Frans Bresseleers

Johannes Franciscus (Frans) Bresseleers (Ekeren-Donk, 22 december 1897 - Ekeren, 6 januari 1979) was een Vlaams jeugdschrijver en heemkundige.

Biografie

Bresseleers behaalde zijn diploma vierde-graadleraar in 1917 aan de Normaalschool te Mechelen. Hij behaalde voor de middenjury ook het humaniora-diploma 'Grieks-Latijn'. Hij behaalde daarnaast ook het diploma van landmeter. Hij werd onderwijzer en vanaf 1945 ook hoofdonderwijzer te Ekeren.

Zijn eerste boek met eigen versjes 'Kleuter op de planken' verscheen in 1926. Daarna volgden de rijmpjesboeken, vertelselboeken en sagenboeken.

De overgang van kinderboekenschrijver naar heemkundige nam zijn aanvang bij een heemkundige tentoonstelling met bijhorende brochure waaraan hij in 1929 zijn medewerking verleende. Vanaf 1938 was hij lid van de 'Vereniging van Kempische Schrijvers' en kon bij de eerste generatie leden gerekend worden. Deze vereniging groepeert Vlaamse letterkundigen, kunstenaars en publicisten uit de Antwerpse Kempen om alzo naast de vriendschapsbetrekkingen van de leden ook het cultureel en artistiek patrimonium van de Kempen te bewaren en te ontwikkelen. Andere leden waren bijvoorbeeld zijn goede vriend Emiel Van Hemeldonck, Ernest Claes, de componist Flor Peeters, Dr. Karel C. Peeters, Armand Preud'homme, Felix Timmermans, Dirk Baksteen, en Ernest Van der Hallen.

In de Tweede Wereldoorlog moest het gezin vluchten toen in Ekeren, dat erg dicht bij de haven van Antwerpen lag, felle strijd geleverd werd en heel het dorp ontruimd moest worden. Deze jaren beschrijft hij ook in een boek 'Ekeren in de Tweede Wereldoorlog'.

In 1957 werd hij ere-schooldirecteur.

Frans Bresseleers was in oktober 1959 een van de oprichters van de Heemkundige Kring van de Antwerpse Polder. Zij zijn de beheerders van het Poldermuseum te Lillo en de uitgevers van het heemkundige tijdschrift 'Polderheem'.

In 1977, rond de kersttijd, verscheen het levenswerk van Frans Bresseleers. Zijn 'Polderboeket' werd een kunstboek van zo’n 300 pagina's. Jaren van opzoekwerk gingen hier aan vooraf. Het gaat om een volledige wetenschappelijke volkskundige studie van heel het gebied waarin de negen polderdorpen behandeld worden; Ekeren, Wilmarsdonk, Oorderen, Lillo, Berendrecht, Hoevenen, Stabroek, Oosterweel en Zandvliet. De historische, sociologische, economische, taalkundige en ecologische aspecten worden behandeld.

Het boek was van bijzonder historisch belang daar het gaat over de vele dorpen die moesten gesloopt worden om plaats te maken voor de uitbreiding van de Antwerpse haven.

Na een ziekbed overleed Bresseleers op 6 januari 1979. Hij liet zijn echtgenote en acht kinderen achter. Bresseleers werd begraven op de begraafplaats Ekeren aan de Driehoekstraat.

Postuum

Bresseleers archief rond bedevaarten naar Compostella werd na zijn overlijden overgedragen aan het Vlaams Compostelagenootschap in de abdij van Zevenkerken in Brugge.

Zijn vele boeken worden bewaard in onder andere de bibliotheken van de KU Leuven en van de Universiteit Antwerpen.

Bibliografie

• Kleuter op de planken, Drukkerij Der Abdij Van Averbode, 1926
• Rijmpjesboek, Van In & Co, Lier, 1936
• Vertelselboek, Van In & Co, Lier
• Vertelselboek, Drukkerij Van Hoof, Ekeren, 1950
• Van Lompe Toon, Van In & Co, Lier, 1953
• Vertelselboek 1, Van In & Co, Lier, 1953
• Vertelselboek 2, Van In & Co, Lier, 1954
• Vertelselboek 3, Van In & Co, Lier, 1954
• Vertelselboek 4, Van In & Co, Lier, 1956
• Rijmpjesboek 1, Van In & Co, Lier, 1954
• Rijmpjesboek 2, Van In & Co, Lier, 1954
• Rijmpjesboek 3, Van In & Co, Lier, 1956
• Rijmpjesboek 4, Van In & Co, Lier, 1957
• Sagenboek 1, Van In & Co, Lier, 1957
• Sagenboek 2, Van In & Co, Lier, 1957
• P.P. Rubens te Ekeren, Davidsfonds, Ekeren, 1957
• Sagenboek 3, Van In & Co, Lier, 1959
• Sagenboek 4, Van In & Co, Lier, 1959
• Geschiedenis van de Bunt te Ekeren, 1960 (1981 kleine oplage herdruk)
• De Nobele Donk, Davidsfonds, Ekeren, 1965
• De geschiedenis van Hoevenen, Gemeentebestuur Hoevenen, 1971
• Geschiedenis van de studentenbond Vlaams Katholieke Polderzonen 1904-1945, Gemeentebestuur Ekeren, 1973
• De geschiedenis van Hoevenen, Gemeentebestuur Hoevenen, 1976
• De geschiedenis van Hoevenen, Gemeentebestuur Hoevenen, 1998
• Het verenigingsleven te Ekeren vroeger en nu, Gemeentelijke Kulturele Raad Ekeren, 1974
• Sint-Jakob, patroon van reizigers en bedevaarders, VTB, 1977
• Polderboeket, De Dageraad, Antwerpen, 1977 (met voorwoord Minister van Nederlandse Cultuur en van Vlaamse Aangelegenheden)
• Naar Compostela vanuit de Lage Landen bij de Zee, postuum uitgegeven door Katleen De Vylder, 2016
• Samen met Hendrik Kanora:
  • Geschiedenis van Ekeren, Drukkerij 'Periodica', Brussel, 1935
  • Geschiedenis van Ekeren, herwerkte uitgave 1956
  • Historische schets van de Donk (Ekeren-Brasschaat), 1936
  • Geschiedenis van het onderwijs te Ekeren, 1938
  • Hier Ekeren, kijkjes op ons dorp, Davidsfonds, Ekeren 1942 (werk won Davidsfondsprijs voor heemkunde)
  • De devotie tot Onze-Lieve-Vrouw te Ekeren, Davidsfonds, Ekeren, 1944
  • Ekeren in de Tweede Wereldoorlog, Davidsfonds, Ekeren, 1947
  • Ekeren, ons heem, Drukkerij Van Hoof, Ekeren, 1950
  • Vroom Ekers erfgoed ‘Geschiedenis Sint-Lambertuskerk’, Parochieblad, van 1958 tot 1960
  • Op de drempel van de polder, Davidsfonds, Ekeren, 1963 (werk won August De Rees-prijs van hoofdbestuur Davidsfonds)
  • Ekeren, Drempeldorp van Polder en Kempen, VTB, 1964
  • Huize Zuster Nathalie en Kompagnie, Komitee Eeuwfeestviering Godshuis Ekeren, Drukkerij Van Hoof, Ekeren, 1968
  • Portret van Ekeren, Drukkerij H. Taverniers, Ekeren, 1973
  • Portret van Ekeren, Drukkerij H. Taverniers, Ekeren, 1994
  • Vroom Ekers erfgoed ‘Geschiedenis Sint-Lambertuskerk’, Heemkring Ekeren, 2006

