genoemd als het de grote teen betreft)<ref name="PMID 17910294"/> is een medische aandoening die meestal wordt gekenmerkt door terugkerende aanvallen van acute ontstekingsartritis – een rood, pijnlijk, warm en opgezwollen gewricht. Het metatarso-falangeale gewricht aan de basis van de grote teen wordt het vaakst aangetast (ongeveer 50% van de gevallen). Maar de jicht kan zich ook manifesteren in tophi, nierstenen of uraatnefropathie. De aandoening wordt veroorzaakt door een verhoogde urinezuurconcentratie in het bloed. Het urinezuur kristalliseert en de kristallen zetten zich af in gewrichten, pezen en omringend weefsel.

De klinische diagnose wordt bevestigd als de karakteristieke kristallen in de gewichtsvloeistof worden waargenomen. De symptomen worden verlicht door behandeling met niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's), steroïden of colchicine. Nadat de acute aanval is afgenomen, kan de urinezuurconcentratie meestal worden verlaagd door een verandering in levensstijl. Bij patiënten met vaak optredende aanvallen biedt allopurinol of probenecide langdurige preventie.

Klachten en verschijnselen

Jicht in het metatarso-falangeale gewricht van de grote teen. Let op de enigszins rode huid over het gewricht.

Oorzaak

Diagnostiek

Preventie

De urinezuurconcentratie kan worden verlaagd door veranderingen in de levensstijl en medicijnen. Effectieve keuzes in voeding en levensstijl zijn onder meer een beperkte consumptie van vlees, zeevis en schaal- en schelpdieren, voldoende vitamine C, weinig alcohol en fructose, en het vermijden van obesitas.<ref name=NoFreeAccess08/> Bij een voedingspatroon met weinig calorieën voor mannen met obesitas daalde het niveau van urinezuur met 100 µmol/l.<ref name="PMID 20008601"/> De inname van 1500 mg vitamine C per dag vermindert het risico op jicht met 45%. Het drinken van koffie (niet van thee) wordt geassocieerd met een lager risico op jicht.

Behandeling

Preventieve behandeling

Een aantal medicijnen is nuttig om verdere jichtaanvallen te voorkomen, waaronder xanthine-oxidaseremmers (zoals allopurinol en febuxostat) en uricosurica (zoals probenecide en sulfinpyrazon). Hiermee wordt meestal pas een of twee weken na genezing van een acute aanval begonnen, omdat er theoretisch een kans is dat deze middelen de aanval verergeren.<ref name=NoFreeAccess08/> In de eerste drie tot zes maanden worden ze meestal gecombineerd met een NSAID of colchicine. Deze middelen worden niet aangeraden voordat iemand twee jichtaanvallen heeft gehad,<ref name=NoFreeAccess08/> tenzij er sprake is van destructieve gewrichtsveranderingen, tophi of uraatnefropathie, omdat medicijnen vóór die tijd niet rendabel zijn.<ref name=NoFreeAccess08/> Urinezuurverlagende maatregelen moeten worden opgevoerd totdat de urinezuurconcentratie in bloedserum is gedaald tot minder dan 300–360 µmol/l en daarna blijvend worden toegepast.<ref name=NoFreeAccess08/> Als deze medicijnen bij een aanval langdurig worden gebruikt, is het raadzaam het gebruik te staken.<ref name=NoFreeAccessPM2010/> Als de concentratie niet kan worden teruggebracht tot minder dan 360 µmol/l en de aanvallen terugkeren, is de behandeling mislukt of is er sprake van hardnekkige jicht. In het algemeen lijkt probenecide minder effectief dan allopurinol.<ref name=NoFreeAccess08/>

Wanneer uit een 24-uurs meting van urine blijkt dat er minder dan 800 mg urinezuur is uitgescheiden, wordt deze te lage uitscheiding doorgaans behandeld met uricosurica. Deze middelen zijn echter niet aan te bevelen voor iemand met een voorgeschiedenis van nierstenen. Bij een uitscheiding van meer dan 800 mg in de verzamelde urine van 24 uur, wat duidt op een te hoge productie, wordt de voorkeur gegeven aan een xanthine-oxidaseremmer.

Xanthine-oxidaseremmers (zoals allopurinol en febuxostat) blokkeren de productie van urinezuur. Langdurige behandeling is veilig, wordt goed verdragen en is geschikt voor mensen met een nierfunctiestoornis of uraatstenen. Een kleine groep mensen is echter overgevoelig voor allopurinol,<ref name=NoFreeAccess08/> bij hen wordt het alternatieve medicijn, febuxostat, aanbevolen.

Prognose

Mensen met jicht hebben een verhoogd risico op hypertensie, diabetes mellitus, metabool syndroom, en op nier- en hart- en vaatziekten, en daardoor een verhoogd risico op overlijden. Dit kan gedeeltelijk samenhangen met insulineresistentie en obesitas, maar een deel van het verhoogde risico lijkt los te staan van andere aandoeningen.

• 
  jichttophi in de vorm van knobbels op de vinger en het oor
• 
  Tophus op de knie
• 
  Tophus op de teen en de buitenzijde van de enkel
• 
  Jicht met als complicatie een gescheurde tophi (ontstekingsvocht bevatte bij onderzoek urinezuurkristallen)

Onderzoek

Er wordt onderzoek gedaan naar nieuwe medicijnen voor de behandeling van jicht, waaronder anakinra, canakinumab en rilonacept. Er is een recombinant uricaseenzym (rasburicase) beschikbaar, maar de toepassing daarvan is beperkt omdat het een auto-immuunreactie teweegbrengt. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van minder antigene versies.<ref name="PMID 17910294"/>

Externe links

• (en) CFCF/Kladblok/Jicht op DMOZ