Naast de vele monografieën publiceerde Frans Bresseleers 292 heemkundige bijdragen in meerdere tijdschriften als Polderheem, Hobonia, Ons Heem, Autotoerist, Toerisme, De Polder e.a.

Ook bijdragen in :

• Zonneland, Goede Pers, Averbode, 1921-1922
• Averbode’s Weekblad 36ste jaargang, 22 december 1946, nr. 51
• Averbode’s Weekblad 42ste jaargang, 6 januari 1952, nr. 1
• Kerstboek van nonkel Fons, Goede Pers, Averbode, 1948
• Kerstboek van nonkel Fons, Goede Pers, Averbode, 1950 (40.093 exemplaren)
• Kerstboek van nonkel Fons, Goede Pers, Averbode, 1952
• Kerstboek van nonkel Fons, Goede Pers, Averbode, 1953

Hij was ook regionaal correspondent voor ‘De Morgenpost’ (steekkaart Kadoc-Leuven).

Ook gaf hij vanaf 1930 regelmatig voordrachten voor het Davidsfonds, studiekringen 'Naar meer ontwikkeling' en 'Sint-Lutgardis' en andere culturele verenigingen, zoals:

• 'Kinderpoëzie' voor het Davidsfonds
• 'Onze polderjeugd van vroeger en nu' in Dorp en volk van Eekeren, Davidsfonds, 1929
• 'De kinderdeuntjes in den polder', 1931 voor het Davidsfonds. BRESSELEERS, F., Verschillende bijdragen voor brochure Eeuwfeest Hoogboomsche Sint-Jozefparochie, 1971
• 'Oude kerstliederen' voor de studiekring Sint-Lutgardis, 1954
• 'Aan de grens van Polder en Kempen' uit Volk uit de Kempen, Leo Op De Beeck, 1941

Hij zorgde voor de tekst van vele liederen waarvan enkele verschenen in een Davidsfonds-uitgave, Roeland-uitgave of andere, zoals:

• Bondslied, Sint-Jozefskring, Verbond van leerkrachten van het katholiek onderwijs Ekeren, 1929
• Communiegebed (1925), muziek Lode Huybrechts, Davidsfonds ‘Feestliederen’, 1932
• Ferdinand Pauwelscantate, muziek van Frans Lenaerts, 1930
• Breydel’s Ras, Lied in de volkstrant voor één zangstem en piano, muziek van Frans Lenaerts, Davidsfonds ‘Het Vlaamsche Lied’ (Bib Hogeschool Gent)
• Feestcantate, voor OLV van Lourdesinstituut te Ekeren, 1938
• Legende van Veltwijck, muziek van Jozef Pauly, 1946
• Ruk Uit, een spel met zeg en zang, 1946
• Zij Die Overwon, Spel van Oorlog en Vrede, muziek van F. Lenaerts, 1947
• Hard als Klei, muziek van M. Veremans, 1960
• Daar klonk een engelenstem, muziek van R. Veremans, 1952
• De hemel was reeds lang gesloten, muziek van R. Veremans, 1953
• Van ‘t nieuwsgierig muisje, muziek van P. Van Crombrugge, 1960
• Bij den kerststal, Zonneland, Uitgave der abdij van Averbode, 1 november 1925
• Het klokje in de kerstnacht, 1953

Bresseleers verleende zijn medewerking aan de documentaire film (Davidsfonds) :

• 'Ontdek Ekeren!' (in 4 delen) in samenwerking met de cineast Rik Herreman

Een studie over de toponymie van Ekeren en één over de ‘heren van de heerlijkheid Ekeren’ heeft hij niet meer kunnen voltooien.

Bronnen, noten en/of referenties